Tăng cholesterol trong máu ở bệnh nhân mắc chứng thận hư

Hội chứng thận hư là bệnh lý mãn tính với các triệu chứng lâm sàng bao gồm phù, protid máu giảm, trong khi protein niệu, lipid và cholesterol máu tăng cao. Trong giai đoạn khởi đầu, biểu hiện của bệnh chủ yếu là tăng cholesterol trong máu.

Hội chứng thận hư là một tập hợp các biểu hiện do tình trạng tổn thương thận. Các triệu chứng của bệnh bao gồm: Xuất hiện protein trong nước tiểu, nồng độ albumin trong máu giảm thấp, lipid máu tăng cao, và bệnh nhân bị phù nề đáng kể. Các triệu chứng khác có thể kể đến, bao gồm tăng cân, mệt mỏi và có bọt trong nước tiểu. Ngoài ra, bệnh này có nguy cơ dẫn đến những biến chứng như cục máu đông, nhiễm trùng và tăng huyết áp. Lý do tại sao cholesterol tăng trong hội chứng thận hư chủ yếu liên quan đến tăng protein máu.

Nguyên nhân gây ra các triệu chứng kể trên bắt nguồn từ một số bệnh thận như xơ chai cầu thận khu trú tại từng vùng, bệnh thận màng, bệnh thay đổi tối thiểu. Hội chứng thận hư cũng có thể xảy ra như một biến chứng của bệnh đái tháo đường hoặc bệnh lupus. Cơ chế gây bệnh chủ yếu liên quan đến tổn thương tại các cầu thận của thận. Chẩn đoán bệnh thường dựa trên xét nghiệm nước tiểu và đôi khi cần phải làm sinh thiết thận.

Điều trị hội chứng thận hư nhắm vào giải quyết các nguyên nhân cơ bản. Bên cạnh đó, cần nỗ lực kiểm soát các tình trạng liên quan do bệnh như huyết áp cao, cholesterol trong máu cao và hạn chế nguy cơ xảy ra nhiễm trùng.

Bất thường trong mức cholesterol máu là dấu hiệu đầu tiên thường thấy đối với bệnh nhân bị hội chứng thận hư. Tăng triglyceride máu sẽ xuất hiện thứ phát sau đó. Tình trạng tăng lipid máu như vậy thường gặp hơn khi mức albumin máu giảm dưới 20 g/l.

Các loại lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL), rất thấp (VLDL) và loại trung gian (IDL) đều có dấu hiệu tăng, trong khi lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) giữ nguyên ở mức bình thường hoặc giảm xuống. Các bất thường về lipid đa phần sẽ hồi phục khi hội chứng thận hư biến mất. Vậy nguyên nhân tại sao hội chứng thận hư gây tăng lipid máu?

3.1. Do sự tăng tổng hợp VLDL ở gan

Tăng tổng hợp VLDL ở gan được xem là cơ chế chính, thường liên quan đến độ nặng của tình trạng giảm albumin máu (protein máu). Khi albumine máu giảm, kéo theo giảm áp lực keo của huyết tương, dẫn đến sự kích thích tổng hợp apoLipoprotein B, từ đó gia tăng tổng hợp VLDL. Bên cạnh đó, sự gia tăng của men HGM CoA reductase, acid mevalonic, tiền chất của cholesterol và các acid béo tự do, cũng là nguyên nhân giải thích cho vấn đề tại sao cholesterol tăng trong hội chứng thận hư.

3.2. Giảm men Lipoprotein Lipase (LPL)

Men LPL đóng vai trò quan trọng trong việc làm giảm thoái biến VLDL, khiến cho nồng độ của loại lipoprotein này tăng cao. Chính những acid béo tự do là yếu tố ức chế hoạt động của LPL. Sự thiếu hụt apo C II và các heparan sulfate do bài tiết trong nước tiểu, cũng gây ra sự ức chế hoạt động của loại men này.

3.3. Giảm men Lecithin cholesterol acyl transferase (LCAT)

Hội chứng thận hư gây ra tình trạng suy giảm men LCAT. Hậu quả dẫn đến những bất thường về lipid thông qua việc giảm tổng hợp HDL bắt đầu từ những VLDL.

3.4. Mất HDL và apo A1 qua nước tiểu

Nguyên nhân tại sao hội chứng thận hư gây tăng lipid máu còn có liên quan đến sự mất HDL và apo A1 qua nước tiểu, song nồng độ của HDL huyết tương đa phần là bình thường.

Tác động hình thành xơ vữa của những bất thường trong nồng độ lipid này chưa được chứng minh một cách thật sự rõ ràng đối với những bệnh nhân mắc hội chứng thận hư.

Tuy nhiên, tình trạng tăng cholesterol máu có nguy cơ gây ra sự kết tập tiểu cầu, dẫn đến sự hình thành huyết khối, gây tắc mạch, làm giảm đáp ứng của lympho bào đối với sự kích thích kháng nguyên. Tăng lipid máu cũng có khả năng là một yếu tố gây xơ hoá cầu thận.