Khi nào bà bầu sẽ được xét nghiệm tìm kháng thể Rh?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS, Bs.Trịnh Thị Thanh Huyền - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Tất cả phụ nữ mang thai cần được xét nghiệm tìm kháng thể Rh. Đây là một trong những xét nghiệm đầu tiên và quan trọng nhất trong thai kỳ để xác định cơ thể có mang protein Rh trong máu hay không.

Rhesus (Rh) là một protein di truyền được tìm thấy trên bề mặt của các tế bào hồng cầu. Nếu máu có protein, tức là có Rh dương tính. Nếu máu thiếu protein, tức là có Rh âm tính.

Rh dương là nhóm máu phổ biến nhất trong các nhóm máu, khoảng 85% người có Rh dương, còn lại là Rh âm. Người có nhóm máu Rh âm không phải là một tình trạng bệnh và nó thường không ảnh hưởng đến sức khỏe. Tuy nhiên, nó có thể ảnh hưởng đến thai kỳ. Phụ nữ mang thai có Rh âm cần được chăm sóc đặc biệt và nếu trường hợp Rh của thai nhi là dương tính có nghĩa là xảy ra tình trạng không tương thích Rh giữa mẹ và em bé hay còn gọi là bất đồng nhóm máu. Một em bé có thể thừa hưởng yếu tố Rh từ cha hoặc mẹ.

Nếu cơ thể có Rh âm tính, máu sẽ được xét nghiệm tìm kháng thể Rh trong khoảng tuần thứ 28 đến tuần thứ 29 của thai kỳ. Nếu cơ thể không có kháng thể Rh thì sẽ được tiêm immunoglobulin Rh. Mũi tiêm này nhằm ngăn cơ thể tạo ra kháng thể trong suốt thời gian còn lại của thai kỳ.

Khi mang thai, nếu Rh giữa mẹ và bé không tương thích sẽ dẫn đến tình trạng bất đồng nhóm máu, máu của mẹ và máu của thai nhi không hòa lẫn với nhau trong khi mang thai. Trong khi sinh hoặc nếu người phụ nữ mang thai bị chảy máu hoặc chấn thương bụng thì một lượng nhỏ máu của em bé có thể tiếp xúc với máu của mẹ, và cơ thể mẹ sẽ tạo ra các kháng thể Rh sau khi tiếp xúc với tế bào hồng cầu của bé.

Việc các kháng thể được tạo ra không phải chỉ xảy ra trong lần mang thai đầu tiên mà có thể sẽ xảy ra ở các lần mang thai tiếp theo. Nếu ở lần mang thai sau đó, em bé có Rh dương, thì các kháng thể Rh này có thể đi qua nhau thai và làm hỏng các tế bào hồng cầu của em bé. Điều này có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu thậm chí gây thai ngừng phát triển, vì các tế bào hồng cầu bị phá hủy nhanh hơn cơ chế thay đổi ở cơ thể em bé. Các tế bào hồng cầu là yếu tố quan trọng để mang oxy đi khắp cơ thể.

Nếu người phụ nữ có nhóm máu RH âm khi mang thai thì cần phải tiến hành các xét nghiệm máu khi mang thai khác trong ba tháng đầu của thai kỳ, trong tuần thứ 28 của thai kỳ và khi sinh. Nếu cơ thể của người phụ nữ mang thai chưa bắt đầu sản xuất kháng thể Rh, có thể sẽ cần tiêm một sản phẩm máu có tên là globulin miễn dịch Rh. Globulin miễn dịch có tác dụng ngăn cơ thể sản xuất kháng thể Rh trong thai kỳ.

Trường hợp em bé sinh ra đã có Rh âm tính thì không cần điều trị bổ sung. Nhưng nếu em bé được sinh ra với Rh dương tính thì sẽ cần một mũi tiêm khác ngay sau khi sinh. Nếu Rh giữa mẹ và bé không tương thích, thì các nhân viên y tế có thể đề nghị tiêm globulin miễn dịch Rh vì máu của cơ thể mẹ có thể sẽ tiếp xúc với máu của bé trong các trường hợp như:

• Sẩy thai
• Phá thai
• Mang thai ngoài tử cung - khi trứng được thụ tinh làm tổ vào đâu đó bên ngoài tử cung, thường là trong ống dẫn trứng
• Phẫu thuật cắt bỏ một khối u lành tính phát triển trong tử cung
• Chọc dò nước ối - xét nghiệm tiền sản trong đó một mẫu chất lỏng bao quanh và bảo vệ em bé trong tử cung (nước ối) được lấy ra để xét nghiệm hoặc điều trị
• Lấy mẫu lông nhung màng đệm - một xét nghiệm tiền sản trong đó một mẫu của các phép chiếu khôn ngoan tạo ra hầu hết các nhau thai (lông nhung màng đệm) được lấy ra để thử nghiệm
• Xét nghiệm chẩn đoán trước sinh trong đó lấy mẫu máu của em bé được lấy ra khỏi dây rốn để xét nghiệm
• Chảy máu khi mang thai
• Chấn thương bụng khi mang thai
• Vòng xoay thủ công bên ngoài của em bé ở tư thế mông - chẳng hạn như mông trước khi chuyển dạ
• Chuyển dạ sinh

Xét nghiệm tìm kháng thể Rh là xét nghiệm máu khi mang thai và không hề gây hại đến thai nhi cũng như cơ thể của mẹ. Nó được thực hiện 1 lần duy nhất và mẫu máu thường được lấy trong lần khám thai đầu tiên và được gửi đến phòng thí nghiệm để phân tích.

Nếu thai phụ có Rh dương tính thì không cần phải tiến hành các can thiệp gì. Vì thuốc sẽ không có tác dụng, nhưng thay vào đó bác sĩ sẽ theo dõi sức khỏe của bé một cách chặt chẽ vì em bé có thể cần truyền máu sau khi sinh hoặc đôi khi ngay cả giai đoạn trong bụng mẹ.

Nếu nhóm máu Rh âm tính và thai nhi là Rh dương tính, cơ thể thai phụ có khả năng tạo ra các kháng thể có thể gây hại trong lần mang thai tiếp theo. Nếu thai phụ bị chảy máu âm đạo bất cứ lúc nào trong thai kỳ, hãy liên hệ với cơ sở y tế để được chăm sóc ngay lập tức. Ngoài ra, thai phụ cần được tiêm globulin miễn dịch Rh trong khoảng tuần thứ 28 của thai kỳ và có thể sẽ tiêm thêm một mũi sau khi sinh. Cần lưu ý thêm là thai phụ cần phải thông báo với nhân viên y tế về tình trạng Rh của trước khi chuyển dạ để có những can thiệp kịp thời và chính xác.

Tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện có dịch vụ thai sản trọn gói như một giải pháp giúp mẹ bầu an tâm vì đã có sự đồng hành của đội ngũ y bác sĩ trong suốt thai kỳ. Khi lựa chọn Thai sản trọn gói, thai phụ được:

• Quá trình mang thai được theo dõi bởi đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn
• Thăm khám đều đặn, phát hiện sớm các vấn đề bất thường
• Thai sản trọn gói giúp thuận tiện cho quá trình sinh đẻ
• Trẻ sơ sinh được chăm sóc toàn diện

Bài tham khảo nguồn: mayoclinic.org, acog.org