Những câu hỏi thường gặp khi siêu âm vú

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Trịnh Lê Hồng Minh - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Ung thư vú là loại bệnh ác tính thường gặp nhất ở phụ nữ. Để sàng lọc và ngăn ngừa ung thư cần những biện pháp tiên tiến nhận diện sớm những tế bào đang có nguy cơ phát triển thành bệnh. Siêu âm vú là kĩ thuật chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện các bất thường ở tuyến vú, đặc biệt trong tầm soát ung thư vú.

Tuyến vú có cấu tạo gồm 10-15 tiểu thùy sắp xếp thành hình tròn, đóng vai trò sản xuất sữa. Ngoài ra còn có ống dẫn sữa đường kính 0,5mm và các tế bào cơ biểu mô bao xung quanh giúp định hình hình dạng vú.

Siêu âm vú (còn gọi là siêu âm nhũ) là 1 phương pháp chẩn đoán hình ảnh được sử dụng rộng rãi trong y học hiện nay. Siêu âm vú dựa trên nền tảng sử dụng sóng siêu âm để thu lại hình ảnh cấu trúc bên trong tuyến vú và cơ thể, nhờ đó chẩn đoán những bất thường và các bệnh lý ở tuyến vú.

Ưu điểm của siêu âm vú:

• Quy trình siêu âm đơn giản, chi phí thấp.
• Nhanh có kết quả, độ chính xác của kết quả cao.
• Không xâm lấn.
• Quy trình an toàn, không gây đau đớn hay khó chịu.
• Không có tác dụng phụ đến sức khỏe bệnh nhân.
• Áp dụng được cho các lứa tuổi, mọi giới tính.

Nhìn chung, siêu âm vú có chức năng như:

• Phát hiện bất thường, dị thường ở tuyến vú.
• Phân biệt u nang chứa dịch và u đặc ở vú.
• Nhận diện những tổn thương nhỏ (<5mm) mà bình thường khó nhận ra.
• Tầm soát u vú ác tính, ung thư vú.
• Hỗ trợ hướng dẫn mũi kim trong các thủ thuật xâm lấn như: chọc hút nang, sinh thiết, hướng dẫn kinh sinh thiết có lõi...

Các chuyên gia khuyến cáo có một số nhóm đối tượng nên chú ý và thực hiện tầm soát vú định kỳ :

• Phụ nữ từ 35 tuổi trở lên nên chủ động kiểm tra, siêu âm vú định kỳ mỗi 3-6 tháng/lần để sớm phát hiện các nguy cơ bệnh lý tuyến vú. Đặc biệt là những người có tiền sử gia đình từng mắc ung thư vú.
• Phụ nữ có kinh nguyệt sớm (dưới 12 tuổi) hoặc mãn kinh muộn (sau 55 tuổi), thường xuyên dùng thuốc tránh thai hoặc Estrogen thay thế...đều có nguy cơ mắc ung thư vú cao và cần tầm soát thường xuyên.
• Những người không có con hoặc sinh con đầu lòng sau 30 tuổi, thường ăn thực phẩm nhiều dầu mỡ, uống nhiều rượu bia, thuốc lá, tiếp xúc với tia phóng xạ cũng cần đặc biệt lưu ý.

Ngoài ra, cũng nên đi siêu âm vú nếu thấy có những dấu hiệu bất thường cảnh báo ung thư như:

• Đau tức vùng ngực bất thường.
• Sờ thấy u cục ở ngực.
• Hạch nổi dưới nách.
• Viêm da quanh ngực.
• Vùng da quanh đầu núm vú thay đổi bất thường.
• Núm vú tụt vào trong

Kỹ thuật siêu âm vú được sẽ được quét trên toàn bộ tuyến vú, kết hợp so sánh 2 bên bình diện, khảo sát khu trú vùng tổn thương và các mô xung quanh. Nhìn chung, quy trình siêu âm vú sẽ được tiến hành lần lượt theo các bước:

Bước 1: Bệnh nhân nằm ngửa trên giường khám, tay đưa lên cao (tạo góc 45 độ giữa cánh tay và cẳng tay) để chuyên viên siêu âm dễ dàng khảo sát phần trong tuyến vú, sau quầng vú, sau đó nằm chếch để khảo sát phần ngoài tuyến vú.

Bước 2: Bác sĩ bôi lên vùng ngực bệnh nhân một lớp gel để giúp máy dò tiếp xúc chắc chắn với tuyến vú, ngăn không khí ở giữa máy dò và da người.

Bước 3: Bác sĩ di chuyển đầu dò theo các mặt phẳng cắt ngang, dọc từ trung tâm ra ngoại vi hoặc theo hình xoáy từ núm vú, quầng vú ra bên ngoài rìa tuyến vú. Đầu dò phát sóng siêu âm tần số cao thu lại hình ảnh tuyến vú và hiển thị trên màn hình.

Bước 4: Đối với những vùng có nghi ngờ là tổn thương bác sĩ thao tác xoay đầu dò 90 độ để xác định trên cả 2 bình diện tuyến vú. Kết hợp kỹ thuật ép - nhả đầu dò lên tổn thương gây biến đổi hình thái để phân biệt u nang hoặc u xơ tuyến đặc âm.

Bước 5: Đánh giá mức độ tổn thương, nhấn lưu hình ảnh, đánh dấu vị trí, khoảng cách so với núm vú, đo kích thước và số lượng khối u hoặc tổn thương...

Bước 6: Bác sĩ lau chất gel được bôi ban đầu và kết thúc quá trình siêu âm vú. Thời gian thực hiện siêu âm kéo dài khoảng 30 phút và không gây bất cứ đau đớn hay ảnh hưởng nào tới bệnh nhân.