Thế nào là phản ứng thải trừ trong ghép tạng?

Vì sao cơ thể người lại có phản ứng thải trừ khi ghép tạng? Làm thế nào để hạn chế phản ứng thải ghép cấp? Những thắc mắc này sẽ được giải đáp trong bài viết dưới đây.

Phản ứng thải trừ trong ghép tạng hay còn gọi là phản ứng thải ghép cấp, là tình trạng mô cấy ghép bị hệ thống miễn dịch của người nhận từ chối và phá hủy mô cấy ghép đó.

Cụ thể, khi có tác nhân xâm nhập, cơ thể sẽ tạo ra đáp ứng miễn dịch, bao gồm: đáp ứng miễn dịch dịch thể (tạo ra các kháng thể trung hòa tác nhân) và đáp ứng miễn dịch tế bào (tạo ra các tế bào miễn dịch để tiêu diệt tác nhân).

Khi ghép tạng, cũng có nghĩa là có vật lạ xâm nhập vào cơ thể, lúc này tác nhân sẽ được nhận diện qua các dấu ấn trên bề mặt, đó chính là kháng nguyên. Nếu hai người có quan hệ huyết thống càng gần nhau thì kháng nguyên trên bề mặt của tế bào càng tương đồng nhau. Đặc biệt, hai người song sinh có di truyền giống nhau thì kháng nguyên trên bề mặt của tế bào cũng sẽ gần nhau hơn. Nếu khác giống loài thì mức độ khác biệt càng lớn.

Khi ghép tạng, cơ thể người được ghép có khả năng tạo ra những phản ứng thải trừ mô ghép. Nếu phản ứng tối cấp thì mô ghép vào sẽ bị tiêu diệt ngay, đáp ứng cấp thường xảy ra trong vòng 10 - 30 ngày sau đó (do tế bào miễn dịch tấn công mô ghép), đáp ứng mãn tính xảy ra trong suốt thời gian sau 1 tháng đến khi mô ghép còn tồn tại (do cơ thể tạo ra kháng thể chống lại kháng nguyên mô ghép và tế bào T mẫn cảm đặc hiệu với kháng nguyên ghép).

Phản ứng thải trừ trong ghép tạng có thể được hạn chế bằng cách xác định độ tương tự phân tử giữa người cho và người nhận, sau khi cấy ghép thì sử dụng thuốc ức chế miễn dịch để ngăn cản sự đáp ứng miễn dịch của cơ thể.

Tuy nhiên, nếu sử dụng thuốc để ức chế phản ứng miễn dịch của cơ thể thì cũng giống như đang ngăn cản hệ thống phòng thủ bệnh tật của con người, do đó, sau khi cấy ghép cần phải theo dõi để dung hòa giữa hai vấn đề này.

Xác định độ tương hợp trong ghép tạng giữa người cho và người nhận bằng cách tiến hành định tuýp kháng nguyên HLA, xác định 3 nhóm kháng nguyên HLA-DR, HLA-A, HLA-B sao cho càng gần giống nhau càng tương hợp. Tiến hành đọ chéo và xác định trạng thái tiền mẫn cảm của người nhận, nếu có phản ứng thải trừ mô ghép xảy ra thì việc ghép tạng sẽ thất bại.