Mãn kinh sớm có thể điều trị, trì hoãn được không?

Mãn kinh không cần sự can thiệp của bất cứ biện pháp điều trị y tế nào. Thay vào đó, những phương pháp điều trị tập trung vào việc giảm nhẹ các dấu hiệu và triệu chứng, hoặc ngăn chặn hay kiểm soát các tình trạng mãn tính có thể xảy ra khi tuổi tác lớn dần. Những cách điều trị có thể bao gồm:

• Liệu pháp hormone thay thế: Liệu pháp estrogen là sự lựa chọn điều trị hiệu quả nhất để làm giảm các cơn nóng bừng ở mãn kinh. Tuỳ thuộc vào tiền sử bệnh của bản thân và gia đình, bác sĩ có thể khuyến nghị dùng estrogen ở liều thấp nhất và khung thời gian ngắn nhất để giảm giảm nhẹ các triệu chứng. Nếu bạn vẫn còn tử cung, thì ngoài estrogen bạn sẽ cần dùng thêm progestin. Estrogen cũng giúp ngăn ngừa sự loãng xương. Việc sử dụng lâu dài liệu pháp hormone có thể mang lại một số nguy cơ về bệnh tim mạch hay ung thư vú, nhưng việc bắt đầu sử dụng hóc môn vào khoảng thời gian mãn kinh đã mang lại một số lợi ích. Bác sĩ chuyên khoa sẽ cân nhắc, thông báo cho bạn về lợi ích và rủi ro của liệu pháp hóc môn, và liệu nó có phải là sự lựa chọn an toàn cho bạn hay không.

• Estrogen tại chỗ (âm đạo). Để làm giảm sự khô âm đạo, estrogen có thể được sử dụng trực tiếp bằng kem bôi âm đạo, thuốc đặt hay vòng âm đạo. Việc điều trị này sẽ giải phóng một lượng nhỏ estrogen vào các mô âm đạo. Nó có thể giúp giảm sự khô của âm đạo, cũng như sự khó chịu khi quan hệ vợ chồng và một vài triệu chứng tiết niệu.
• Thuốc chống trầm cảm liều thấp. Một số thuốc chống trầm cảm liên quan đến nhóm thuốc gọi là thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc serotonin (SSRIs) có thể làm giảm các cơn nóng bừng ở mãn kinh. Thuốc chống trầm cảm liều thấp được sử dụng để kiểm soát các cơn nóng bừng có thể hữu ích cho những phụ nữ không thể sử dụng estrogen vì lý do sức khoẻ hoặc cho những phụ nữ cần dùng thuốc này để điều trị bệnh rối loạn cảm xúc.
• Thuốc Gapapentin (Neuronttin, Gralise,...). Gapapentin được cấp phép để điều trị các chứng co giật, nhưng nó cũng đã được chứng minh là giúp giảm chứng nóng bừng. Thuốc này hiệu quả với những phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp estrogen và thường gặp những cơn nóng bừng vào ban đêm.
• Thuốc Clonidine (Catapres, Kapvay,...). Clonidine, dạng thuốc viên hoặc miếng dán thường được sử dụng để điều trị cao huyết áp, cũng có thể giúp làm dịu đi những cơn nóng bừng.
• Thuốc để ngăn ngừa hoặc điều trị loãng xương. Dựa trên nhu cầu cá nhân, các bác sĩ có thể khuyên dùng thuốc để ngăn ngừa và điều trị loãng xương. Nhiều loại thuốc hiện có trên thị trường giúp điều trị loãng xương và giảm nguy cơ gãy xương. Bác sĩ có thể kê đơn vitamin D để giúp xương bạn chắc khỏe.

Trước khi quyết định bất cứ dạng điều trị nào, hãy nói chuyện với bác sĩ về những lựa chọn hay những rủi ro và lợi ích liên quan đến mỗi phương pháp điều trị. Người bệnh cần thăm khám thường xuyên theo lịch, bởi tình trạng, nhu cầu và lựa chọn điều trị có thể thay đổi.

May mắn thay, nhiều dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến mãn kinh chỉ tạm thời. Hãy làm các bước sau để giúp làm giảm và ngăn chặn các ảnh hưởng của chúng:

• Làm dịu những cơn nóng bừng. Mặc quần áo theo lớp, uống nước lạnh hay đi đến một nơi nào đó có nhiệt độ mát mẻ hơn. Cố xác định điều gì kích hoạt các cơn nóng bừng của bạn. Đối với nhiều phụ nữ, các yếu tố kích thích có thể do đồ uống nóng, caffeine, thực phẩm cay, rượu, sự căng thẳng, thời tiết nóng bức hoặc kể cả là một căn phòng ấm nóng.
• Làm giảm khó chịu âm đạo. Sử dụng các thuốc bôi trơn âm đạo có gốc nước (Astroglide, gel K-Y, ...), các chất bôi trơn hay dưỡng ẩm gốc silicon (Replens,...). Lựa chọn những sản phẩm không chứa glycerin, vì chất này gây bỏng rát hoặc kích ứng ở những phụ nữ có nhạy cảm với nó. Duy trì hoạt động tình dục cũng giúp làm tăng lưu lượng máu đến âm đạo.
• Ngủ đủ giấc. Tránh xa caffeine, thứ có thể gây khó ngủ, và tránh uống quá nhiều đồ uống có cồn làm gián đoạn giấc ngủ. Tập luyện thể dục thường xuyên (nhưng tránh tập thể dục trước khi đi ngủ). Tìm cách làm dịu cơn nóng bừng (nếu có) trước khi đi ngủ để có một giấc ngủ hiệu quả.
• Thực hiện các động tác thư giãn. Các kĩ thuật như thở sâu, thở nhịp nhàng, mường tượng có định hướng, xoa bóp và tăng giãn cơ có thể giúp làm dịu các triệu chứng mãn kinh. Bạn có thể tìm thấy một số sách, đĩa CD, và các dịch vụ trực tuyến về các bài tập thư giãn khác nhau.
• Tăng cường cơ sàn chậu. Các bài tập về cơ sàn chậu, được gọi là bài tập Kegel, có thể làm giảm nguy cơ tiểu són.
• Có một chế độ ăn uống cân bằng. Bao gồm đa dạng các loại trái cây, rau củ và các loại ngũ cốc. Hạn chế chất béo bão hoà,dầu và đường. Tham khảo ý kiến bác sĩ xem bạn có cần bổ sung canxi và vitamin D để đáp ứng nhu cầu hằng ngày của cơ thể.

• Đừng hút thuốc. Hút thuốc làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ, loãng xương, ung thư và một loạt các vấn đề về sức khoẻ khác. Nó cũng làm tăng các cơn nóng bừng và đem đến mãn kinh sớm.
• Tập thể dục thường xuyên. Tập luyện thể chất thường xuyên vào các ngày giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tim, đái tháo đường, loãng xương và các tình trạng khác liên quan đến lão hoá.

• Estrogen thực vật (thực vật nữ tố)

Những estrogen này xuất hiện tự nhiên trong một số loại thực phẩm. Có hai loại thực vật nữ tố chính - isoflavone và lignans. Isoflavone được tìm thấy trong đậu nành, đậu lăng, đậu xanh và các loại đậu khác. Lignans xuất hiện trong hạt lanh, ngũ cốc nguyên hạt, và một số loại trái cây và rau quả.

Dù việc estrogen trong những thực phẩm này có thể làm giảm các cơn nóng bừng và khiến các triệu chứng mãn kinh khác được tán thành, nhưng hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy chúng không hiệu quả. Isoflavone có một số tác dụng giống như estrogen yếu, vì vậy nếu bạn bị ung thư vú, hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi bổ sung chế độ ăn uống của bạn bằng isoflavone.

Cây xô thơm thảo mộc được cho là có chứa các hợp chất có tác dụng giống estrogen và có bằng chứng cho thấy nó có thể kiểm soát hiệu quả các triệu chứng mãn kinh. Người bị dị dị ứng, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú nên tránh loại thảo mộc này và dầu từ nó. Những người bị huyết áp cao hoặc động kinh nên cẩn trọng.

• Hormone tương thích sinh học

Những hormone này đến từ các nguồn thực vật. Thuật ngữ "tương thích sinh học" ngụ ý rằng các hóc môn trong sản phẩm giống hệt về mặt hóa học với loại hóc môn cơ thể bạn sản sinh.

Tuy nhiên, mặc dù có một số hormone tương thích sinh học có bán trên thị trường được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt, nhiều chế phẩm được pha trộn - trong nhà thuốc theo chỉ định của bác sĩ - và không được FDA quy định, vì vậy chất lượng và rủi ro có thể khác nhau. Cũng không có bằng chứng khoa học nào cho thấy hormone tương thích sinh học hoạt động tốt hơn liệu pháp hormone truyền thống trong việc làm giảm các triệu chứng mãn kinh.

• Cây thiên ma

Cây thiên ma đã trở nên phổ biến với nhiều phụ nữ có triệu chứng mãn kinh. Nhưng có rất ít bằng chứng cho thấy cây thiên mà có hiệu quả. Chất bổ sung này có thể gây hại cho gan và có thể không an toàn cho phụ nữ có tiền sử ung thư vú.

• Yoga

Không bằng chứng nào hỗ trợ việc thực hành yoga có tác dụng trong việc giảm các triệu chứng mãn kinh. Nhưng, các bài tập cân bằng như yoga hoặc thái cực quyền có thể cải thiện sức mạnh và sự phối hợp và có thể giúp ngăn ngừa té ngã có thể dẫn đến gãy xương. Kiểm tra với bác sĩ trước khi bắt đầu bài tập cân bằng. Cân nhắc tham gia một lớp học để học cách thực hiện các tư thế và kỹ thuật thở đúng.

• Châm cứu

Châm cứu có thể có một số lợi ích tạm thời trong việc giúp giảm các cơn nóng, nhưng trong nghiên cứu đã không cho thấy sự cải thiện đáng kể hoặc nhất quán nào. Cần phải có nhiều nghiên cứu hơn.

• Thôi miên

Theo nghiên cứu từ Trung tâm Y học Tổng hợp và Bổ sung Quốc gia (Hoa Kỳ), liệu pháp thôi miên có thể làm giảm tỷ lệ xuất hiện của các cơn nóng bừng. Liệu pháp thôi miên cũng giúp cải thiện giấc ngủ và giảm sự xáo động trong cuộc sống hàng ngày, theo nghiên cứu.

Bạn có thể đã nghe nói hoặc đã thử các chất bổ sung chế độ ăn uống khác, chẳng hạn như chẽ ba đỏ, hồ tiêu rễ, đương quy, DHEA, dầu hoa dạ anh thảo và cây tỳ giải (kem progesterone tự nhiên). Bằng chứng khoa học về sự hiệu quả vẫn còn thiếu và một số sản phẩm này có thể gây hại.

Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi dùng bất kỳ thảo dược hoặc bổ sung chế độ ăn uống cho các triệu chứng mãn kinh. FDA không quy định các sản phẩm thảo dược và một số có thể gây nguy hiểm hoặc tương tác với các loại thuốc khác mà bạn sử dụng, gây nguy hiểm cho sức khỏe của bạn.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.

Bài viết tham khảo nguồn: healthline.com, nhs.uk, mayoclinic.org