Thoát khỏi bệnh gan nhiễm mỡ nhờ chế độ ăn uống và lối sống

Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ chất béo trong gan. Đây là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất hiện nay. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm mà còn là nguyên nhân hàng đầu gây suy gan nghiêm trọng và các bệnh lý liên quan khác. Vậy người bệnh cần duy trì lối sống như thế nào để cải thiện sức khỏe sau khi chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ?  

Bài viết này được viết dưới sự hướng dẫn chuyên môn của Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Tung Hoành - Khoa Hồi sức - Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

1. Tổng quan về gan nhiễm mỡ  

Gan nhiễm mỡ là tình trạng chất béo tích tụ trong gan, chiếm hơn 5% trọng lượng của gan, bao gồm triglycerides và phospholipids. Nếu không được điều trị kịp thời, gan có thể bị tổn thương nghiêm trọng. Nguyên nhân của gan nhiễm mỡ có thể do chế độ ăn uống không lành mạnh, tiêu thụ nhiều đồ ăn chiên xào, rượu bia và thiếu hoạt động thể chất. Các bệnh như tiểu đường, rối loạn lipid máu, viêm gan B và C cũng có thể gây nên tình trạng này.

Gan nhiễm mỡ phát triển qua ba giai đoạn:  

• Giai đoạn đầu thường không có triệu chứng và chỉ phát hiện qua siêu âm.  
• Đến giai đoạn hai, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, khó tiêu, đầy bụng và buồn nôn.  
• Giai đoạn ba là giai đoạn nghiêm trọng với các triệu chứng như đau tức vùng hạ sườn phải. Nếu gan bị viêm nặng hoặc xơ hóa, các dấu hiệu nghiêm trọng hơn sẽ xuất hiện, chẳng hạn như vàng da vàng mắt, nước tiểu sậm màu, cổ trướng và phù chân, có thể kèm theo xuất huyết tiêu hóa.

Tình trạng này rất nguy hiểm ở giai đoạn cuối, do đó, bệnh nhân cần phải theo dõi và điều trị sớm để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

2. Cách trị gan nhiễm mỡ tại nhà hiệu quả

2.1 Thực phẩm giúp chữa bệnh gan nhiễm mỡ

Mặc dù chế độ ăn kiêng Địa Trung Hải không trực tiếp điều trị cho bệnh gan nhiễm mỡ, nhưng việc kết hợp phương pháp ăn uống này với những loại thực phẩm nhất định, có thể giúp làm giảm lượng chất béo trong gan. Các thực phẩm cần bổ sung vào chế độ ăn bao gồm cá, hải sản, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, dầu ô liu, rau xanh, bơ và đậu các loại.

2.2 Chọn đúng chất béo  

Các tế bào trong cơ thể sử dụng glucose, một loại đường, để tạo ra năng lượng. Insulin có vai trò chuyển hóa glucose từ thức ăn đã tiêu hóa vào bên trong tế bào. Tuy nhiên, những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ thường xảy ra tình trạng kháng insulin, nghĩa là cơ thể vẫn sản xuất insulin nhưng không thể sử dụng một cách hiệu quả. Điều này dẫn đến việc glucose tích tụ trong máu và gan, chuyển hóa thành mỡ.

Một số loại chất béo trong chế độ ăn có thể cải thiện khả năng sử dụng insulin của cơ thể. Khi cơ thể sử dụng insulin tốt hơn, tế bào có thể hấp thụ glucose hiệu quả hơn, giúp gan không cần phải tạo ra và lưu trữ mỡ thừa. Các loại chất béo này bao gồm axit béo omega-3, được tìm thấy trong cá, dầu cá, dầu thực vật, các loại hạt (như quả óc chó), hạt lanh và dầu hạt lanh, cũng như chất béo không bão hòa đơn từ các nguồn thực vật như ô liu, các loại hạt và bơ. 

2.3 Thực phẩm cần tránh  

Chất béo bão hòa có thể khiến cơ thể tích tụ chất béo trong gan, làm trầm trọng thêm tình trạng của bệnh gan nhiễm mỡ. Những nguồn chứa chất béo bão hòa bao gồm thịt gia cầm (trừ thịt nạc trắng), cũng như phô mai, sữa chua, các loại đồ ăn nướng và thực phẩm chiên sử dụng dầu cọ hoặc dầu dừa. Ngoài ra, các sản phẩm chứa đường như kẹo, soda thông thường và các thực phẩm khác có thêm đường, đặc biệt là siro ngô có hàm lượng fructose cao, cũng nên được hạn chế hoặc tránh sử dụng để bảo vệ sức khỏe gan.

2.4 Bổ sung thực phẩm có chứa chất chống oxy hoá  

Khi các chất dinh dưỡng không được phân hủy đúng cách, các tế bào có thể bị hư hại, dẫn đến tình trạng tích tụ chất béo trong gan. Tuy nhiên, các hợp chất được gọi là chất chống oxy hóa có thể giúp bảo vệ các tế bào khỏi hậu quả này. Các chất chống oxy hóa này có thể được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm khác nhau, bao gồm cà phê, trà xanh, tỏi sống và các loại trái cây - đặc biệt là quả mọng. Rau xanh và vitamin E cũng là nguồn chất chống oxy hóa tuyệt vời. Ngoài ra, các loại dầu thực vật lỏng có chứa chất béo không bão hòa đơn, như dầu ô liu và dầu canola, cũng rất có lợi cho sức khỏe gan. 

2.5 Chọn thực phẩm tốt cho người bệnh gan nhiễm mỡ

Vitamin D là một thành phần quan trọng trong chế độ ăn dành cho những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Cơ thể có khả năng tự sản xuất vitamin D khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và cũng có thể hấp thụ vitamin D qua một số loại thực phẩm như sản phẩm sữa. Đối với người mắc bệnh gan nhiễm mỡ, việc tiêu thụ sữa ít béo là một lựa chọn tốt hơn vì chứa ít chất béo bão hòa, giúp giảm nguy cơ tích tụ mỡ trong gan.

Bên cạnh đó, mức kali thấp trong cơ thể cũng có thể gắn liền với bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Kali là một khoáng chất thiết yếu và có nhiều trong các loại thực phẩm như cá hồi, cá mòi, bông cải xanh, đậu Hà Lan, khoai lang, cũng như trong các loại trái cây như chuối, kiwi và quả mơ. Sản phẩm từ sữa như sữa và sữa chua cũng là nguồn cung cấp kali dồi dào, giúp duy trì mức kali cần thiết trong cơ thể

2.6 Tránh thức uống có cồn

Nếu mắc bệnh gan nhiễm mỡ do rượu, việc tránh uống rượu là điều cần thiết bởi lẽ rượu sẽ gây hại nặng nề cho gan người bệnh. Đối với những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), dù việc uống rượu đôi khi có thể chấp nhận được, người bệnh vẫn nên hạn chế không uống quá một lần mỗi tháng để bảo vệ gan không bị tổn thương thêm. 

2.7 Giảm cân  

Chỉ cần giảm 5% trọng lượng cơ thể, chúng ta  đã có thể làm giảm lượng mỡ trong gan. Nếu giảm từ 7% đến 10% trọng lượng, bệnh nhân không chỉ giảm mỡ gan mà còn có thể giảm viêm và giảm nguy cơ tổn thương tế bào gan. Tuy nhiên, việc giảm cân quá nhanh có thể ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe hoặc thậm chí là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Vì vậy, khi quyết định giảm cân, người bệnh nên thận trọng và tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ để đảm bảo rằng mình thực hiện một cách an toàn và hiệu quả.

2.8 Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục nhịp điệu có thể giúp giảm lượng mỡ trong gan hiệu quả. Bên cạnh đó, các hoạt động tập luyện nặng cũng có thể giúp giảm viêm. Để cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ, người bệnh cũng nên thực hiện các bài tập tăng cường sức đề kháng hoặc sức mạnh, ví dụ như nâng tạ. Hãy đặt mục tiêu tập thể dục nhịp điệu ở mức độ trung bình đến cao trong khoảng 30 đến 60 phút, ít nhất là 5 ngày mỗi tuần. Đồng thời, thực hiện các bài tập tăng cường sức mạnh từ trung bình đến cao cấp khoảng 3 ngày/tuần. 

2.9 Hạn chế cholesterol

Để duy trì sức khỏe gan, việc kiểm soát mức cholesterol và chất béo trung tính trong máu là rất quan trọng. Người bệnh có thể làm điều này bằng cách duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, chủ yếu dựa trên thực phẩm có nguồn gốc thực vật, tập thể dục đều đặn và tuân thủ chỉ định uống thuốc nếu có sự kê đơn của bác sĩ. Thực hiện những bước này không chỉ giúp kiểm soát mức cholesterol và chất béo trong máu, mà còn giúp cải thiện tổng thể sức khỏe của gan. 

Khi xã hội càng phát triển, lối sống và chế độ ăn uống của con người có nhiều thay đổi, dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng tăng cao. Bệnh này có nhiều nguyên nhân, nhưng có thể kiểm soát được thông qua chế độ ăn uống lành mạnh và lối sống tích cực, cùng với việc duy trì luyện tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng và cải thiện chức năng chuyển hóa của tế bào gan. Để duy trì cân nặng hợp lý, người bệnh cần tập luyện thể dục đều đặn. Hơn nữa, những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cũng nên khám sức khỏe định kỳ tại bệnh viện để phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề liên quan đến gan.

Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp gói sàng lọc gan mật, bao gồm đầy đủ các xét nghiệm liên quan, giúp khách hàng có thể yên tâm về độ chính xác và kết quả kiểm tra sức khỏe gan. 

Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng. 

Nguồn tham khảo: webmd.com