Nhiều người quan tâm các bệnh lây qua đường tình dục là gì, bởi quan hệ tình dục không an toàn có thể là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý nguy hiểm. Thống kê cho thấy có khoảng 20 loại bệnh lây qua đường tình dục, trong đó có 11 loại phổ biến. Mỗi loại có biểu hiện và ảnh hưởng khác nhau tới sức khỏe, bệnh nhân cần tìm hiểu để biết cách phòng tránh hiệu quả.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Th.S BS Nguyễn Như Thu Trúc - Bác sĩ Sản phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
1. Định nghĩa bệnh lây qua đường tình dục là gì?
Bệnh lây qua đường tình dục là gì? Được biết đến với tên tiếng Anh là Sexually transmitted diseases (STDs), đây là những bệnh lây truyền từ người này sang người khác thông qua các mầm bệnh như vi khuẩn, nấm, virus, và ký sinh trùng khi quan hệ tình dục.
Các hành vi tình dục ở đây bao gồm quan hệ qua âm đạo, hậu môn và miệng. Thống kê cho thấy, có khoảng 20 loại bệnh lây qua đường tình dục trên toàn cầu, mỗi loại có biểu hiện và ảnh hưởng khác nhau đến sức khỏe. HIV/AIDS là một trong những bệnh lây qua đường tình dục nghiêm trọng nhất, khiến hàng trăm triệu người tử vong. Đến nay, HIV/AIDS vẫn được xem là "căn bệnh thế kỷ" và chưa có cách điều trị dứt điểm.
2. Các bệnh lây qua đường tình dục thường gặp
Bệnh lây qua đường tình dục có khả năng xuất hiện nếu cá nhân có hành vi quan hệ tình dục không lành mạnh. Ở Việt Nam, bệnh nhân thường có tâm lý ngại thăm khám và điều trị, đồng thời thiếu kiến thức về bệnh, khiến tình hình bệnh trở nên nguy hiểm hơn.
Các loại bệnh lây qua đường tình dục là gì? Hãy tham khảo 11 bệnh xảy ra phổ biến ở cả nam và nữ ngay bên dưới.
2.1 Bệnh lậu
Bệnh lậu do vi khuẩn Neisseria gonorrhoeae hoặc Gonococcus gây ra, thường xuất hiện ở những người có hành vi tình dục qua âm đạo, hậu môn và miệng không an toàn. Bệnh cũng có thể xuất hiện bởi việc bệnh nhân sử dụng đồ chơi tình dục mất vệ sinh.
Bệnh lậu phổ biến ở cả nam và nữ, nhưng tỷ lệ nam giới mắc bệnh nhiều hơn. Triệu chứng mắc bệnh có sự khác biệt giữa hai giới.
Ở nam giới, triệu chứng của bệnh thường bao gồm:
- Xuất hiện mủ ở dương vật.
- Sưng và đau ở đầu dương vật, cũng như tinh hoàn.
Trong khi đó, nữ giới sẽ:
- Xuất hiện dịch âm đạo bất thường.
- Thấy đau khi quan hệ tình dục, đau khi đi tiểu.
- Có thể đi kèm với sốt.
- Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh lậu có thể gây ra viêm tinh hoàn và ở mức độ nghiêm trọng hơn, có thể làm phụ nữ bị vô sinh.
2.2 Giang mai
Giang mai là bệnh không thể bỏ qua khi tìm hiểu về các loại bệnh lây qua đường tình dục là gì. Giang mai, được biết đến với tên khoa học là Syphilis, gây ra bởi vi khuẩn xoắn Treponema pallidum. Triệu chứng của bệnh thường dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề về da thường gặp.
Giang mai thường biểu hiện ở thân mình, lòng bàn tay và lòng bàn chân. Ở mỗi giai đoạn của bệnh sẽ có những dấu hiệu khác nhau trên cơ thể bệnh nhân.
- Giai đoạn 1: Xuất hiện vết loét ở vùng sinh dục, có thể nổi hạch bẹn đi kèm. Triệu chứng ở giai đoạn này thường không gây đau, dẫn đến việc người bệnh có thể chủ quan và bỏ qua.
- Giai đoạn 2: Nổi ban đào trên cơ thể, lòng bàn tay và lòng bàn chân, cũng như nổi cục u sùi ở hậu môn. Hạch bẹn có thể phát triển và lan rộng trên toàn cơ thể mà không gây đau.
- Giai đoạn 3: Giang mai lây lan và gây tổn thương cho nhiều nội tạng như xương, tim, da, và thần kinh.
2.3 Bệnh Hạ cam mềm
Bệnh Hạ cam mềm là một căn bệnh gây ra bởi vi khuẩn hình que, và đây được coi là một yếu tố nguy cơ lây nhiễm HIV.
Dấu hiệu nhận biết bệnh lây qua đường tình dục là gì? Đối với bệnh Hạ cam mềm, dấu hiệu bao gồm:
- Vết loét có kích thước và hình dạng đa dạng ở nhiều vị trí trên cơ thể, bao quanh vùng loét là dịch mủ vàng hoặc xám, dễ gây chảy máu.
- Sưng, mủ và đau ở bẹn hạch.
- Sưng hoặc đau ở vùng háng khi quan hệ tình dục hoặc khi tiểu tiện.
Bệnh này có thể được điều trị triệt để bằng cách kết hợp kháng sinh với chế độ sinh hoạt lành mạnh. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn cần thăm khám tại bệnh viện và nhận hướng dẫn từ bác sĩ.
2.4 Bệnh sùi mào gà
Sùi mào gà được gây ra bởi một loại virus được gọi là HPV (Human papillomavirus), còn được biết đến với các tên khoa học khác như bệnh mồng gà hoặc mụn cóc sinh dục, xuất hiện tại cơ quan sinh dục của cả nam và nữ.
Thông thường, sùi mào gà ở nam giới thường có các triệu chứng sớm như:
- Nốt sùi mào ẩm ướt xuất hiện trên bề mặt, kèm theo dịch mủ và máu chảy ra từ những nốt sùi, gây khó chịu và ngứa ngáy.
- Những nốt sùi mào gà thường lan rộng nhanh chóng xung quanh vùng kín, kích thước lớn ngang với một nắm tay.
Trái ngược, ở nữ giới, các triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng và có thể phát hiện ở giai đoạn muộn. Các biểu hiện của sùi mào gà ở nữ giới bao gồm:
- Mệt mỏi.
- Sút cân
- Xuất hiện các u nhú nhỏ ở vùng kín mà không gây đau hoặc ngứa.
Hiện tại, loại thuốc điều trị bệnh lây qua đường tình dục là gì vẫn luôn là vấn đề được nhiều bệnh nhân quan tâm, đặc biệt là sùi mào gà. Câu trả lời là vẫn chưa có thuốc đặc trị cho bệnh sùi mào gà, do đó người bệnh phải sống với bệnh suốt đời. Đáng lo ngại hơn, bệnh có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, âm đạo, hậu môn hoặc dương vật.
2.5 Chlamydia
Bệnh Chlamydia, gây ra bởi vi khuẩn Chlamydia trachomatis, có thể lây nhiễm cho cả nam và nữ. Nhiều người thắc mắc triệu chứng bệnh lây qua đường tình dục là gì, nhất là với bệnh Chlamydia, kết quả cho thấy bệnh thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, nhưng người bệnh vẫn có thể lây bệnh cho người khác.
Bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thông qua xét nghiệm nước tiểu hoặc xét nghiệm dịch âm đạo. Sau đó, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc kháng sinh một lần hoặc dùng thuốc liên tục trong vòng 7 ngày. Để ngăn ngừa lây bệnh cho nửa kia, bác sĩ thường khuyên người bệnh kiêng quan hệ tình dục cho đến khi hoàn toàn hồi phục.
Các bệnh nhiễm trùng có khả năng tái phát rất cao, do đó, người bị nhiễm Chlamydia nên thực hiện xét nghiệm lại khoảng 3 tháng sau khi hoàn tất liệu trình điều trị.
2.6 Bệnh Trichomonas
Bệnh Trichomonas là câu trả lời cho một trong những bệnh lây qua đường tình dục là gì, gây ra bởi một loại ký sinh trùng. Bệnh này lây từ người này sang người khác thông qua quan hệ tình dục, và người bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào. Nếu có triệu chứng, bệnh thường xuất hiện trong khoảng từ 5 đến 28 ngày sau khi bị lây nhiễm.
Ở phụ nữ, bệnh có thể gây ra các triệu chứng như:
- Tiết dịch âm đạo màu vàng xanh hoặc xám.
- Thấy đau khi quan hệ tình dục hoặc khi đi tiểu, cùng với mùi hôi và ngứa rát ở vùng kín.
Ở nam giới, bệnh có thể gây ngứa hoặc kích ứng ở dương vật, bệnh nhân thấy nóng rát sau khi đi tiểu, sau khi xuất tinh, hoặc tiết dịch từ dương vật.
Nhiễm trùng Trichomonas có thể tăng nguy cơ mắc bệnh hoặc lây lan các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác. Phụ nữ mang thai bị nhiễm trùng Trichomonas có nguy cơ cao bị sinh non và thai nhi bị nhẹ cân khi chào đời.
2.7 Bệnh herpes sinh dục
Bệnh herpes sinh dục (genital herpes), hay còn gọi là mụn rộp sinh dục, là một căn bệnh lây truyền qua đường sinh dục do virus Herpes gây ra. Biểu hiện lâm sàng thường là xuất hiện các mụn nước màu hồng, các mụn nước này thường mọc thành chùm ở bộ phận sinh dục và có hạch vùng trong một số trường hợp.
Bệnh có khả năng tái phát cao ở các vị trí đã bị nhiễm trước đó hoặc ở các vị trí mới. Virus gây bệnh là Herpes simplex (HSV), trong đó virus Herpes loại 2 phổ biến hơn virus Herpes loại 1.
Vì không có triệu chứng rõ ràng, bệnh thường chỉ có thể nhận biết qua các đợt bùng phát. Người bệnh thường sẽ thấy các vết loét gần vùng mà virus đã xâm nhập vào cơ thể xuất hiện, các mụn nước khi vỡ ra sẽ gây đau. Triệu chứng của bệnh có thể nghiêm trọng hơn ở trẻ sơ sinh hoặc ở những người có hệ miễn dịch yếu.
Các đợt bùng phát bệnh thường lặp đi lặp lại nhiều lần và đặc biệt phổ biến trong năm đầu tiên sau khi nhiễm bệnh. Người bệnh phải sống với bệnh suốt đời. Hiện nay, các loại thuốc chỉ có thể giảm bớt các triệu chứng và giảm nguy cơ lây virus cho người khác, nhưng không thể điều trị triệt để.
2.8 U nhú sinh dục
Virus gây ra u nhú sinh dục là Human Papillomavirus (HPV), thường lây truyền chủ yếu qua quan hệ tình dục trực tiếp với người có virus hoặc qua tiếp xúc da kề da và các hành động thân mật khác. Bệnh này làm các tế bào vảy ở lớp biểu bì phát triển quá mức, dẫn đến hình thành u nhú sinh dục ở cả nam và nữ.
U nhú sinh dục thường bao gồm 4 lớp:
- Lớp sừng
- Lớp gai
- Lớp tinh
- Lớp đáy
Trong hầu hết các trường hợp, u nhú sinh dục sẽ tự biến mất và không gây ra bất kỳ biến chứng nào. Tuy nhiên, cũng có nhiều trường hợp nhiễm virus HPV trong thời gian dài, làm tế bào bị biến đổi. Nếu không được điều trị, u nhú có thể phát triển thành ung thư.
Hiện không có phương pháp điều trị trực tiếp cho virus HPV. Bác sĩ có thể chỉ định đốt lạnh, đốt nóng, phẫu thuật cắt bỏ, dùng thuốc, hoặc các phương pháp điều trị dành cho tế bào nhiễm virus HPV có nguy cơ ung thư cao.
2.9 Rận mu
Rận mu, hay còn gọi là càng cua, là một loài ký sinh trùng nhỏ thường sống ở vùng mu hoặc bộ phận sinh dục của con người. Đôi khi chúng cũng có thể được tìm thấy trên các vùng da khác có lông trên cơ thể.
Rận mu cần hút máu người để tồn tại và di chuyển bằng cách bò. Bệnh rận mu thường lây lan qua quan hệ tình dục, tiếp xúc vật lý hoặc qua việc dùng chung quần áo, giường, khăn trải giường, hoặc khăn tắm với người mắc bệnh.
Triệu chứng của rận mu - bệnh lây qua đường tình dục là gì? Triệu chứng phổ biến nhất là cảm giác ngứa ngáy khó chịu ở vùng sinh dục. Người mắc bệnh có thể nhìn thấy trứng rận hoặc thấy rận đang bò trên da. Phương pháp điều trị chính cho bệnh này là sử dụng kem diệt rận.
2.10 HIV/AIDS
HIV là viết tắt của Human Immunodeficiency Virus, virus Lentivirus xâm nhiễm vào cơ thể người. Khi virus phát triển theo thời gian, có thể dẫn đến Hội chứng Suy giảm Miễn dịch (AIDS), làm suy yếu hệ thống miễn dịch của người nhiễm.
Khi đó, cơ thể mất khả năng chống lại các tác nhân gây hại, dẫn đến tăng nguy cơ nhiễm trùng và phát triển một số bệnh ung thư. Tuy nhiên, không phải tất cả người nhiễm HIV đều phát triển thành AIDS.
Bệnh lây qua nhiều phương thức khác nhau, bao gồm quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm HIV, tiếp xúc máu, sử dụng chung kim tiêm, hoặc từ mẹ di truyền sang con.
Hiện vẫn chưa có cách chữa HIV triệt để, nhưng người bệnh có thể được điều trị bằng các loại thuốc kháng virus (ART), đồng thời giảm nguy cơ lây nhiễm cho người khác.
2.11 Viêm gan B
Virus viêm gan B gây tổn thương ở gan và có thể lây qua dịch sinh dục hoặc máu. Đặc biệt, virus này lây nhanh hơn virus HIV khoảng 50-100 lần khi bệnh nhân quan hệ tình dục. Thường thì người nhiễm virus viêm gan B không có các triệu chứng cụ thể.
Tuy nhiên, một số trường hợp sẽ xuất hiện các dấu hiệu như:
- Vàng da.
- Chán ăn.
- Mệt mỏi và các triệu chứng khác.
Nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể dẫn đến viêm gan mạn tính, xơ gan và thậm chí là ung thư gan.
Hiện nay, chưa có phương pháp chữa trị bệnh viêm gan B hoàn toàn, chỉ có thể sử dụng thuốc để kiểm soát virus. Tuy nhiên, bệnh nhân có thể phòng bệnh viêm gan B bằng cách tiêm vắc xin.
3. Cách phòng tránh
Hiểu biết về cách phòng ngừa các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục sẽ giúp bệnh nhân giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh hiệu quả:
- Tránh quan hệ khi đang say rượu hoặc sử dụng chất kích thích.
- Quan hệ tình dục 1-1.
- Kiểm tra sức khỏe tình dục định kỳ, ít nhất là mỗi 6 tháng một lần.
- Sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục.
- Vệ sinh bộ phận sinh dục sạch sẽ trước và sau khi quan hệ tình dục.
Đây là những biện pháp cơ bản để bảo vệ sức khỏe bệnh nhân khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến. Dù là bất kỳ bệnh gì cũng đều mang nguy cơ cao về sức khỏe và tinh thần. Vì vậy, khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu lạ nào trên cơ thể, bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và nhận phác đồ điều trị phù hợp.
Gói khám, sàng lọc các bệnh xã hội tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp dịch vụ kiểm tra sàng lọc các bệnh xã hội, giúp phát hiện các bệnh lây truyền qua đường tình dục từ sớm và áp dụng phương pháp điều trị hiệu quả để tránh xảy ra biến chứng nghiêm trọng.
Gói khám sàng lọc các bệnh xã hội phù hợp cho mọi lứa tuổi và cả nam lẫn nữ. Để được tư vấn và đặt lịch khám, Quý Khách có thể liên hệ qua Hotline hoặc đăng ký trực tiếp trên website của Vinmec.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
