Khai thác tiền sử bệnh thận khi khám sức khỏe tổng quát

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Hồ Viết Lệ Diễm - Bác sĩ Nội tổng quát - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Thận là một cơ quan trọng tâm, đóng vai trò lọc máu, thải nước và các chất độc hại cũng như tham gia mọi quá trình chuyển hóa bên trong cơ thể. Khai thác tiền sử bệnh thận khi khám sức khỏe tổng quát có rất có ý nghĩa, nhất là trước các đối tượng trung niên hay có các nguy cơ bệnh lý đi kèm.

Thận trong cơ thể người là hai cơ quan hình hạt đậu nằm ở vùng hông lưng. Mỗi quả thận có kích thước bằng nắm tay. Thận có vai trò lọc máu lấy nước và chất thải ra khỏi máu để tạo ra nước tiểu. Ngoài ra, thận còn có chức năng tạo máu và tham gia điều chỉnh cân bằng nội môi. Người mắc bệnh thận hay có tiền sử bệnh thận có nghĩa là thận đã bị tổn thương cấp tính hoặc mạn tính, không còn đảm bảo được các chức năng này.

Những thông tin xung quanh lý do đến khám bệnh của bệnh nhân rất cần thiết để giúp xác định mức độ bệnh và giai đoạn bệnh. Nguy cơ mắc bệnh thận sẽ cao hơn nếu người bệnh đã có tiền căn bị tiểu đường, huyết áp cao hay bệnh tự miễn. Nếu một người đã có tiền sử bệnh thận và bị suy thận, phương pháp điều trị bao gồm ghép thận hoặc lọc máu.

Ngoài ra, các vấn đề về thận khác cũng cần được thu thập trong tiền sử bệnh thận bao gồm chấn thương thận cấp tính, u nang thận, sỏi thận và nhiễm trùng thận.

Trước những bệnh nhân có tiền sử bệnh thận, khi khám sức khỏe định kỳ, các dấu hiệu bệnh thận phổ biến như tăng huyết áp, phù chân, tiểu ít, tiểu máu, tiểu đục, khó thở, đau ngực là các liệt kê chủ chốt trong bản tầm soát. Hơn nữa, những thông tin liên quan đến đời sống người bệnh như các lần khám sức khỏe tổng quát trước, các xét nghiệm từng có như các xét nghiệm sàng lọc suy thận, xét nghiệm chức năng thận trước đây, nồng độ cholesterol, đường huyết, trị số huyết áp, thói quen hút thuốc hay dùng chất kích thích cũng phải được ghi nhận. Đồng thời, nếu có từ một người thân trong gia đình cùng bị bệnh thận, các bệnh thận di truyền cần được phát hiện sớm, có thể cần dùng tới các xét nghiệm chuyên biệt, can thiệp bao gồm cả sinh thiết thận, qua đó chẩn đoán sớm và phòng ngừa tổn thương thận thật sự.

Bệnh thận được chẩn đoán xác định ban đầu bằng các xét nghiệm máu đo chức năng thận và siêu âm thận. Những người có dấu hiệu bệnh thận và đi đến khám tại các cơ sở y tế thì bệnh đã vào giai đoạn tiến triển. Như vậy, vai trò của khám sức khỏe tổng quát là giúp phát hiện bệnh sớm ngay từ khi hoàn toàn chưa có triệu chứng. Ngay cả khi bệnh đã vào giai đoạn muộn, tại vị trí tiếp nhận khám sức khỏe tổng quát, bác sĩ cũng cần phải đánh giá chính xác để đảm bảo bệnh nhân được phát hiện sớm các biến chứng do suy giảm chức năng thận và nhận được sự cân chỉnh kịp thời.

Để thực hiện được điều này, bác sĩ cần phải biết cách khai thác tiền sử bệnh thận đầy đủ và kỹ lưỡng, tập trung vào bệnh nguyên và các điều trị từ trước đến nay. Qua đó, bác sĩ sẽ tiếp tục các bước tiếp theo, bao gồm khám thận, tìm các dấu hiệu bệnh thận, chỉ định xét nghiệm sàng lọc suy thận và điều trị phù hợp, nhất là can thiệp bệnh nguyên gây ảnh hưởng đến thận.

Trong trường hợp có nghi ngờ đến các bệnh thận di truyền, bác sĩ còn phải tư vấn tầm soát xét nghiệm chức năng thận, siêu âm cấu trúc thận cho các thành viên khác trong gia đình, chủ động phòng ngừa trước khi bệnh thận diễn tiến đến giai đoạn cuối.

Thông tin hành chính và cách liên lạc:

• Họ và tên, tuổi, giới tính
• Nghề nghiệp – Điều kiện kinh tế
• Tình trạng học vấn
• Tình trạng hôn nhân
• Địa chỉ hiện tại

Tình trạng cơ năng:

• Các dấu hiệu, triệu chứng hiện tại do người bệnh cảm nhận và mô tả chi tiết, như tăng huyết áp, phù chân, tiểu ít, tiểu máu, tiểu đục, khó thở, đau ngực, đau hông lưng
• Thông tin về các thuốc, dị ứng, lối sống và thói quen như hút thuốc, rượu

Tiền sử cá nhân:

• Các lần mắc bệnh trước đó: phù toàn thân, hội chứng thận hư, tổn thương thận cấp, từng lọc máu, sỏi thận... và các điều kiện y tế khác có liên quan đến thận như tăng huyết áp, tăng lipid máu, đái tháo đường, bệnh lupus, bệnh thận đa nang...
• Các lần phẫu thuật hoặc nhập viện, bao gồm cả phẫu thuật đặt thông nối động tĩnh mạch chuẩn bị chạy thận nhân tạo
• Các thuốc đã hay sử dụng:
• Thuốc tim mạch: Chẹn beta, chẹn kênh canxi, ức chế men chuyển, lợi tiểu, statin, chống tiểu cầu, chống đông máu, nitrat...
• Thuốc hạ đường huyết
• Thuốc không kê đơn như NSAIDS hay aspirin
• Thảo dược
• Chế độ tiêm chủng

Tiền sử gia đình:

Người thân mắc bệnh thận khi còn trẻ: Viêm thận lupus, bệnh thận đa nang...

Khi đời sống vật chất và trình độ hiểu biết không ngừng được nâng cao, việc kiểm tra sức khỏe thường xuyên là vô cùng cần thiết để mọi người có cơ hội sống lâu hơn và sống khỏe hơn. Bằng cách chủ động đi khám sức khỏe tổng quát ngay từ khi chưa có bất kỳ một dấu hiệu bất thường nào, thông qua việc thăm hỏi, khám bệnh và thực hiện các xét nghiệm tầm soát, bác sĩ có thể giúp xác định các dấu hiệu cảnh báo sớm. Đặc biệt là các bệnh thận, dấu hiệu bệnh thận nhìn chung là khá mơ hồ và không đặc hiệu. Nếu được phát hiện ở giai đoạn đầu, việc điều trị có thể hiệu quả hơn, thành công hơn và chủ động phòng ngừa các biến cố cho người bệnh.

XEM THÊM

• Gói khám sức khỏe tổng quát Trẻ em
• Gói khám sức khỏe tổng quát Tiêu chuẩn
• Gói khám sức khỏe tổng quát Toàn diện