Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Thực tế đồng hồ sinh học của nam giới và nữ giới rất khác nhau. Hầu hết người phụ nữ đều biết rằng vào thời kỳ mãn kinh, trứng của họ đã giảm về số lượng và chất lượng, và tuổi đóng một yếu tố rất lớn đến khả năng mang thai. Ngược lại, một người đàn ông sản xuất tinh trùng trong suốt cuộc đời của mình. Người ta ghi nhận rằng trong độ tuổi từ 30 đến 50 tuổi, bị suy giảm một chút khả năng sinh sản (bao gồm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng giảm xuống 37%, hàm lượng tinh trùng bất thường tăng khoảng 5 lần/hình dạng tinh trùng bất thường và lượng tinh dịch cũng giảm khoảng 30%), nhưng chất lượng tinh dịch của người đàn ông không giảm đi. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin hữu ích về sự khác biệt đồng hồ sinh học ở hai giới.
Không có giới hạn về độ tuổi khi sinh con, nhưng do những thay đổi trên, có thể mất nhiều thời gian hơn để mang thai với những người đàn ông lớn tuổi. Đối với phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, những người có bạn tình nam từ 45 tuổi trở lên mất thời gian gấp 5 lần để thụ thai so với những người có bạn tình từ 25 tuổi trở xuống. Đối với phụ nữ từ 25 tuổi trở xuống có con với đàn ông từ 45 tuổi trở lên, mất thời gian gấp 4 lần để thụ thai - nói cách khác, tuổi của đàn ông là một yếu tố độc lập với tuổi của phụ nữ.
1. Những điểm giống nhau
Khi phụ nữ già đi, cơ thể suy giảm sản xuất nội tiết tố nữ estrogen, suy giảm khả năng sinh sản và nguy cơ cao là khi mang thai thì con của họ sẽ mắc phải các vấn đề về di truyền như hội chứng Down, khuyết tật tim bẩm sinh, bệnh hô hấp ..... Còn khi đàn ông già đi, họ nhận thấy sự suy giảm nội tiết tố nam testosterone, giảm khả năng sinh sản và có nhiều khả năng sinh những đứa trẻ sinh ra từ những ông bố lớn tuổi, so với những đứa trẻ sinh ra từ những người cha 20-24 tuổi, có nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt cao gấp 2 lần, nguy cơ mắc chứng tự kỷ cao gấp 3 lần, nguy cơ mắc chứng rối loạn thiếu tập trung cao gấp 13 lần.
Ở nữ giới, số lượng trứng và chất lượng của trứng sẽ giảm dần khi tuổi của họ tăng lên. Cũng tương tự như vậy, dù lượng tinh trùng của nam giới được sản xuất hàng ngày nhưng khi họ già đi, khối lượng, khả năng di chuyển (tốc độ) và chất lượng tinh trùng của họ cũng suy giảm.
Cách đây vài năm, tạp chí Fertility & Sterility đã xuất bản một trong những đánh giá lớn nhất về khả năng sinh sản của nam giới cho đến nay. Các tác giả phát hiện ra rằng trong độ tuổi từ 30 đến 50, tinh trùng của một người đàn ông trung bình giảm tới 30% về khối lượng, bơi chậm hơn tới 37% và có khả năng bị dị dạng cao gấp 5 lần.Hình dạng của tinh trùng cũng rất quan trọng vì nó tương quan với nội dung di truyền của tinh trùng. Số lượng tinh trùng dị dạng cao hơn đồng nghĩa với khả năng mắc các bất thường di truyền cao hơn.
2. Những điểm khác nhau
Phụ nữ được sinh ra với một số lượng trứng cụ thể, và vì chúng không được bổ sung, nên cấu trúc di truyền của chúng không thay đổi theo thời gian. Ngược lại, ở nam giới, tinh trùng mới được sản xuất hàng ngày, điều đó có nghĩa là DNA của chúng được sao chép đi, sao chép lại.
Lượng trứng trong cơ thể người phụ nữ sẽ dần mất đi theo mỗi chu kỳ kinh nguyệt và chất lượng trứng cũng sẽ giảm dần khi độ tuổi của họ tăng lên đồng thời nồng độ trứng bất thường ngày càng cao. Còn với một người đàn ông, tinh trùng được sản xuất suốt cuộc đời họ, dù có suy giảm khả năng sinh sản một chút, nhưng tinh dịch của họ vẫn không mất đi độ đậm đặc. Mark Leondires , chuyên gia sinh sản và giám đốc y tế của Hiệp hội Y học Sinh sản Connecticut cho hay “khi nam giới già đi, mức testosterone của họ giảm xuống - nhưng sự thay đổi này ít hơn nhiều so với việc mất estrogen của phụ nữ. Đến tuổi 45, 99% phụ nữ bị vô sinh trong khi hầu hết nam giới vẫn có khả năng sinh sản từ 60 tuổi trở lên”
Vì vậy, đối với nam giới không có giới hạn cho độ tuổi có con và điều đó hoàn toàn ngược lại đối với phụ nữ tuổi tác đóng vai trò rất quan trọng trong khả năng mang thai.
3. Các vấn đề di truyền có liên quan đến đàn ông lớn tuổi không?
Một số vấn đề bất thường về gen từ lâu đã có liên quan mật thiết đến độ tuổi của người đàn ông, nhưng hầu hết chúng không đáng quan tâm do tương đối hiếm gặp. Trong những năm gần đây, các thử nghiệm lâm sàng đã tìm ra mối liên hệ giữa tuổi của người cha và các bệnh lý liên quan đến di truyền phổ biến như hội chứng Down hay bệnh tâm thần phân liệt.
Nhìn chung những vấn đề đáng lo ngại nhất về sức khỏe của trẻ sơ sinh đều liên quan đến độ tuổi của cha mẹ, đặc biệt là sau giai đoạn 35 tuổi trở đi. Trong khi đó hơn hai thập kỷ vừa qua đã chứng kiến sự gia tăng nhanh chóng của những cặp vợ chồng sinh con khi đã bước sang tuổi 35. Trong những nghiên cứu được công bố mới đây, tỷ lệ trẻ sinh ra mắc hội chứng Down tăng gấp đôi ở phụ nữ từ 35-39 tuổi nếu bạn đời của họ cũng trên 35 tuổi. Các yếu tố nguy cơ về tuổi không thực sự là vấn đề đối với những bà mẹ từ 35 tuổi trở xuống vì buồng trứng có một cơ chế tích hợp có khả năng sửa chữa các vật chất di truyền bị hỏng được cung cấp bởi tinh trùng. Cơ chế này chỉ thực sự gặp vấn đề khi họ bước qua độ tuổi 35.
4. Đàn ông lớn tuổi có được hiến tinh trùng không?
Có nhiều bằng chứng cho thấy tinh trùng của những người đàn ông lớn tuổi có nhiều bất thường về vật chất di truyền. Thậm chí vì lý do này mà một số quốc gia châu Âu đã cấm đàn ông hiến tinh trùng sau khi họ đạt đến độ tuổi nhất định. Tuy nhiên ở một số quốc gia khác, chỉ cần tinh trùng của người đàn ông đó đảm bảo đủ cả về số lượng và chất lượng, họ vẫn có quyền được hiến tinh trùng.
Theo thống kê, chỉ 5% đàn ông nộp đơn xin hiến tặng tinh trùng được chấp nhận vì có quá nhiều quy tắc khắt khe trong vấn đề này. Ví dụ nếu sở hữu một hình xăm hoặc bấm lỗ tai họ hoàn toàn có thể bị loại bởi đã phơi nhiễm với viêm gan B hoặc viêm gan C.
5. Cân nặng có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới không?
Trên thực tế, một trong những cách giúp một người đàn ông có thể làm để duy trì khả năng sinh sản của mình là giữ cân nặng ở mức hợp lý. Béo phì có thể là yếu tố liên quan đến vô sinh nam. Ngoài ra, kích thước vòng eo của mỗi người đàn ông tỷ lệ nghịch với mức testosterone của chính họ do mỡ bụng có khả năng phá hủy testosterone nhanh nhất.
Ngoài ra những người đàn ông thừa cân thường liên quan đến việc ít vận động và các vấn đề sức khỏe khác. Ví dụ, vòng eo lớn là yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, có thể khiến lưu lượng máu đến các bộ phận trên cơ thể nói chung và đến dương vật nói riêng giảm, điều này có hại đối với khả năng sinh sản của họ.
Tuy nhiên nên đặt ra mức cân nặng một cách hợp lý. Đàn ông quá gầy cũng sẽ phải đối mặt với tình trạng nồng độ testosterone thấp do cơ thể không được cung cấp đủ chất dinh dưỡng và phải chuyển sang chế độ sinh tồn do đó sản xuất ít hormone sinh dục hơn.
6. Đàn ông có thể làm gì để lấy lại đồng hồ sinh học?
Điều tuyệt vời về đồng hồ sinh học của nam giới là nó có thể được lấy lại như bình thường. Giảm cân, điều trị các nhiễm trùng có thể là những cách giúp lấy lại nhịp sinh học. Nếu một cặp vợ chồng gặp vấn đề trong việc mang thai, điều quan trọng nhất là người đàn ông cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa.
Khi đề cập đến vô sinh, có khoảng 40% nguyên nhân đến từ phía người đàn ông, 40% nguyên nhân đến từ người phụ nữ và 20% trường hợp có nguyên nhân từ 2 phía hoặc nguyên nhân không rõ ràng. Nhưng vô sinh nam thường dễ chẩn đoán và khắc phục hơn so với vô sinh nữ, do đó luôn đáng để bắt đầu từ phía người đàn ông.
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây vô sinh nam là nhiễm trùng ở một số bộ phận của hệ sinh sản, chẳng hạn như tuyến tiền liệt. Nhiều trường hợp nhiễm trùng không được phát hiện sớm có thể âm thầm giết chết hàng loạt tinh trùng. Các nguyên nhân phổ biến tiếp theo gây vô sinh nam là tắc ống dẫn tinh và giãn nở các tĩnh mạch bìu hay tĩnh mạch thừng tinh. Điều quan trọng là tất cả các nguyên nhân trên đều có thể điều trị được.
Nếu một cặp vợ chồng có ý định sinh con, họ cần theo dõi đồng hồ sinh học của chính mình và đối tác. Vấn đề tuổi tác đóng vai trò quan trọng trong khả năng sinh sản ở cả hai giới. Do đó ngoài việc xem xét độ tuổi của người vợ, độ tuổi của người chồng cũng hết sức quan trọng. Số lượng và chất lượng tinh trùng của nam giới cũng có xu hướng giảm đi theo tuổi tác, bên cạnh đó những vấn đề liên quan đến hệ sinh sản nam cũng có thể là yếu tố cản trở đến việc sinh con.
=>> Lời khuyên từ Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long: Lượng trứng của người phụ nữ sẽ dần mất đi theo mỗi chu kỳ kinh nguyệt và chất lượng trứng cũng sẽ giảm dần khi độ tuổi của họ tăng lên đồng thời nồng độ trứng bất thường ngày càng cao. Còn với người đàn ông, tinh trùng được sản xuất suốt cuộc đời họ, dù có suy giảm khả năng sinh sản một chút, nhưng tinh dịch của họ vẫn không mất đi độ đậm đặc.
Đa số chị em chỉ quan tâm tới sức khỏe của mình và em bé sau khi đã mang thai, trong khi việc chuẩn bị mang thai quan trọng hơn rất nhiều. Việc tư vấn, kiểm tra sức khỏe cho việc chuẩn bị mang thai cho những cặp vợ chồng đang lên kế hoạch mang thai, cho những bố mẹ đã từng mang thai hoặc sinh con mắc các dị tật bẩm sinh hoặc những vấn đề liên quan đến các bệnh lí mạn tính, các bệnh lí sản phụ khoa,... là hết sức quan trọng và cần thiết để giảm thiểu đến mức tối đa các nguy cơ có thể xảy ra trong lần mang thai tiếp theo.vì vậy bạn nên đi khám trước khi có kế hoạch mang thai cho cả vợ, chồng
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: babycenter.com
