Tìm hiểu về hội chứng Reye ở trẻ sơ sinh và trẻ em

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Hội chứng Reye ở trẻ sơ sinh và trẻ em là bệnh tổn thương não cấp tính, gan thoái hoá mỡ đa số sau nhiễm virus cấp tính. Mặc dù nguyên nhân của bệnh chưa rõ ràng, nhưng có một số dấu hiệu như: sốt, phát ban, tiêu chảy... giúp cho chẩn đoán. Điều trị bệnh sớm giúp trẻ cải thiện tình trạng sức khoẻ và phục hồi sớm.

Hội chứng Reye là một căn bệnh hiếm gặp và rất nghiêm trọng có thể gặp phải ở trẻ trong giai đoạn đang hồi phục sau khi bị nhiễm virus như cúm, cảm lạnh hoặc thủy đậu.

Hội chứng Reye có thể gây ra:

• Phù não
• Tích tụ một lượng lớn chất béo trong gan và các cơ quan khác
• Suy gan, tổn thương não và thậm chí tử vong nếu không được điều trị

Hội chứng Reye thường ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 4 đến 12. Tuy nhiên, nó cũng có thể gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi và người lớn. Mặc dù nó có thể xảy ra vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng tỷ lệ này cao nhất trong các tháng mùa cúm như tháng Giêng, tháng Hai và tháng Ba. Reye thường bị chẩn đoán nhầm. Ví dụ, nó có thể bị nhầm với viêm não, viêm màng não, dùng quá liều thuốc, hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS) hoặc ngộ độc.

Nếu bạn nghĩ rằng trẻ có thể mắc hội chứng Reye, hãy coi đó là một trường hợp cấp cứu y tế. Bạn cần phải gọi cho bác sĩ ngay lập tức, đưa trẻ đến phòng cấp cứu để được khám và điều trị. Việc chẩn đoán sớm hội chứng reye ở trẻ sơ sinh, trẻ mới biết đi và người lớn có thể đưa ra được các phương án điều trị phù hợp cũng như những cải thiện đáng kể tăng cơ hội sống sót của người mắc bệnh.

Nguyên nhân chính xác của hội chứng Reye vẫn chưa được biết, nhưng nó có vẻ như xảy ra sau khi nhiễm virus và có liên quan chặt chẽ đến aspirin và thuốc có chứa aspirin. Trên thực tế, 90 đến 95% bệnh nhân mắc hội chứng Reye ở Hoa Kỳ đã dùng aspirin trong một đợt bệnh do virus gần đây.

Để bảo vệ và tránh cho trẻ mắc hội chứng Reye, không bao giờ cho trẻ sơ và trẻ nhỏ dùng aspirin hoặc các sản phẩm có chứa aspirin vì bất kỳ lý do gì trừ khi bác sĩ đưa ra lời khuyên. Lưu ý rằng aspirin đôi khi còn có các tên khác như salicylate, acetylsalicylate, acetylsalicylic acid, salicylamide và phenyl salicylate. Hai sản phẩm phổ biến không kê đơn có chứa aspirin là Alka Seltzer và Pepto Bismol.

Một số trẻ em được kê đơn aspirin điều trị bệnh đặc biệt cần thiết, chẳng hạn như bệnh tim hoặc não. Trong trường hợp này, bác sĩ đã cân nhắc rằng lợi ích của liệu pháp aspirin đối với con của bạn có thể nhiều hơn nguy cơ mắc hội chứng Reye.

Hội chứng Reye cực kỳ hiếm. Số trường hợp mắc hội chứng Reye đạt đỉnh vào năm 1979 đến 1980, ở mức 555. Sau thời điểm đó khi chính phủ bắt đầu đưa ra cảnh báo về mối liên quan giữa Reye và aspirin số trường hợp mắc hội chứng Reye giảm dần. Kể từ năm 1994, hai trường hợp trở xuống đã được báo cáo hàng năm ở Hoa Kỳ.

Các triệu chứng của hội chứng Reye đến rất đột ngột. Thực tế các triệu chứng ban đầu thường bao gồm:

• Sốt (đây thường là triệu chứng đầu tiên)
• Tiêu chảy
• Bơ phờ
• Buồn ngủ
• Phát ban

Ở trẻ sơ sinh, những dấu hiệu đầu tiên có thể bao gồm tiêu chảy và thở không đều. Các triệu chứng thường xuất hiện khi một đứa trẻ đang bắt đầu hồi phục sau một căn bệnh do virus gây ra, nhưng chúng có thể xuất hiện sớm nhất là ba ngày sau khi phát bệnh hoặc muộn nhất là ba tuần sau khi hết bệnh.

Khi bệnh tiến triển và ảnh hưởng đến não, trẻ có thể có những dấu hiệu sau:

• Kích động
• Hiếu động
• Bối rối
• Li bì
• Có tư thế bất thường (tay và chân duỗi thẳng, ngón chân hướng xuống, đầu và cổ cong ra sau)
• Bị co giật
• Rơi vào trạng thái hôn mê

Nếu những trường hợp mắc hội chứng Reye có các biểu hiện trên mà không được điều trị, thì một đứa trẻ mắc hội chứng Reye có thể tử vong.

Tất nhiên, trẻ em mắc các bệnh khác, ít nghiêm trọng hơn cũng có thể có một số triệu chứng này. Nhưng vì việc điều trị sớm hội chứng Reye là rất quan trọng, cho nên cha mẹ của trẻ cần theo dõi thường xuyên và nên thận trọng với những dấu hiệu nghi ngờ của căn bệnh này.

Để chẩn đoán hội chứng Reye, các bác sĩ hay nhân viên y tế có thể sẽ hỏi cha mẹ của trẻ về các triệu chứng của trẻ xuất hiện trong thời gian gần đây, cũng như các câu hỏi về tiền sử sức khỏe của trẻ, bất kỳ bệnh do virus nào gần đây và nếu trẻ đã dùng aspirin hoặc các loại thuốc có chứa aspirin thì cần thông báo để bác sĩ có thể đưa ra được chẩn đoán chính xác nhằm giúp cho quá trình điều trị có hiệu quả và cải thiện được tình trạng sức khỏe của trẻ.

Với những trường hợp trẻ nghi ngờ mắc Hội chứng Reye bác sĩ hay nhân viên y tế có thể yêu cầu thực hiện các các xét nghiệm nhằm mục đích có kết quả chính xác giúp cho quá trình chẩn đoán mang lại hiệu quả cao. Các xét nghiệm đó, bao gồm:

• Xét nghiệm máu
• Xét nghiệm nước tiểu và phân
• Sinh thiết gan (nơi lấy một mẫu gan nhỏ của con bạn để xét nghiệm)
• Điện não đồ (EEG) (để kiểm tra hoạt động của não)
• Dịch não tủy (Xét nghiệm này liên quan đến việc lấy mẫu dịch não tủy từ cột sống thắt lưng của con bạn để nó có thể xét nghiệm xem có nhiễm trùng não, màng não không)
• Theo dõi áp lực nội sọ (ICP) (để đo áp lực bên trong hộp sọ của con bạn trong trường hợp phù não)
• MRI (đầu)

Trẻ em mắc hội chứng Reye cần được điều trị trong bệnh viện. Chẩn đoán nhanh chóng và điều trị sớm là chìa khóa mang lại hiệu quả cao đối với căn bệnh này. Không có điều trị đặc hiệu hội chứng Reye, nhưng trẻ có thể hồi phục nếu được điều trị hỗ trợ sớm. Tiên lượng bệnh phụ thuộc vào thời gian rối loạn chức năng não, mức độ tăng áp lực nội sọ, mức độ nghiêm trọng và tiến triển của các triệu chứng não.

Tại bệnh viện, các bác sĩ sẽ điều trị hổ trợ bao gồm:

• Đảm bảo trẻ vẫn đủ nước
• Theo dõi huyết áp và áp lực nội sọ.
• Thở máy đối với trẻ suy hô hấp.
• Cho một số thuốc tùy thuộc vào các triệu chứng: ví dụ như thuốc lợi tiểu, thuốc chống co giật cho cơn động kinh và corticosteroid để giảm phù não...

Không cho trẻ uống aspirin trừ trường hợp được bác sĩ kê đơn là cách bảo vệ tốt đối với trẻ.

Hội chứng Reye không lây, vì vậy bạn không cần phải lo lắng về việc con mình có dễ mắc phải hội chứng này hay không nếu trẻ đang khỏe mạnh và không tự ý dùng thuốc điều trị cho trẻ.

Để bảo vệ sức khỏe của bé, hãy thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Đừng cho trẻ uống aspirin. Không bao giờ cho bất kỳ ai từ 19 tuổi trở xuống uống aspirin. Nếu trẻ bị nhiễm virus (hoặc thậm chí có các triệu chứng giống như virus), bạn hãy hỏi bác sĩ xem bạn có thể cho trẻ dùng loại thuốc giảm đau an toàn nào nếu cần thiết. Cũng lưu ý rằng cái gọi là "baby aspirin" không dành cho trẻ sơ sinh, vì vậy không được dùng cho trẻ nhỏ. Đó là một loại aspirin liều thấp đôi khi được người lớn tuổi dùng để giúp ngăn ngừa đau tim và đột quỵ.
• Không dùng aspirin nếu bạn đang cho con bú. Điều đó bao gồm các sản phẩm có chứa aspirin. Thuốc sẽ truyền được qua sữa mẹ.
• Đọc kỹ nhãn mác để tránh vô tình cho trẻ uống aspirin. Nhiều loại thuốc không kê đơn có chứa aspirin, bao gồm một số thuốc kháng acid, chống buồn nôn, cảm lạnh và thuốc xoang. Hãy để ý các thuật ngữ như salicylate, acetylsalicylate, acetylsalicylic acid, salicylamide và phenyl salicylate, có thể được sử dụng thay cho từ aspirin. Nhiều loại thuốc không kê đơn không an toàn cho trẻ nhỏ. Vì vậy, bạn hãy kiểm tra các giới hạn về độ tuổi và hỏi

Nguồn tham khảo: babycenter.com