Đau ngực không do tim bắt nguồn từ nguyên nhân trào ngược dạ dày thực quản (Phần 1)

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Các cơ chế cơ bản chính của đau ngực không do tim bao gồm trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn chức năng thực quản và quá mẫn thực quản. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể là nguyên nhân phổ biến nhất của đau ngực không do tim.

Đau ngực không do tim được định nghĩa là đau ngực tái phát không phân biệt được với đau tim do thiếu máu cục bộ sau khi đã loại trừ nguyên nhân tim. Đây là một rối loạn phổ biến, ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, mặc dù bản chất là mãn tính nhưng đau ngực không do tim không ảnh hưởng đến tỷ lệ tử vong của bệnh nhân.

Các cơ chế cơ bản chính của đau ngực không do tim bao gồm trào ngược dạ dày thực quản, rối loạn chức năng thực quản và quá mẫn thực quản. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể là nguyên nhân phổ biến nhất của đau ngực không do tim. Rối loạn chức năng thực quản chỉ ảnh hưởng đến một số ít bệnh nhân. Quá mẫn thực quản có thể xuất hiện ở những bệnh nhân đau ngực không do GERD, không liên quan đến GERD bất kể rối loạn chức năng thực quản có hay không.

Bệnh nhân bị đau ngực không do tim có thể trình bày đau ngực do bóp chặt, thắt chặt, hoặc bỏng rát, có thể lan ra lưng, cổ, cánh tay và hàm và không thể phân biệt được với đau ngực liên quan đến tim.

Trên thực tế, những bệnh nhân có tiền sử bệnh mạch vành (bệnh mạch vành) cũng có thể gặp đau ngực không do tim. Do đó, tất cả bệnh nhân đau ngực không do tim trước tiên phải được bác sĩ tim mạch đánh giá để loại trừ triệu chứng đau thắt ngực do tim.

Việc phân biệt trên cơ sở lâm sàng giữa đau thắt ngực do tim và đau ngực không do tim là một nhiệm vụ rất khó khăn. Hơn nữa, bệnh nhân đau ngực không do tim có xu hướng báo cáo tỷ lệ xuất hiện đau ngực cao hơn và cường độ đau lớn hơn. Họ cũng sử dụng những từ ngữ cảm tính và tình cảm thông thường hơn so với những bệnh nhân mắc bệnh thiếu máu cơ tim.

Đối với bác sĩ tim mạch, bất kỳ hai đặc điểm lâm sàng nào sau đây đều gợi ý đau thắt ngực do tim không điển hình và chỉ một hoặc không có đặc điểm nào trong số này là biểu hiện của đau ngực do tim:

• Khó chịu ở ngực, đè nén hoặc nặng ngực kéo dài vài phút:
• Đau gây ra bằng cách gắng sức, xúc động, tiếp xúc với lạnh hoặc một bữa ăn lớn
• Cơn đau thuyên giảm khi nghỉ ngơi hoặc nitroglycerine thường là dấu hiệu của cơn đau thắt ngực.

Trào ngược dạ dày thực quản là nguyên nhân thực quản phổ biến nhất gây đau ngực không do tim ở bệnh nhân có và không mắc bệnh mạch vành.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên quan giữa GERD và đau ngực không do tim. Tuy nhiên, sự liên kết không mang lại mối quan hệ nhân quả. Giải quyết hoặc cải thiện các triệu chứng đau ngực để đáp ứng với điều trị bằng thuốc chống trào ngược cung cấp mối liên hệ nhân quả còn thiếu.

Locke và cộng sự đã chứng minh rằng đau ngực không do tim thường được báo cáo ở những bệnh nhân (37%) gặp các triệu chứng ợ chua ít nhất hàng tuần, so với 30,7% ở những người bị ợ chua không thường xuyên (ít hơn một lần một tuần) và 7,9% trong số những người không có bất kỳ triệu chứng GERD nào.

Trong 1 nghiên cứu khác dựa trên cộng đồng, các tác giả phát hiện ra rằng 53% tổng số bệnh nhân đau ngực không do tim bị ợ chua và 58% trào ngược axit. Stahl và cộng sự đã tìm thấy trong một mẫu nhỏ bệnh nhân đau ngực không do tim rằng 61,5% có các triệu chứng liên quan đến GERD.

Trong 3 nghiên cứu khác nhau đánh giá vai trò của xét nghiệm PPI ở bệnh nhân đau ngực không do tim, các tác giả đã tìm thấy các triệu chứng liên quan đến GERD ở 68% -90% bệnh nhân.

Các nghiên cứu kiểm tra độ pH thực quản trong 24 giờ lưu động đã chứng minh rằng khoảng một nửa số bệnh nhân đau ngực không do tim có tiếp xúc với axit thực quản bất thường.

Stahl và cộng sự đã đánh giá 13 bệnh nhân đau ngực không do tim liên tiếp và thấy rằng 69,2% có xét nghiệm pH bất thường.

Beedassy và cộng sự đã đánh giá 104 bệnh nhân đau ngực không do tim và ghi nhận rằng 48% trong số họ có xét nghiệm pH bất thường. Cần lưu ý rằng chỉ có 21% trong số 52 bệnh nhân báo cáo đau ngực trong quá trình nghiên cứu có đồng thời trào ngược axit. Điều thú vị là chỉ 10 trong số 52 đối tượng có chỉ số triệu chứng dương tính (> 50%).

Tương tự, DeMeester và cộng sự đã chứng minh rằng 46% bệnh nhân bị đau ngực có các triệu chứng liên quan đến sự kiện trào ngược axit như được ghi lại trong quá trình kiểm tra độ pH.

Pandak và cộng sự đã phát hiện thấy xét nghiệm pH bất thường ở 42% bệnh nhân đau ngực không do tim. Trong 3 nghiên cứu khác nhau đánh giá vai trò của thuốc thuốc kháng tiết axit PPI trong bệnh trào ngược, các tác giả đã tìm thấy xét nghiệm pH thực quản 24 giờ bất thường ở 37,5% -67% bệnh nhân đau ngực không do tim. Trong một nghiên cứu từ Châu Á, 34,3% bệnh nhân đau ngực không do tim có ít nhất 1 thông số pH bất thường.

Ngay cả ở những bệnh nhân bệnh mạch vành tiếp tục có các triệu chứng đau ngực không điển hình, có đến 67% có một số cơn đau của họ liên quan đến trào ngược axit.

Sự hiện diện của các bất thường niêm mạc thực quản phù hợp với GERD dường như ít phổ biến hơn ở bệnh nhân đau ngực không do tim so với các triệu chứng GERD hoặc tiếp xúc với axit thực quản dư thừa.

Từ các nghiên cứu khác nhau, phạm vi là từ 2,5% -75%. Trong 3 nghiên cứu khác nhau đánh giá vai trò của thuốc PPI ở bệnh nhân đau ngực không do tim , các tác giả phát hiện nội soi liên quan đến GERD ở 44% -75% bệnh nhân đau ngực không do tim.

Trong tất cả các nghiên cứu này, viêm thực quản ăn mòn mức độ thấp là phát hiện nội soi chính liên quan đến GERD. 1 nghiên cứu gần đây của Dickman và cộng sự đánh giá các phát hiện tiêu hoá cao hơn ở bệnh nhân đau ngực không do tim so với những người chỉ có các triệu chứng liên quan đến GERD bằng cách sử dụng một nhóm lớn đa trung tâm. Trong nhóm đau ngực không do tim, 28,6% bị thoát vị gián đoạn, 19,6% viêm thực quản ăn mòn, 4,4% Barrett thực quản và 3,6% hẹp /hẹp thực quản. Tỷ lệ phổ biến của những phát hiện này thấp hơn đáng kể ở nhóm đau ngực không do tim khi so sánh với nhóm GERD.

Từ nghiên cứu này, có vẻ như các bất thường niêm mạc liên quan đến GERD không phải là hiếm trong thực quản của bệnh nhân đau ngực không do tim. Tuy nhiên, tỷ lệ phổ biến của những phát hiện giải phẫu này thấp hơn so với những gì đã được quan sát thấy ở bệnh nhân GERD. Điều quan trọng, bệnh nhân đau ngực không do tim cũng có thể biểu hiện Barrett thực quản, mặc dù không phổ biến.

Hiện nay, Nội soi thực quản dạ dày sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và có biện pháp xử lý kịp thời bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín, được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Khách hàng lựa chọn nội soi dạ dày thực quản tại Vinmec sẽ tận hưởng những ưu điểm như:

• Các bác sĩ dày dạn kinh nghiệm trong nội soi.
• Các phương tiện trang thiết bị hiện đại, đạt hiệu quả điều trị cao: Hệ thống C-Am, máy siêu âm trong mổ giúp cho định vị rõ vị trí và giúp cho phẫu thuật viên theo dõi tình trạng người bệnh trong và sau mổ để có thể mang lại kết quả nội soi tốt, hạn chế biến chứng trong và sau mổ. Hệ thống máy nội soi ống soi mềm hiện đại nhất của Đức cho hình ảnh rõ nét chính xác, dễ sử dụng.
• Các thiết bị dụng cụ tiêu hao trong mổ được qua các quy trình kiểm tra tiệt khuẩn nghiêm ngặt, Vinmec chỉ sử dụng sản phẩm chất lượng cao và đặc biệt là chỉ sử dụng 1 lần để đảm bảo vô trùng và mang đến đến kết quả tốt cho bệnh nhân.
• Với các phương tiện hiện đại, chẩn đoán chính xác, lựa chọn phương pháp mổ phù hợp, khách hàng chỉ dùng 1 liều kháng sinh dự phòng duy nhất, không phải dùng kháng sinh liều cao kéo dài, không đau, thời gian nằm viện ngắn, chỉ từ 1- 2 ngày. Do đó, tiết kiệm được chi phí điều trị
• Dịch vụ chuyên nghiệp: Hệ thống phòng bệnh văn minh hiện đại, mỗi bệnh nhân một phòng bệnh được phục vụ toàn diện từ theo dõi các thông số bệnh, các bữa ăn, chế độ nghỉ ngơi, tập luyện, giáo dục sức khỏe, mỗi phòng bệnh được trang bị tiện nghi giống một căn hộ khách sạn, thông tin bệnh nhân được bảo mật.

Tài liệu tham khảo: Ronnie Fass and Sami R Achem, Noncardiac Chest Pain: Epidemiology, Natural Course and Pathogenesis, J Neurogastroenterol Motil. 2011 Apr; 17(2): 110–123.