Biến chứng và điều trị sỏi đường mật trong gan

Sỏi đường mật trong gan là bệnh lý khá phổ biến, thường để lại các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng đường mật, viêm gan, xơ gan, ung thư đường mật trong gan, nhiễm trùng huyết,... Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời giúp ngăn ngừa các biến chứng sỏi đường mật xảy ra.

Sỏi đường mật trong gan khá phổ biến trong số các bệnh lý liên quan đến đường mật. Sỏi đường mật trong gan bản chất của nó là sỏi mật, nhưng vị trí của nó nằm ở trong các ống gan. Loại sỏi này thường dễ gây ra các biến chứng hơn so với sỏi tại các vị trí khác trong đường mật như nhiễm trùng đường mật, xơ gan, viêm gan, nhiễm trùng huyết, ung thư đường mật trong gan,... Bệnh có thể gây tái phát nhiều lần sau điều trị.

Sỏi đường mật trong gan thường là sỏi sắc tố, với thành phần chính là bilirubin. Nguyên nhân làm phát sinh bệnh chủ yếu bao gồm:

• Ký sinh trùng đường ruột chui lên đường mật, mang theo vi khuẩn làm thay đổi khả năng hòa tan của bilirubin, kết hợp trứng và xác của giun tạo thành nhân sỏi.
• Một số bệnh lý có liên quan đến rối loạn chức năng gan như xơ gan, viêm gan do thuốc, viêm gan siêu virus, viêm gan B,... gây mất cân bằng các thành phần trong dịch mật.
• Giảm vận động đường mật thường gặp ở người béo phì, lười vận động.

Đa số các triệu chứng của bệnh sỏi đường mật trong gan khi xuất hiện thường rất đa dạng.

Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể nhận biết được một số biểu hiện như đầy bụng, chướng hơi, chậm tiêu sau ăn. Khi sỏi gây ra các biến chứng, người bệnh có thể gặp phải một trong 3 dấu hiệu điển hình, gọi là tam chứng Charcot - một trong các hội chứng điển hình của viêm đường mật tắc nghẽn do sỏi như sau:

• Cơn đau quặn gan: Cơn đau thường liên quan đến bữa ăn, nhất là xuất hiện sau bữa ăn no, đau dữ dội thành cơn và đột ngột, có thể lan ra vai phải, làm người bệnh khó khăn khi di chuyển, kéo dài từ 15 - 20 phút đến vài giờ và có tính chất chu kỳ.
• Sốt cao: Người bệnh khi có các biến chứng do sỏi gây ra có thể sốt cao liên tục, kèm rét run và vã mồ hôi. Đó là những biểu hiện của tình trạng viêm nhiễm trùng. Có thể là khu trú vùng gan mật, nhưng cũng có thể là nhiễm trùng huyết.
• Vàng da: Khi kích thước của sỏi khá lớn gây chèn ép một số vị trí ở ống mật, có thể gây ra tình trạng ứ đọng mật tại gan, bilirubin (sắc tố mật có màu vàng) thấm vào máu làm da và củng mạc mắt có màu vàng.

Bệnh sỏi đường mật trong gan thường dễ gây biến chứng cao hơn so với các loại sỏi tại các vị trí khác trong đường mật. Các biến chứng do sỏi trong gan đều ra những tác động xấu đến sức khỏe người mắc bệnh. Dưới đây là các biến chứng thường gặp khi mắc phải bệnh này:

• Nhiễm trùng đường mật: Đây là một biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh sỏi trong gan. Triệu chứng thường gặp nhất là tình trạng sốt cao kèm theo rét run, nhiễm trùng và tắc mật nặng, có thể xảy ra huyết động. Người bệnh thường có cảm giác choáng váng và mệt mỏi.
• Viêm gan: Do sỏi gây tắc đường mật là dịch mật lâu ngày bị ứ đọng lại tạo cơ hội cho sự xuất hiện các vi khuẩn gây tổn thương gan, một số loại có thể hình thành các ổ áp xe có nung mủ.
• Xơ gan: Khi gan bị viêm nhiễm, các tế bào nhu mô gan cũng bị tổn thương không thể hồi phục. Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời thì sẽ dẫn đến tình trạng xơ gan.
• Ung thư đường mật trong gan: Đây là biến chứng nguy hiểm nhất có thể xảy ra khi người bệnh mắc sỏi đường mật trong gan. Nếu người bệnh được chẩn đoán ung thư đường mật trong gan thường có diễn biến rất xấu, thậm chí chỉ sống được vài tháng đến vài năm mặc dù được điều trị tích cực.
• Nhiễm trùng huyết: Đây là biến chứng cấp cứu nặng, khi phát hiện cần được can thiệp kịp thời, nếu không có thể đe dọa đến tính mạng người bệnh.

Điều trị sỏi đường mật trong gan cần nhiều nỗ lực từ bác sĩ điều trị và người bệnh, bởi vì sỏi thường nằm sâu và rải rác trong gan, không cố định một vị trí. Không những thế khi sỏi đã có biến chứng làm ứ đọng dịch mật, có thể có nguy cơ là tăng chít hẹp đường mật ở một số vị trí, gây khó khăn trong việc thực hiện các thủ thuật can thiệp vào đường mật.

• Thuốc làm tan sỏi: Các thuốc làm tan sỏi chỉ có tác dụng đối với sỏi cholesterol, hầu như không có tác dụng làm tan sỏi gan (sỏi sắc tố có thành phần chính là bilirubin).
• Phương pháp nội soi mật tụy ngược dòng: Chỉ một số ít bệnh viện tuyến trên có thể thực hiện phương pháp này do yêu cầu phải sử dụng các trang thiết bị đắt tiền và chỉ can thiệp khi người bệnh có sỏi đường mật ở ngoài gan.
• Phẫu thuật mổ mở lấy sỏi hoặc cắt gan: Mổ mở thường gây đau đớn cho cho người bệnh do vết mổ lớn, can thiệp nhiều, quá trình hồi phục sau mổ khá chậm, đặc biệt ở người cao tuổi sức đề kháng kém và thể trạng thường gầy yếu.
• Phương pháp điều trị sỏi đường mật trong gan được ưu tiên sử dụng phổ biến hiện nay là phẫu thuật nội soi lấy sỏi hoặc phẫu thuật nội soi lấy sỏi xuyên gan qua da. Ưu điểm của phương pháp này là việc can thiệp trên người bệnh tối thiểu, khả năng hồi phục nhanh hơn và vết mổ dễ lành hơn.

Việc phát hiện sớm và tiến hành điều trị tích cực là một trong những biện pháp đạt hiệu quả nhất trong dự phòng sỏi đường mật trong gan.

Một số cách giúp người bệnh dự phòng bệnh sỏi đường mật trong gan bao gồm:

• Người bệnh nên có một chế độ ăn khoa học, đảm bảo hợp vệ sinh, ăn chín uống sôi, tẩy giun định kỳ 6 tháng 1 lần. Ngoài ra, người bệnh cũng nên hạn chế ăn các thức ăn đóng hộp có nhiều chất bảo quản, thức ăn nhiều dầu mỡ và nướng, tăng cường ăn nhiều rau xanh, các loại hoa quả nhiều vitamin.
• Có chế độ luyện tập thể dục thể thao đều đặn, nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe đạp, chạy bộ,... sẽ giúp dịch mật trong đường mật được lưu thông dễ dàng hơn.
• Thực hiện việc thăm khám sức khỏe định kỳ tối thiểu 2 lần mỗi năm. Khi phát hiện bệnh sỏi đường mật trong gan, cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để có các biện pháp can thiệp điều trị kịp thời, nhằm hạn chế nguy cơ sỏi tiến triển có thể gây các biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Trường hợp sỏi gan đơn độc, kích thước dưới 5mm và chưa có triệu chứng thì có thể theo dõi tiếp. Nhưng khi số lượng sỏi gan nhiều, kích thước lớn hoặc gây ra các triệu chứng thì nên đến ngay bệnh viện để được điều trị tích cực.
• Việc lựa chọn phương pháp điều trị sỏi đường mật trong gan phụ thuộc vào nhiều yếu tố như số lượng, kích thước, vị trí sỏi và bệnh lý nền của người bệnh. Giai đoạn đầu có thể điều trị nội khoa trước, vì vậy người bệnh cần tuân thủ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ điều trị.

Với những chia sẻ trên, hy vọng người bệnh đã có đầy đủ thông tin cần thiết về biến chứng và cách điều trị sỏi đường mật trong gan. Ngay khi có những biểu hiện của bệnh tuyệt đối không được chủ quan bởi sỏi đường mật trong gan có thể gây ra các biến chứng vô cùng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng người bệnh. Bên cạnh đó, việc điều trị sớm cũng sẽ mang lại hiệu quả cao, đồng thời giảm thiểu tỷ lệ tái phát bệnh.