Phát triển trí não có sự khác biệt giữa bé trai và bé gái?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng - Bác sĩ Lê Thu Phương - Bác sĩ Nhi - Sơ sinh - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Thông thường các bé gái sẽ âu yếm, thích chơi búp bê màu hồng, còn bé trai yêu thích sự mạnh mẽ của siêu nhân. Các nhà khoa học nghi ngờ rằng sự phát triển trí não của bé trai và bé gái đã định hình khác biệt ngay cả trước khi chúng được sinh ra, thậm chí sâu sắc hơn cả sự giáo dục.

Các bé trai khi còn trong bụng mẹ là một cỗ máy testosterone nhỏ. Trên thực tế, những bé sơ sinh nam có nhiều testosterone tương đương với một thanh niên 25 tuổi. Nhưng sau khi sinh, testosterone giảm mạnh cho đến tuổi dậy thì.

Trong số nhiều chức năng đảm nhiệm, testosterone có tham gia định hình phát triển trí não của bé trai. Các nghiên cứu trên động vật cho thấy hormon này làm tăng và giảm khớp thần kinh synapses (những kết nối giữa các tế bào não) ở tùy nơi.

Theo một nghiên cứu khác, cả chuột đực và chuột cái được bổ sung testosterone trước khi sinh đều thể hiện tốt hơn trong các bài kiểm tra mê cung ngay sau khi sinh. Mặc dù các nhà khoa học chưa đưa ra kết luận về con người dựa trên nghiên cứu này, nhưng đây cũng là một dấu hiệu cho thấy testosterone giúp cải thiện khả năng suy luận về không gian.

Các nghiên cứu trên động vật cũng chỉ ra rằng ở bất kỳ giống đực nào, bộ não vẫn có một số vùng mang tính nữ. Chuyên gia cho biết: “Thực sự không có bộ não hoàn toàn là nam giới, mà là sự kết hợp giữa những mảng đặc trưng nam và một số mảng nữ.”

Các bé gái cũng tạo ra một số testosterone trước khi sinh ra, nhưng không nhiều như các bé trai. Mặc dù nữ giới có sản xuất ra nội tiết tố nữ như estrogen, song những hormone này gần như không ảnh hưởng nhiều đến sự phát triển trí não bé gái.

Nói cách khác, nữ giới sẽ có bộ não giống như con trai nếu testosterone không tham gia định hình. Tuy nhiên, khoa học vẫn chưa rõ có phải cấu tạo bộ não khiến phụ nữ dễ khóc hơn nam giới không? Hay bộ não được định hình bởi cảm xúc? Hay là sự kết hợp của cả hai?

Khi các bé gái và trai được sinh ra, sự phát triển trí não sẽ tiếp tục đi theo những hướng khác nhau. Các nghiên cứu MRI cho thấy bộ não nữ giới tăng trưởng nhanh ở một số vùng này, trong khi nam giới vượt trội ở vùng khác. Vì vậy, não của trẻ trai và gái ở cùng độ tuổi có thể ở các giai đoạn phát triển khác nhau. Tuy nhiên, cuối cùng thì họ cũng bắt kịp với nhau. Kích thước bộ não cũng khác nhau. Não nam giới lớn hơn một chút so với não nữ, nhưng không rõ ý nghĩa của điều này.

Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng ở các bé gái, vùng nhân đuôi (caudate) giúp kiểm soát ngôn ngữ và cảm xúc, có xu hướng lớn hơn. Phần não này sẽ đặc biệt hoạt động khi bạn nhìn vào ảnh của người mình yêu.

Các nghiên cứu khác cho biết phần thể chai (corpus callosum), nơi kết nối hai bán cầu não của trẻ em gái lớn hơn so với trẻ em trai. Vì vậy một vài nhà khoa học suy luận rằng các cô gái thường sử dụng cả hai bán cầu não trái và phải để giải quyết vấn đề.

Trong các nghiên cứu trên chuột, những con đực có hạch hạnh nhân lớn hơn một chút. Đây là vùng não kiểm soát những cảm xúc sâu sắc hơn, chẳng hạn như nỗi sợ hãi.

Trẻ em xây dựng kết nối giữa các tế bào não, tưởng tượng ra những hình ảnh mới và trau dồi các kỹ năng mới khi đọc, nghe, xem và học hỏi.

Các nhà khoa học đang kết hợp những kết quả MRI não của 500 trẻ em trai và gái khỏe mạnh để giải đáp về sự phát triển trí não của trẻ. Có một số phát hiện thú vị như sau:

• Trong hầu hết các bài kiểm tra, các bé trai và bé gái đều thể hiện khả năng rất giống nhau. Bởi vì họ đều giỏi toán như nhau, nên rất có thể sự thua kém về kỹ năng toán khi lớn lên là do giáo dục, không phải sinh học.
• Các bé gái có phần ghi nhớ và đọc thuộc lòng các danh sách các từ tốt hơn, cũng khá hơn một chút trong những công việc đòi hỏi sự khéo léo của ngón tay và tư duy nhanh.
• Các bé trai chiếm ưu thế với các nhiệm vụ không gian, chẳng hạn như sắp xếp các khối lego để tạo thành hình mẫu.

Những khác biệt nhỏ trong cấu trúc não không hoàn toàn có nghĩa là nam hoặc nữ giới sẽ vượt trội hơn ở một lĩnh vực nào đó. Các chuyên gia giải thích rằng não trẻ rất linh hoạt, những vùng quan trọng sẽ phình to hoặc co lại tùy biến khi được sử dụng đến.

Các nhà khoa học nói rằng có thể tồn tại một vùng não thúc đẩy nhiều bé trai hướng tới những thứ chuyển động (đam mê khám phá động cơ) và nhiều bé gái hướng tới sự nuôi dưỡng (yêu thích chơi búp bê). Tuy nhiên điều này vẫn chưa được xác định rõ ràng.

Một bé gái chỉ chơi với búp bê trong tháng này có thể chuyển sang đồ chơi xây dựng và các khối lego vào tháng tới. Ngay cả khi không bao giờ có niềm đam mê với ô tô đồ chơi, bé gái cũng có thể thích chiếc xe đạp của mình và học cách sửa xích. Ngược lại, một cậu bé có thể không bao giờ chơi với búp bê, nhưng sẽ học cách chăm sóc một con vật cưng và nuôi con nhỏ sau này.

Một bí ẩn khác là mọi người không phải lúc nào cũng tuân theo khuôn mẫu. Có rất nhiều cô gái "tomboy" tỏ ra không mấy quan tâm đến búp bê và những cậu bé bị cuốn hút vào các hoạt động "con gái" ngay từ khi còn nhỏ.

Như đã biết, có sự khác biệt về cấu trúc giữa não của bé trai và bé gái, cả khi mới sinh lẫn khi trẻ lớn lên. Nhưng cho đến hiện tại, chính xác thì những khác biệt đó ảnh hưởng như thế nào đến hành vi, tính cách,... vẫn còn là bí ẩn. Điều quan trọng nhất là phát triển trí não bé gái hay bé trai đều rất linh hoạt.

Nguồn tham khảo: babycenter.com