Nám da là một tình trạng da lan rộng đặc trưng bởi sự xuất hiện của các sắc tố đối xứng không đầu, từ sáng đến nâu sẫm cả nam và nữ. Nám da ít phổ biến hơn ở nam giới, nhưng nó ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng, tính thẩm mỹ không kém nữ giới. Nguyên nhân dẫn tới nám da thường liên quan tới ánh nắng mặt trời, ảnh hưởng của nội tiết tố,...
1. Nám da ở nam giới
Nám da là một tình trạng da phổ biến đặc trưng bởi sự xuất hiện của các sắc tố đối xứng không đều, từ sáng đến nâu sẫm liên quan đến các khu vực tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, đặc biệt là trên mặt. Mặc dù, nám da có thể ảnh hưởng đến tất cả các chủng tộc và cả hai giới, nhưng thường gặp ở phụ nữ hơn. Tuy nhiên, nám da ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống ở nam giới không kém gì nữ giới.
Có nhiều nghiên cứu chi tiết về nám da ở nữ giới, trong khi đó rất ít nghiên cứu về bệnh lý lâm sàng và phương pháp điều trị ở nam giới. Mặc dù, nám da nói chung có biểu hiện giống nhau ở nam giới và nữ giới. Tuy nhiên vẫn có những điểm khác biệt nhất định về lâm sàng, căn nguyên và cách điều trị nám da ở nam giới. Tăng sắc tố trên các vùng tiếp xúc như mặt có thể là nguyên nhân lo ngại về mặt thẩm mỹ cho bệnh nhân, có thể tác động tiêu cực đến chất lượng cuộc sống.
XEM THÊM: Phân biệt nám da và tàn nhang
2. Nguyên nhân gây nám da ở nam giới
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây nám da vẫn chưa được biết đến. Tuy nhiên, một số yếu tố phổ biến nhất có thể do tiếp xúc ánh nắng mặt trời, ảnh hưởng nội tiết tố, di truyền. Bên cạnh đó, người ta thấy rằng tình trạng nám da phổ biến hơn ở những người có loại da Fitzpatrick từ IV đến VI và có gốc châu Á, Tây Ban Nha, châu Phi. Hay những người đàn ông có làn da sẫm màu gốc Á, Phi và Mỹ. Ngoài ra, tỷ lệ nám da tăng lên ở nam giới Ấn độ có thể do nước da sẫm màu hơn và khí hậu nhiệt đới của Ấn Độ. Một số yếu tố nguy cơ làm tăng tình trạng nám da ở nam giới đó là:
2.1 Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là nguyên nhân phổ biến gây ra chứng tăng sắc tố, kích hoạt sản sinh sắc tố melanin và dẫn tới nám da. Trong đó melanin hoạt động như kem chống nắng tự nhiên của da bằng cách bảo vệ da khỏi tia UV có hại. Khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời quá nhiều có thể làm gián đoạn quá trình này dẫn tới tăng sắc tố.
Bức xạ tia cực tím (UVA và UVB) làm tăng sự tăng sinh và hoạt động của tế bào hắc tố gây ra sắc tố biểu bì, xuất hiện mạnh hơn ở vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Điều này càng được chứng minh bởi những phát hiện rằng tình trạng nám da thường cải thiện trong mùa đông và trầm trọng hơn ở những tháng mùa hè. Hơn nữa, tỷ lệ nhiễm cao ở các vùng nhiệt đới và các vùng có độ cao.
2.2 Yếu tố bẩm sinh và di truyền
Căn nguyên di truyền của nám da có khuynh hướng gia đình là một yếu tố nguy cơ đáng chú ý. Theo đó, sự xuất hiện của nám da đã được mô tả ở những cặp sinh đôi, cho thấy một phần di truyền chung. Bên cạnh đó, có nhiều nghiên cứu khác nhau cho thấy tiền sử gia đình bị nám da được thấy ở những thành viên có huyết thống gần trong gia đình như mẹ, anh chị em, cô, dì, chú, bác,...
Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào về mối liên quan gen với nám da. Sự khác nhau về khuynh hướng di truyền trong các nghiên cứu và quần thể khác nhau có thể là do nguyên nhân đa yếu tố của nám da, cho thấy rằng sự phát triển của bệnh có thể liên quan đến việc kiểm soát nội tiết tố biểu sinh và các tác động của môi trường.
XEM THÊM: Nám là gì? Cơ chế hình thành nám
2.3 Tuổi tác
Khi già đi tình trạng lão hóa da càng rõ rệt, số lượng tế bào sản xuất melanin giảm nhưng những tế bào còn lại tăng kích thước và sự phân bố của chúng trở nên tập trung hơn tại một vùng trên da. Những thay đổi sinh lý này được giải thích cho sự gia tăng của các đốm đồi mồi ở những người trên 40 tuổi.
2.4 Mất cân bằng nội tiết tố
Ảnh hưởng của nội tiết tố cũng là nguyên nhân chính gây ra chứng tăng sắc tố da đặc biệt được gọi là nám da. Hai nghiên cứu ghi nhận mức testosterone thấp ở nam giới Ấn Độ bị nám da. Trong đó có một nghiên cứu đánh giá nội tiết tố ở nam giới bị nám da cho thấy LH tăng và testosterone thấp chiếm khoảng 9,7%.
2.5 Do sử dụng thuốc
Bên cạnh các yếu tố nội tiết tố nội sinh, việc sử dụng thuốc nội tiết tố ngoại sinh hoặc tác nhân gây nám da đã được chúng minh gây ra nám. Một số trường hợp bị nám da sau khi điều trị bằng liệu pháp hormone. Finasteride được cho là làm tăng testosterone dẫn đến việc hình thành sắc tố nám da sau đó.
Việc sử dụng mỹ phẩm và tiêu thụ một số loại thuốc có chất nhạy cảm với ánh sáng cũng liên quan đến việc hình thành nám. Một nghiên cứu của Ấn Độ đã quan sát thấy rằng việc sử dụng dầu mù tạt để massage cơ thể và tóc phổ hơn hơn ở nam giới bị nám chiếm 43,9%. Ngoài ra, trong nghiên cứu của Vazquez và cộng sự cho thấy việc sử dụng mỹ phẩm như xà phòng, kem cạo râu, nước hoa đã được ghi nhận ở 92,6% nam giới bị nám.
2.6 Do mắc một số bệnh lý
Một số bệnh mạn tính như rối loạn tuyến giáp, viêm ruột, thương hàn,... đã được xác định ở những người đàn ông bị nám da. Tăng sắc tố cũng là triệu chứng của một số bệnh như bệnh tự miễn dịch và đường tiêu hóa, rối loạn chuyển hóa và thiếu hụt vitamin.
Bên cạnh đó, tình trạng viêm da, mụn trứng cá, viêm da dị ứng, bệnh vảy nến hay sau một chấn thương như vết bỏng, tiếp xúc hóa chất,... cũng làm tăng sắc tố da. Từ đó, da sẽ bị sạm và mất màu sau khi vết thương lành.
Tóm lại, nám da ở nam giới ít phổ biến hơn ở nữ giới, tuy nhiên nó gây ra ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống người bệnh. Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây nám da ở nam giới đó là do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, bên cạnh đó có thể do di truyền, mất cân bằng nội tiết tố,... Nếu tình trạng nám da kéo dài, bạn có thể đến cơ sở y tế tại các chuyên khoa da liễu để được thăm khám và có phương pháp điều trị phù hợp với làn da của mình.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: ncbi.nlm.nih.gov, dermatologytimes.com
