Co kéo cơ hô hấp phụ ở bệnh nhân suy hô hấp

Ở người bình thường khi thở vào chỉ sử dụng cơ hoành, động tác thở ra là thụ động do sự đàn hồi của phổi. Khi thở vào gắng sức sẽ có sự huy động của các cơ hô hấp phụ như cơ thang, cơ ức đòn chũm, cơ liên sườn và cơ thành bụng. Co kéo cơ hô hấp là triệu chứng xuất hiện ở những bệnh nhân suy hô hấp và nguyên nhân chủ yếu là do các bệnh lý gây thở gắng sức như:

• Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
• Hen phế quản
• Viêm phổi
• Tràn khí màng phổi
• Tắc mạch phổi
• Suy tim sung huyết CHF

Khi phải thở gắng sức, cơ hô hấp phụ được huy động để làm tăng cường quá trình hô hấp ở người bệnh. Việc phải sử dụng các cơ hô hấp phụ giúp tạo ra nhiều áp lực âm trong lồng ngực ở thì thở vào (kéo thêm nhiều khí vào phổi và có thể gây ra co kéo khí quản) và áp lực dương cao hơn ở thì thở ra hoặc đẩy khí ra.

Ở thì thở vào, cơ thang và cơ ức đòn chũm giúp mở rộng thành ngực theo chiều ngang và chiều trước sau, làm giảm áp lực trong lồng ngực, khiến nhiều khí vào phổi. Ở thì thở ra, cơ thành bụng giúp đẩy khí ra khỏi phổi.

Co kéo cơ hô hấp phụ là một triệu chứng không đặc hiệu nhưng lại có giá trị trong đánh giá mức độ nghiêm trọng ở bệnh nhân suy hô hấp. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn xuất hiện những dấu hiệu khác đi kèm như thở nhanh, co kéo liên sườn, co kéo các cơ hô hấp phụ (các cơ liên sườn, cơ ức đòn chũm, cơ bậc thang) và kiểu thở ngực bụng nghịch thường.

Hơn 90% đợt cấp ở bệnh nhân mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính biểu hiện bằng việc sử dụng cơ hô hấp phụ. Và đôi khi người bệnh phải chống tay lên chân hoặc bàn khám khi ngồi (tư thế kiềng ba chân) nhằm cố gắng tạo thuận hoạt động của các cơ hô hấp phụ và nhờ đó tăng cường khả năng hô hấp. Đối với trẻ em, sử dụng cơ hô hấp phụ là một dấu hiệu rõ ràng khi trẻ thở gắng sức. Co kéo các cơ liên sườn biểu hiện trên lâm sàng là khoang liên sườn lõm xuống phổ biến ở trẻ sơ sinh và bệnh nhân lớn tuổi có rối loạn thông khí tắc nghẽn ở mức độ nặng. Kiểu thở ngực bụng nghịch thường người bệnh sẽ có biểu hiện bụng lõm xuống khi hít vào và di động ngực bụng ngược chiều nhau, điều này nói lên tình trạng yếu hoặc mệt cơ hô hấp.

Tóm lại, co kéo cơ hô hấp phụ là một trong những dấu hiệu không đặc hiệu nhưng có giá trị trong đánh giá mức độ nghiêm trọng ở bệnh nhân suy hô hấp. Bên cạnh đó, người bệnh suy hô hấp xuất hiện những triệu chứng như bồn chồn, thở nhanh, tím,... Đây là một tình trạng khó thở nếu không được can thiệp kịp thời người bệnh có thể dẫn tới tử vong. Do vậy, khi thấy những dấu hiệu bất thường trên ở người bệnh cần thông báo ngay với nhân viên y tế để được can thiệp nhanh chóng.