Nguy cơ viêm ruột ở người bị bệnh Celiac

Bệnh Celiac hay còn gọi là hội chứng không dung nạp gluten. Theo một số nghiên cứu, những người bị bệnh Celiac có nguy cơ mắc viêm ruột cao hơn bình thường. Chúng ta cùng tìm hiểu rõ hơn qua bài viết sau đây nhé.

Bệnh Celiac là tình trạng cơ thể người bệnh không dung nạp gluten. Khi người bệnh ăn phải những thực phẩm chứa gluten sẽ xuất hiện các phản ứng dị ứng gây ra các rối loạn nghiêm trọng đến hệ tiêu hoá. Gluten thường có trong một số thực phẩm như lúa mạch, yến mạch và lúa mì.

Bệnh Celiac có tỷ lệ mắc bệnh khá thấp khoảng 1%, không phân biệt giới tính và độ tuổi.

Bệnh Celiac dẫn đến tình trạng viêm ở niêm mạc ruột non gây ra các rối loạn tiêu hóa, giảm khả năng hấp thu các chất dinh dưỡng tại ruột non và có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

Ở người bệnh sẽ có những dấu hiệu kém hấp thu các chất dinh dưỡng, khoáng chất và vitamin.

• Ở trẻ em: thường xuất hiện các triệu chứng về tiêu hóa như đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, phân có mùi hôi bất thường và nhờn như có dầu mỡ. Trẻ mắc bệnh có thể tăng cân kém, dễ cáu bẳn, hay quấy khóc, ít chơi đùa. Nếu bị nặng trẻ có thể có dấu hiệu suy dinh dưỡng như bụng lớn, cơ đùi teo nhỏ và mông lép,...
• Người lớn: Thường người bệnh sẽ có sức khỏe kém, các triệu chứng như mệt mỏi, lo lắng và trầm cảm, dễ cáu, đau xương hoặc đau khớp, có thể mất kinh nguyệt ở phụ nữ.

Nếu người bệnh không phát hiện kịp thời và không được điều trị trong thời gian dài có thể dẫn đến các biến chứng khác, chẳng hạn như viêm ruột non.

Vậy nên khi nghi ngờ bị bệnh hay tiền sử trong gia đình có người mắc bệnh Celiac thì nên thăm khám và làm xét nghiệm chẩn đoán bệnh sớm.

Một nghiên cứu mới cho thấy nguy cơ mắc viêm ruột mãn tính (IBD) tăng gấp 9 lần ở những bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh celiac trước đó.

• Bệnh viêm ruột (IBD) là tình trạng rối loạn tiêu hóa mãn tính ở ruột, là kết quả của đáp ứng miễn dịch quá mức và kéo dài tại niêm mạc ruột do một kháng nguyên nào đó (thức ăn/ vi khuẩn...) gây ra trên cơ địa di truyền đặc biệt dễ nhạy cảm, đây là bệnh liên quan đến chức năng miễn dịch của cơ thể. Triệu chứng đặc trưng là đau bụng và thay đổi thói quen đi đại tiện mà không có tổn thương thực thể nào ở hệ tiêu hóa.

Các nhà nghiên cứu hiện đã xác định được mối liên hệ rõ ràng giữa bệnh viêm ruột (IBD) và bệnh celiac. Một nghiên cứu được công bố gần đây của Viện Nghiên cứu Sức khỏe Tiêu hóa Gia đình Farncombe tại McMaster phối hợp với Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh Celiac đã phát hiện ra nguy cơ mắc viêm ruột (IBD) tăng gấp 9 lần ở những bệnh nhân được chẩn đoán trước đó mắc bệnh celiac.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) ước tính khoảng 3 triệu người trưởng thành ở Hoa Kỳ được chẩn đoán mắc viêm ruột (IBD) vào năm 2015. Viêm ruột (IBD) có thể bao gồm nhiều bệnh lý, nhưng viêm loét đại tràng và Bệnh Crohn là phổ biến nhất.

Viêm ruột (IBD) và bệnh Celiac đều là bệnh mãn tính và có xu hướng bắt đầu ở tuổi trưởng thành sớm, nhưng nguyên nhân của viêm ruột (IBD) và bệnh celiac vẫn chưa được biết rõ.

Tác giả nghiên cứu đầu tiên, Tiến sĩ Maria Ines Pinto-Sanchez, phó giáo sư y khoa tại Đại học McMaster, cho biết: “Các bác sĩ luôn nghi ngờ rằng viêm ruột (IBD) và bệnh celiac có thể có mối liên hệ với nhau. Tuy nhiên, mối liên hệ này chưa rõ ràng. Nghiên cứu của McMaster là một nguồn đáng tin cậy phân tích tổng hợp, có nghĩa là nó đã đánh giá nghiên cứu trước đó.

Trước đây, đã có những nghiên cứu độc lập cố gắng tìm ra mối liên quan giữa viêm ruột (IBD) và bệnh Celiac, nhưng một số kết quả nhận được không đủ thuyết phục.

Nghiên cứu của Đại học McMaster hợp tác với Hiệp hội Nghiên cứu Bệnh Celiac thực hiện một đánh giá có hệ thống và phân tích tổng hợp tất cả các nghiên cứu đã được thực hiện từ trước cho đến nay.

Nhóm nghiên cứu đã bao gồm 65 nghiên cứu trong phân tích của họ, với hơn 13 triệu đối chứng, 43 nghìn bệnh nhân celiac, 166 nghìn người sống chung với viêm ruột (IBD) và 3.000 người bị “viêm đại tràng không xác định”. 43/65 nghiên cứu được thực hiện ở người lớn, 12/65 nghiên cứu ở trẻ em và 9 nghiên cứu bao gồm mọi lứa tuổi. Hầu hết là người Châu Âu, nhưng bao gồm cả nghiên cứu đã hoàn thành ở Bắc Mỹ và Châu Á.

Đánh giá của nghiên cứu đã xác nhận rằng có mối liên hệ chặt chẽ giữa bệnh Celiac và viêm ruột (IBD), nhưng tại thời điểm này, vẫn chưa rõ liệu có nên thực hiện sàng lọc IBD ở bệnh celiac và ngược lại hay không.

Phát hiện có sự liên quan giữa viêm ruột (IBD) và bệnh Celiac rất quan trọng trong việc điều trị của người bệnh khi được chẩn đoán mắc một trong 2 bệnh trên.

Việc đánh giá viêm ruột (IBD) cũng có thể được xem xét đối với những bệnh nhân bị celiac có các triệu chứng dai dẳng không đáp ứng tốt với chế độ ăn không có gluten, mặc dù tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn này, hiện là cách duy nhất để kiểm soát bệnh.

Đối với những người bị bệnh Celiac có tình trạng viêm ruột, thông thường sẽ được khuyến cáo một chế độ ăn kiêng phù hợp: chế độ ăn ít FODMAP (oligosaccharide lên men, disaccharide, monosaccharide, polyols) hay carbohydrate; chế độ ăn không có gluten. Việc áp dụng chế độ ăn này có thể rất phức tạp, tuy người bệnh cần tuân thủ để có được sức khỏe tốt hơn.