Tuyến tùng: Cấu tạo và chức năng

Tuyến tùng quả (pineal gland) hay còn có tên gọi khác là tuyến tùng. Tuyến tùng là bộ phận nằm ẩn nơi sâu kín của bộ óc, núp dưới cuống nối hai bán cầu não, nhỏ như hột đậu. Vào buổi chiều xuống tuyến tùng tiết ra hormone melatonin, đưa chúng ta vào giấc ngủ.

Tuyến tùng quả (pineal gland) là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở hệ thần kinh. Tuyến tùng là một tuyến nội tiết nhỏ nằm trong não của các loài động vật có xương sống, ở vùng biểu mô, gần trung tâm não bộ, giữa hai bán cầu và được giấu kín trong một cái rãnh, nơi mà hai mảnh của đồi thị (thalamus) gặp nhau. Tuyến tùng có hình dạng giống như một quả tùng nhỏ nằm gần trung tâm của não, giữa hai bán cầu chui trong rãnh chỗ gặp nhau của hai đồi não. Tuyến tùng chứa chủ yếu là pinealocytes, là những tế bào sản xuất hormone melatonin và các tế bào thần kinh đệm-một loại tế bào não đặc biệt hỗ trợ tế bào thần kinh (các tế bào truyền thông tin đến các tế bào khác).

Tuyến tùng tiết ra melatonin là một loại hormone giúp điều chỉnh nhịp sinh học. Melatonin được sản xuất theo lượng ánh sáng mà cơ thể tiếp xúc. Tuyến tùng giải phóng một lượng melatonin lớn hơn khi trời tối khiến cơ thể có cảm giác buồn ngủ. Nhiều thực phẩm bổ sung cung cấp melatonin như một chất hỗ trợ giấc ngủ tự nhiên.

Một số chức năng của tuyến tùng bao gồm:

• Đồng hồ sinh học

Tuyến tùng hoạt động như một cái đồng hồ trong cơ thể con người để nhận biết mọi thay đổi lượng ánh sáng mặt trời từ ngày đến đêm hoặc giữa các mùa khác nhau qua đó điều chỉnh nhịp sinh học trong cơ thể. Khi đồng hồ báo đêm đến thì tuyến tùng tiết ra melatonin tạo ra cảm giác buồn ngủ.

• Chuyển hóa xương

Những thay đổi trong chức năng của tuyến tùng có thể ảnh hưởng đến chuyển hóa xương, đồng thời phụ nữ sau mãn kinh dễ bị loãng xương hơn đáng kể so với các nhóm khác. Chức năng của tuyến tùng có xu hướng suy giảm theo tuổi tác. Việc bổ sung melatonin theo đường uống có tác dụng tăng khối lượng xương có thể được sử dụng trong tương lai để bảo vệ chống loãng xương sau mãn kinh.

• Sức khỏe tinh thần

Giấc ngủ và sức khỏe tinh thần có mối liên quan chặt chẽ với nhau. Một số rối loạn sức khỏe tâm thần cũng có thể làm cho bạn khó ngủ hơn. Một trạng thái tinh thần được chứng minh là có mối quan hệ chặt chẽ với ánh sáng. Trong bệnh lý rối loạn cảm xúc theo mùa là một dạng trầm cảm ảnh hưởng đến tâm trạng của một người và có xu hướng xảy ra khi mức độ ánh sáng thấp. Điều này có thể là do những thay đổi của tuyến tùng tiết ra melatonin. Tuy nhiên, những nghiên cứu gần đây cho thấy melatonin không có bất kỳ ảnh hưởng nào đến rối loạn tâm trạng.

• Chi phối chức năng tuyến yên

Tuyến yên là một tuyến ở vùng dưới đồi có chức năng điều tiết nội tiết tố, bao gồm cả sự tăng trưởng và chức năng tuyến giáp. Nghiên cứu gần đây đã cho thấy rằng tuyến tùng có thể ảnh hưởng thay đổi hoạt động của tuyến yên. Melatonin do tuyến tùng tiết ra có thể ngăn chặn tuyến yên tiết ra các hormone đóng vai trò thiết yếu trong sự phát triển của buồng trứng và tinh hoàn và điều chỉnh các chức năng như chu kỳ kinh nguyệt.

• Chuyển hóa thuốc

Một số loại thuốc bao gồm cả thuốc kích thích thần kinh và thuốc điều trị có thể làm thay đổi chức năng của tuyến tùng và hoạt động sản xuất melatonin của tuyến tùng.

• Sự lão hóa

Khi cơ thể già đi, tuyến tùng có xu hướng tiết ra ít melatonin hơn. Mặc dù melatonin không phải là nguyên nhân duy nhất làm xuất hiện những thay đổi liên quan đến tuổi tác, nhưng nồng độ melatonin giảm có ảnh hưởng không nhỏ đến quá trình hoạt động sinh hoạt và trao đổi chất của cơ thể. Melatonin có thể là tác nhân của việc người lớn tuổi ngủ ít hơn và có thể khó ngủ hơn.

• Ý thức định hướng

Những người bị suy yếu chức năng tuyến tùng do tổn thương của tuyến này có ảnh hưởng tới nhận thức, định hướng không gian và thời gian của người đó.