Khi nào trẻ bị viêm phổi cần nhập viện?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi các bác sĩ Nội Tim mạch và Tim mạch can thiệp - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Viêm phổi là một trong những bệnh rất hay gặp ở trẻ nhỏ. Có rất nhiều nguyên nhân gây viêm phổi ở trẻ nhỏ nhưng chủ yếu là do vi khuẩn và virus. Bệnh có thể được phát hiện sớm dựa vào các triệu chứng dễ nhận biết. Phát hiện sớm, điều trị và chăm sóc đúng cách sẽ giảm tỉ lệ biến chứng và tử vong ở trẻ.

Viêm phổi hay còn gọi là viêm phế quản phổi có tỷ lệ mắc cao và là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi. Khi bị viêm phổi, trẻ rất dễ bị suy hô hấp và nếu không được điều trị kịp thời, trẻ có thể bị tử vong. Ngoài ra, khi trẻ bị viêm phổi, trẻ còn có thể bị sốt cao, co giật, bỏ ăn, bỏ bú, tiêu chảy dẫn đến mất nước, rối loạn điện giải,... Do đó, cha mẹ cần chú ý đến các biểu hiện sớm của viêm phổi, các dấu hiệu nguy hiểm và tình trạng cấp cứu để đưa trẻ đến viện kịp thời.

• Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh (28 ngày đầu sau sinh).
• Trẻ đẻ non, nhẹ cân.
• Trẻ không được nuôi bằng sữa mẹ.
• Trẻ mắc các bệnh tim bẩm sinh, dị dạng đường hô hấp, suy giảm miễn dịch bẩm sinh.
• Điều kiện nuôi dưỡng không tốt, trẻ tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm môi trường.
• Có cơ địa dị ứng, mẫn cảm.

Việc phát hiện sớm và điều trị viêm phổi sớm sẽ giúp giảm tỷ lệ tử vong do viêm phổi ở trẻ nhỏ. Những dấu hiệu để mẹ hoặc người chăm sóc có thể nghi ngờ trẻ bị viêm phổi là khi trẻ có các dấu hiệu viêm long đường hô hấp trên với biểu hiện ho và chảy nước mũi, thở khò khè:

• Ho: Ban đầu trẻ có thể ho ít, sau tăng lên, có đờm và kèm theo sốt vừa đến sốt cao, có thể hạ nhiệt độ.
• Chảy nước mũi từ ít đến nhiều.
• Thở khò khè hoặc thở rít.
• Trẻ mệt mỏi, quấy khóc có thể bỏ ăn, bỏ bú.

Khi có những biểu hiện dưới đây, mẹ cần nghĩ đến khả năng trẻ bị viêm phổi.

Thở nhanh:

Thở nhanh là dấu hiệu đầu tiên cần nghĩ đến viêm phổi ở trẻ nhỏ, mẹ sẽ đếm nhịp thở của trẻ bằng cách để trẻ nằm yên, không hoạt động gắng sức, đếm nhịp di động của lồng ngực hoặc bụng trong trọn vẹn 1 phút.

Trẻ được coi là thở nhanh nếu thở:

• Trên 60 lần/phút (dưới 2 tháng tuổi).
• Trên 50 lần/phút (2 tháng – 1 tuổi).
• Rút lõm lồng ngực (trên 1 tuổi).
• Rút lõm lồng ngực

Rút lõm lồng ngực: Đây là biểu hiện chứng tỏ trẻ cố thở gắng sức, ngoài ra, một số trẻ còn có biểu hiện thở cánh mũi phập phồng, thở rên, sùi bọt cua ở trẻ sơ sinh, co kéo cơ liên sườn (phần mềm giữa các xương sườn lõm vào khi trẻ hít vào).

Tím tái: Đây là dấu hiệu nặng khi trẻ bị thiếu oxy, trẻ có thể tím quanh môi, đầu chi hay vân tím toàn thân.

Không phải tất cả các trường hợp trẻ bị viêm phổi đều cần điều trị tại bệnh viện. Trẻ có thể điều trị tại nhà nếu viêm phổi ở mức độ nhẹ; tránh nhập viện có thể khiến trẻ bị lây nhiễm thêm vi khuẩn, virus tại bệnh viện gọi là nhiễm trùng bệnh viện.

4.1. Khi nào trẻ viêm phổi cần nhập viện điều trị?

Đó là khi trẻ viêm phổi nặng với biểu hiện thở gắng sức, rút lõm lồng ngực. Để nhận ra chính xác dấu hiệu này, chúng ta cần vén áo trẻ cao lên để thấy rõ vùng ngực và bụng trẻ, quan sát khi trẻ nằm yên, không bú, không khóc.

4.2. Khi nào cần đưa trẻ đi cấp cứu ngay?

Đó là khi trẻ có các dấu hiệu nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng.

• Ở trẻ dưới 2 tháng: Với các biểu hiện như bỏ bú hoặc bú kém, co giật, trẻ ngủ li bì - khó đánh thức trẻ dậy, sốt hoặc lạnh, thở khò khè hay tím quanh môi, nổi vân tím toàn thân,...
• Ở trẻ từ 2 tháng đến 5 tuổi: Trẻ không thể uống được gì cả, co giật, ngủ li bì - khó đánh thức, thở có tiếng rít.

Để biết cách phòng tránh viêm phổi, mẹ cần hiểu rõ các nguyên nhân thường gặp của viêm phổi ở trẻ em là gì.

Ở trẻ nhỏ, nguyên nhân chủ yếu gặp là do vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, nấm,... Ở trẻ lớn hơn, ngoài các nguyên nhân trên còn có thể gặp các nguyên nhân khác như: Viêm phổi do sặc dầu, do xăng, do hóa chất,...

Virus chiếm 70% các trường hợp gây viêm phổi ở trẻ em, các loại virus hay gặp là: Virus hợp bào hô hấp, virus cúm, adenovirus,...

Hai loại vi khuẩn hay gặp nhất hiện nay là phế cầu và Haemophilus Influenzae. Phế cầu có thể gây ra biến chứng viêm màng não ở trẻ nhỏ, đây là một biến chứng rất nguy hiểm và tỷ lệ tử vong cao.

Vậy, phòng bệnh cho trẻ bằng cách nào?

• Nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, trong sữa mẹ sẽ có rất nhiều kháng thể truyền cho con giúp con chống lại được các tác nhân xâm nhập gây viêm phổi.
• Giữ môi trường sạch sẽ, hạn chế khói bụi cũng là một cách hạn chế mắc viêm phổi cho con.
• Tiêm phòng vacxin đầy đủ. Ngoài kháng thể từ mẹ, kháng thể từ kháng sinh sẽ giúp trẻ tự tạo hàng rào miễn dịch của riêng mình.
• Giữ ấm cho trẻ, tránh để lạnh, tránh để việc thay đổi nhiệt độ môi trường đột ngột.
• Người chăm sóc trẻ rửa tay trước và sau khi chăm sóc cũng là một cách hạn chế lây nhiễm vi khuẩn sang cho trẻ.
• Ngoài ra: Nuôi dưỡng trẻ tốt, đảm bảo thể trạng, bổ sung vitamin A, kẽm,... cũng giúp trẻ phòng ngừa được viêm phổi.

Khoa nhi tại hệ thống Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là địa chỉ tiếp nhận và thăm khám các bệnh lý mà trẻ sơ sinh cũng như trẻ nhỏ dễ mắc phải: Sốt virus, sốt vi khuẩn, viêm tai giữa, viêm phổi,... Với trang thiết bị hiện đại, không gian vô trùng, giảm thiểu tối đa tác động cũng như nguy cơ lây lan bệnh. Cùng với đó là sự tận tâm từ các bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên môn với các bệnh nhi, giúp việc thăm khám không còn là nỗi trăn trở của các bậc cha mẹ.

Xem thêm: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi