Bệnh viêm màng não mô cầu phổ biến như thế nào?

Viêm màng não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn não mô cầu có tên khoa học là Neisseria meningitidis gây ra. Vi khuẩn N. meningitidis trú ngụ ở bề mặt niêm mạc của vùng hầu họng và lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với các hạt chất tiết đường hô hấp từ người bệnh và người lành mang vi khuẩn sang người lành.

Sau khi xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp não mô cầu có thể ở đường hô hấp và gây bệnh. Khi mới xâm nhập chúng gây ra những triệu chứng tương tự như các bệnh nhiễm trùng khác sốt, đau họng, chán ăn, đau đầu, nôn và buồn nôn... Sau một thời gian mới có các dấu hiệu của viêm màng não như nôn vọt, cứng cổ, sợ ánh sáng, xuất hiện tử ban... Nếu không được điều trị kịp có thể dẫn tới hôn mê và tử vong.

Vi khuẩn não mô cầu có thể gây bệnh tại đường hô hấp như viêm mũi họng, có thể xâm nhập vào phổi gây viêm phổi với tỷ lệ khoảng 9%, chúng có thể xâm nhập vào máu gây nhiễm khuẩn huyết hay gây tổn thương màng não.

Trong lâm sàng, hay gặp nhất là 3 thể bệnh gồm viêm màng não chiếm 50% số ca, nhiễm khuẩn huyết khoảng trên 30% và viêm phổi. Trong đó nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu gây ra có tỷ lệ tử vong rất cao lên đến 70%; thể viêm màng não mủ, nếu không điều trị kịp thời tỷ lệ tử vong là 30-40%, có khoảng 20% bệnh nhân viêm màng não mô cầu sau khi điều trị khỏi mang di chứng về thần kinh lâu dài, giảm thính lực, giảm thị lực và có thể phải cắt đoạn chi do hoại tử...

Vi khuẩn não mô cầu được phát hiện có 12 nhóm huyết thanh phân loại dựa vào đặc tính của vỏ polysaccharide, trong đó A, B, C, Y, X, và W là 6 trong 12 nhóm huyết thanh gây bệnh thường gặp trong các đợt dịch trên thế giới. Một nghiên cứu gần đây người ta nhận thấy viêm màng não do vi khuẩn não mô cầu tuýp W-135 đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.

Trên thế giới theo thống kê thì mỗi năm có khoảng 1,2 triệu ca mắc viêm não mô cầu, trong đó có khoảng 135.000 ca tử vong vào khoảng 11% số ca.

Tại Việt Nam hàng năm có khoảng 600 ca mắc viêm màng não trong đó có 14% do não mô cầu gây ra, những năm từ 2011-2014 tỷ lệ mắc bệnh trên cả nước là khoảng 0,03-0,3% và tỷ lệ tử vong/100.000 dân là 0,01%.

Não mô cầu gây ra một số vụ dịch nhỏ ở một số khu vực, trong số các tuýp gây bệnh thì người ta nhận thấy các vụ dịch chủ yếu do typ B gây ra sau đó là tuýp C, tuyp w-135 và không định tuýp.

Bệnh viêm màng não mô cầu rất nguy hiểm chúng có thể lây lan và tỷ lệ tử vong do bệnh rất cao, dù đã được điều trị thì khả năng tử vong vẫn vào khoảng 8-15%. Ngoài ra mặc dù bất kỳ ai cũng có thể nhiễm viêm màng não mô cầu, nhưng trẻ em dưới 5 tuổi và thanh thiếu niên từ 15 đến 24 tuổi là đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh cao nhất.

Hiện tại viêm màng não mô cầu đã có vắc-xin phòng bệnh, tiêm vắc-xin là biện pháp phòng bệnh chủ động hiệu quả nhất. Hiện tại ở Việt Nam có nhiều loại vắc-xin phòng viêm màng não như meningo AC, VA-mengoc BC và menactra.

Vắc-xin menactra là loại vắc-xin phòng bệnh viêm màng não mô cầu có nhiều ưu điểm, có khả năng bảo vệ người tiêm phòng khỏi nhiều chủng vi khuẩn não mô cầu khác nhau thường gây bệnh ở Việt Nam nhất, có khả năng bảo vệ trẻ sớm hơn và đã được cấp phép sử dụng chứng minh sự an toàn của vắc-xin bởi FDA.

Vắc-xin menactra giúp phòng bệnh viêm màng não, viêm phổi và nhiễm khuẩn huyết do não mô cầu typ A,C, Y và W-135.

Vắc-xin menactra được chỉ định tiêm phòng cho trẻ trên 9 tháng tuổi và người lớn dưới 55 tuổi.

Lịch tiêm vắc-xin viêm màng não do não mô cầu Menactra như sau:

• Trẻ từ 9 tháng đến 23 tháng tuổi tiêm 2 liều mỗi liều cách nhau 3 tháng.
• Trẻ 24 tháng đến 55 tuổi tiêm 1 liều duy nhất.
• Nhắc lại: Liều nhắc lại có thể được áp dụng cho nhóm tuổi từ 15 – 55 tuổi có nguy cơ mắc bệnh do não mô cầu và tiêm cách liều tiêm trước ít nhất 4 năm
• Chú ý: Vắc xin menactra được chỉ định tiêm bắp.

Ngoài tiêm chủng vắc-xin ra có thể phòng bệnh bằng các biện pháp không đặc hiệu như:

• Tránh tiếp xúc gần với những người có dấu hiệu nhiễm khuẩn đường hô hấp như sốt, ho, mệt mỏi, đau đầu , chảy nước mũi...
• Ăn uống đầy đủ và tập thể dục thường xuyên nâng cao sức đề kháng
• Tránh xa rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích có thể gây suy giảm miễn dịch.

Hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có cung cấp dịch vụ tiêm chủng vắc-xin cho mọi đối tượng có nhu cầu, trong đó có vắc-xin Menactra do công ty Sanofi Pasteur sản xuất để phòng mắc bệnh do 4 tuyp não mô cầu gây ra gồm type A, C, Y và W-135. Những ưu điểm vượt trội khi lựa chọn tiêm chủng tại Vinmec:

• Nguồn vắc-xin menactra đảm bảo chất lượng, được bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại đạt tiêu chuẩn GSP, giữ vắc-xin trong điều kiện tốt để đảm bảo chất lượng và vắc-xin luôn sẵn có phục vụ nhu cầu của khách hàng
• Trước khi tiêm, khách hàng được khám sàng lọc đầy đủ, tư vấn về loại vắc-xin, phác đồ tiêm và cách chăm sóc theo dõi sau khi tiêm chủng bởi bác sĩ chuyên khoa.
• Đội ngũ bác sĩ và điều dưỡng nhi giàu kinh nghiệm, chuyên nghiệp, hiểu tâm lý khách hàng và áp dụng cách giảm đau hiệu quả trong quá trình tiêm chủng.
• Sau khi tiêm chủng, được theo dõi 30 phút tại phòng sau tiêm chủng. Được kiểm tra các dấu hiệu bất thường trước khi ra về
• Khi tiêm chủng và theo dõi sau tiêm luôn có đội ngũ y bác sĩ trực cấp cứu sẵn sàng phối hợp với phòng tiêm chủng xử trí các trường hợp sốc phản vệ đúng phác đồ khi có sự cố xảy ra.
• Phòng tiêm chủng thoáng mát, sạch sẽ, có khu chơi, giúp trẻ có cảm giác thoải mái như đang dạo chơi, có tâm lý tốt trước và sau khi tiêm chủng.
• Bố mẹ sẽ nhận tin nhắn nhắc lịch tiêm trước ngày tiêm chủng và thông tin tiêm chủng của bé sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng của Quốc gia.