U nang buồng trứng: Khi nào nên phẫu thuật?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Nguyễn Chí Quang, Khoa Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park. Bác sĩ Quang đã có nhiều năm kinh nghiệm chuyên môn sâu sắc và thế mạnh trong điều trị các bệnh lý sản phụ khoa.

U nang buồng trứng là loại khối u thường gặp nhất, chiếm khoảng 3,6% các bệnh phụ khoa. Có nhiều loại u nang, trong đó 90% u nang buồng trứng là lành tính, chỉ có 10% là ác tính. Không phải người bệnh nào có u nang cũng phải phẫu thuật.

U nang buồng trứng là một túi chứa dịch hoặc các mô khác phát triển bất thường trên hoặc bên trong buồng trứng. U nang buồng trứng là loại khối u thường gặp nhất, có thể khởi phát trong độ tuổi sinh đẻ hoặc sau khi mãn kinh. Hầu hết các khối u nang buồng trứng là lành tính (không phải ung thư) và tự biến mất mà không cần điều trị. Một số trường hợp hiếm gặp u nang ác tính (ung thư).

Có các loại u nang buồng trứng sau:

• Nang cơ năng: Là loại u nang buồng trứng phổ biến nhất, thường không gây ra triệu chứng gì cho chị em, và tự biến mất sau trong khoảng 6-8 tuần mà không cần điều trị.

• U quái: Bên trong u chứa các loại mô cấu tạo nên các bộ phận trên cơ thể người, như da hay tóc. Những nang này có thể là bẩm sinh, cũng có thể phát triển trong suốt độ tuổi sinh sản của phụ nữ. Có một số rất hiếm trường hợp u quái trở thành khối ung thư.
• U nang tuyến: Những nang này phát triển trên bề mặt bên ngoài của buồng trứng, có thể có kích thước rất lớn tuy nhiên thường là lành tính.
• U lạc nội mạc tử cung: U hình thành do lạc nội mạc tử cung

Hầu hết u nang buồng trứng không có triệu chứng gì, nhiều trường hợp phát hiện u nang buồng trứng khi khám định kỳ hoặc khi chụp chiếu do nguyên nhân khác. Đôi khi, u nang buồng trứng gây đau, khó chịu âm ỉ hoặc đau nhói vùng bụng khi hoạt động. Những u nang kích thước lớn có thể gây ra xoắn buồng trứng, khiến người bệnh đau từng cơn hoặc đau đột ngột một bên vùng bụng. Nang chảy máu hoặc nang vỡ cũng có thể là nguyên nhân gây đau nhiều, đột ngột vùng bụng.

Khi người bệnh nghi ngờ có u nang, bác sĩ sản - phụ khoa có thể sẽ chỉ định thêm một số kiểm tra để xác định chính xác

• Siêu âm: Là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh bằng cách sử dụng sóng siêu âm (sóng âm tần số cao) để xây dựng và tái tạo hình ảnh về cấu trúc bên trong của cơ thể. Khi siêu âm, bác sĩ siêu âm sẽ đặt đầu dò lên bụng hoặc qua đường âm đạo. Siêu âm cho thấy hình ảnh về hình dáng, kích thước, vị trí nang, cũng như kiểm tra được bên trong nang là dịch hay chất rắn.

• Xét nghiệm máu: Có thể người bệnh sẽ được chỉ định xét nghiệm chỉ số CA 125, nếu CA 125 tăng, kết hợp với bất thường trong thăm khám lâm sàng cũng như siêu âm, có khả năng người bệnh có mắc ung thư buồng trứng, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh.

Tùy thuộc vào phân loại u nang và kết hợp các yếu tố khác, có thể theo dõi hoặc phẫu thuật nếu kích thước nang lớn hoặc gây triệu chứng trên người bệnh.

Theo dõi u nang bằng cách siêu âm định kỳ để đánh giá mức độ thay đổi về kích thước, hình dạng. Bác sĩ sẽ thông báo cho bệnh nhân bao lâu cần siêu âm một lần, và sẽ theo dõi bằng siêu âm trong bao lâu. Có nhiều trường hợp, u nang tự biến mất sau một hoặc hai chu kỳ kinh nguyệt.

Nếu kích thước nang rất lớn hoặc nang gây ra các triệu chứng trên người bệnh, hay chẩn đoán nghi ngờ ung thư, bệnh nhân có thể được khuyến cáo phẫu thuật. Phương thức phẫu thuật phụ thuộc một vài yếu tố, bao gồm kích thước nang, độ tuổi người bệnh, người bệnh còn dự định có con hay không, tiền sử ung thư buồng trứng hay ung thư vú trong gia đình người bệnh. Có thể phẫu thuật bóc u nang khỏi buồng trứng, hoặc có những trường hợp phải cắt buồng trứng.

Đối với u nang lành tính, người bệnh được khuyến cáo phẫu thuật nội soi (phẫu thuật xâm lấn tối thiểu), chỉ với dụng cụ nội soi và vết rạch nhỏ. Bên cạnh phẫu thuật nội soi, bác sĩ sẽ tiến hành mổ mở bằng đường rạch dọc hoặc ngang bụng dưới người bệnh, nếu nghi ngờ ung thư hay kích thước nang quá lớn.

Nguồn tham khảo: Acog.org