Biến chứng nguy hiểm của tắc mạch ối

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Hồng Liên - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Tắc mạch ối là một biến chứng phụ khoa hiếm gặp nhưng cực kỳ nguy hiểm, và có tỷ lệ tử vong cao tới 80%. Hiện nay tắc mạch ối không thể dự phòng được và chưa có biện pháp điều trị hữu hiệu.

Tắc mạch ối là hiện tượng nước ối, các tế bào của thai nhi, lông tơ, tóc hoặc các mảnh mô khác lọt vào trong hệ tuần hoàn của người mẹ, dẫn đến suy hô hấp và suy tuần hoàn cấp tính ở phụ nữ mang thai, thậm chí, hiện tượng tắc mạch ối còn gây ra nguy cơ tử vong cho mẹ bầu nữa.

Các yếu tố nguy cơ gây tắc mạch ối như:

• Sản phụ trên 35 tuổi và con dạ nguy cơ cao hơn con so.
• Mổ lấy thai, đẻ đường dưới có can thiệp thủ thuật Forcep, giác kéo, chọc hút nước ối.
• Đa ối, đa thai (tử cung quá to), thai chết lưu, rau tiền đạo, rau bong non, tiền sản giật, sa dây rốn ...
• Tổn thương tử cung hoặc cổ tử cung.

Tắc mạch ối thường xảy ra trong chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, chọc hút nước ối, thậm chí có thể gặp sau khi đẻ, sau khi mổ lấy thai.

Thời điểm xảy ra tắc mạch ối theo tùy trường hợp:

• 12% số trường hợp xảy ra khi màng ối còn nguyên
• 70% xảy ra trong chuyển dạ
• 19% xảy ra trong khi mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.
• 11% xảy ra sau đẻ qua đường âm đạo.

Ở thời điểm ban đầu thì triệu chứng của tình trạng tắc mạch ối đó là suy hô hấp, cơ thể tím tái đột ngột trong vài phút, sau đó sẽ có những biểu hiện về thần kinh như mất ý thức, co giật, sốt, đau tức ngực, tụt huyết áp, phù phổi...

Thậm chí, thai phụ có biểu hiện tim ngừng đập, ngừng thở trong vào phút đầu tiên và tử vong trong vòng 2-3 giờ. Nguy hiểm nhất đó là tỷ lệ phụ nữ mang thai tử vong ngay trong giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng lên tới 50%.

Bên cạnh đó, có khoảng 40% bà bầu có thể vượt qua khỏi giai đoạn bộc phát triệu chứng ban đầu thì sau đó sẽ bắt đầu có biểu hiện chảy máu ở nhiều nơi do đờ tử cung và do đông máu rải rác trong lòng mạch. Hiện tượng này cũng nguy hiểm không kém vì chảy máu từ tử cung không thể cầm được, từ đó dẫn đến phù phổi.

Do biến chứng hay xảy ra đột ngột và tiến triển rất nhanh nên hầu hết người bệnh đều tử vong. Trong trường hợp thai nhi chưa xổ thì hầu hết không thể cứu kịp, bác sĩ có thể mổ ngay để cứu thai nhi nhưng tính may rủi rất lớn.

Hậu quả về tinh thần và vận động cho mẹ và con do bị thiếu oxy não

Hội chứng Sheehan làm chảy máu nặng dẫn tới hoại tử một phần hoặc toàn bộ thùy trước tuyến yên gây suy tuyến yên, biểu hiện bằng dấu hiệu vô kinh, rụng lông, rụng tóc, suy tuyến giáp, suy tuyến thượng thận, mất sữa.

Một số biến chứng khác: mất máu nhiều ảnh hưởng tới sức khỏe và tinh thần sản phụ, có thể dẫn đến suy gan, suy thận, suy đa tạng, rối loạn đông máu và dễ nhiễm khuẩn hậu sản. Ngoài ra, việc truyền máu điều trị chảy máu sau đẻ làm tăng các nguy cơ và biến chứng của truyền máu.

Hiện nay vẫn chưa có phương pháp dự phòng được tình trạng này. Tuy nhiên, với phát triển của công nghệ siêu âm và khám thai có thể hoàn toàn phát hiện, cảnh báo và xử lý sớm những bất thường tránh những sự việc đáng tiếc xảy ra.