Điều trị bằng nhiệt cho chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch

Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Chữ viết tắt

Chảy máu đường tiêu hóa trên (UGIB)

Chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch (NVUGIB)

Chảy máu đường tiêu hóa trên do giãn tĩnh mạch (VUGIB)

Chảy máu đường tiêu hóa trên được định nghĩa là chảy máu bắt nguồn từ thực quản đến dây chằng Treitz của tá tràng và được phân loại thành chảy máu đường tiêu hóa không do vỡ giãn tĩnh mạch và chảy máu do vỡ dãn tĩnh mạch.

Chảy máu đường tiêu hóa trên không do vỡ dãn tĩnh mạch vẫn là một vấn đề lâm sàng phổ biến trên toàn cầu. Nó có liên quan đến tỷ lệ tử vong cao, tỷ lệ mắc bệnh và chi phí của hệ thống chăm sóc sức khỏe. Bất chấp sự cải tiến liên tục của nội soi điều trị, tỷ lệ chảy máu tái phát sau 30 ngày và tử vong liên quan là một vấn đề đang diễn ra.

Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm hiện có đã phê duyệt các phương thức nội soi điều trị truyền thống hoặc thông thường bao gồm tiêm epinephrine, đông máu argon, đầu dò gia nhiệt và dụng cụ kẹp qua ống soi OTSC, có thể được sử dụng một mình hoặc kết hợp với nhau để giảm nguy cơ chảy máu.

Gần đây, Các thiết bị nội soi tiên tiến mới đã được chú ý nhiều hơn để điều trị ban đầu cho tổn thương chảy máu và như một biện pháp phụ khi các liệu pháp thông thường không đạt được sự cầm máu. Bài tổng quan này nêu bật các phương thức nội soi mới nổi được sử dụng trong điều trị xuất huyết tiêu hóa trên không do vỡ dãn tĩnh mạch như kẹp OTSC (over-the-scope clip), Coagrasper, thuốc xịt cầm máu, cắt đốt bằng tần số vô tuyến, phương pháp áp lạnh, thiết bị khâu qua nội soi tiêu hoá ống mềm và liệu pháp điều trị tắc động mạch bằng siêu âm nội soi.

Chảy máu đường tiêu hóa là một cấp cứu y tế dẫn đến bệnh tật, tử vong và chi phí chăm sóc sức khỏe đáng kể . Nó có thể biểu hiện như một xuất huyết lớn đe dọa tính mạng hoặc chảy máu mãn tính âm thầm. Chảy máu đường tiêu hóa trên (UGIB) được định nghĩa là bất kỳ xuất huyết tiêu hóa nào bắt nguồn trên dây chằng Treitz. UGIB có thể được phân loại thêm là chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch (NVUGIB) và chảy máu đường tiêu hóa trên có giãn tĩnh mạch (VUGIB). Các nguyên nhân phổ biến của chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch được liệt kê trong Bảng 1 . Tỷ lệ mắc và tử vong liên quan đến chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch đã giảm do những tiến bộ trong phòng ngừa và quản lý chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch . Tuy nhiên, nó vẫn là một vấn đề lâm sàng phổ biến với tỷ lệ mắc hàng năm khoảng 90-108 trên 100000 và tỷ lệ tử vong từ 3% đến 14% .

Bảng 1 Căn nguyên của xuất huyết tiêu hóa trên không do vỡ giãn tĩnh mạch.

Coagrasper

Coagrasper (Olympus Corp., Tokyo, Japan) hay kẹp cầm máu là sự kết hợp của một thiết bị cầm máu nhiệt và cơ học để cung cấp đông máu đơn cực có mục tiêu tại vị trí chảy máu chính xác. Ban đầu nó được phát triển để ngăn ngừa và điều trị xuất huyết tiêu hóa liên quan đến các thủ thuật nội soi xâm lấn tối thiểu, chẳng hạn như EMRs, ESD, và cắt bỏ các khối u nhỏ ở dạ dày. Ba kích cỡ của coagrasper có sẵn với độ rộng hàm khác nhau để cho phép cầm máu hiệu quả.

Coagrasper có một số ưu điểm so với đông tụ nhiệt và hemoclips của đầu dò nhiệt thông thường. Do những đặc tính độc đáo này, nó là một trong những phương pháp cầm máu an toàn và hiệu quả nhất. Diện tích bề mặt lớn của kẹp và thiết kế hàm chống trượt mang lại hiệu ứng chèn ép cơ học đến các mô xung quanh, làm cho nó trở thành một phương pháp cầm máu hiệu quả cao. Ngoài ra, nguy cơ thủng là cực kỳ thấp vì coagrasper hoạt động ở điện áp thấp hơn so với các phương pháp xử lý nhiệt khác làm đông tụ các mô mà không có bất kỳ cacbon hóa nào và không mở rộng đến mô sâu hơn. Kẹp có thể được sử dụng để điều trị nhiều vị trí chảy máu được chứng minh là hiệu quả về chi phí.

Hiệu quả của đốt cầm máu bằng Coagrasper so với hemoclip

Một thử nghiệm tiền cứu ngẫu nhiên gần đây của Toka B và các đồng tác giả đã so sánh hiệu quả của kẹp cầm máu ( n = 56) với hemoclip ( n = 56) đối với chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch. Nghiên cứu báo cáo tỷ lệ thành công ban đầu ở hơn 98% bệnh nhân được điều trị bằng coagrasper so với 80% ở nhóm hemoclip.

Tỷ lệ chảy máu lại thấp hơn ở nhóm coagrasper mà không có tác dụng phụ. Thời gian nhập viện và thời gian nội soi ngắn hơn ở những bệnh nhân được điều trị bằng coagrasper đã được báo cáo. Một thử nghiệm ngẫu nhiên có đối chứng khác so sánh hiệu quả của đông máu chế độ mềm và đông máu bằng đầu dò nhiệt đối với chảy máu do loét dạ dày tá tràng đã được công bố vào năm 2015. Sự khác biệt đáng kể đã được quan sát thấy trong việc đạt được sự cầm máu ban đầu ở các nhóm điều trị với coagrasper (96%) và đầu dò nhiệt (67%). Không có báo cáo về chảy máu và các tác dụng phụ được quan sát thấy trong nhóm coagrasper. Ngược lại, thủng xảy ra ở 2 bệnh nhân được điều trị bằng đầu dò nhiệt, được xử trí bảo tồn.

Đốt bằng sóng cao tần (RFA)

Đốt bằng sóng cao tần (RFA) chủ yếu được sử dụng để điều trị Barrett thực quản; tuy nhiên, nó là một phương pháp điều trị nội soi mới cho điều trị dị sản mạch máu hang vị GAVE . RFA có thể được thực hiện bằng cách sử dụng ống thông tiêu điểm (Barrx TM HALO 90 và HALO ULTRA ) hoặc ống thông Barrx TTS RFA.

Trong một nghiên cứu tiền cứu trung tâm nhãn mở đơn lẻ, Raza và cộng sự đã chứng minh 100% thành công kỹ thuật với hệ thống HALO và 67% thành công lâm sàng ở 9 bệnh nhân sau khoảng thời gian theo dõi 11 tháng. Các nghiên cứu sâu hơn đã xác nhận kết quả tương tự về thành công kỹ thuật và lâm sàng với việc cải thiện huyết sắc tố sau thủ thuật mà không quan sát thấy các tác dụng phụ lớn . Mặc dù có kết quả đầy hứa hẹn, các nghiên cứu không đưa ra thiết kế ngẫu nhiên và có khoảng thời gian theo dõi ngắn. Một loạt trường hợp hồi cứu nhãn mở đa trung tâm cho thấy sự gia tăng đáng kể hemoglobin sau thủ thuật với hệ thống HALO, cũng như giảm lượng máu cần truyền ở 24 bệnh nhân. Có một số nghiên cứu hạn chế kiểm tra việc sử dụng RFA trong các trường hợp chảy máu liên quan đến đường tiêu hóa khác.

Phương pháp áp lạnh

Phương pháp áp lạnh đã được đề xuất như một phương thức cầm máu hữu ích bằng cách gây hoại tử tế bào thông qua việc đóng băng cục bộ diện tích bề mặt lớn của mô. Cho và cộng sự đã chứng minh 50% bệnh nhân đạt được đáp ứng hoàn toàn, trong khi nửa còn lại đạt được đáp ứng một phần về chảy máu liên quan đến dị sản mạch máu hang vị (GAVE) . Có sự giảm lượng máu cần truyền sau thủ thuật và sự gia tăng hemoglobin đã được quan sát thấy. Không có biến chứng ngay lập tức được quan sát thấy. Tuy nhiên, đây là một nghiên cứu thử nghiệm đơn lẻ nhỏ với thời gian theo dõi ngắn. Cần xác định số lần điều trị và loại cryogen.

Đông máu bằng laser nội soi

Đông máu bằng laser nội soi là một phương pháp cầm máu phương thức nhiệt không tiếp xúc khác. Tia laser Nd: YAG được chiếu qua kênh của ống nội soi với đầu được đặt cách vết loét từ 5 đến 10mm và chùm tia hướng vào vị trí chảy máu. Mặc dù liệu pháp laser ND: YAG đã được chứng minh là có hiệu quả, nhưng nó không được sử dụng thường xuyên trong điều trị chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh. Điều này là do những hạn chế về mặt kỹ thuật của kỹ thuật, kích thước lớn của đơn vị phân phối laser, yêu cầu cung cấp điện và nước đặc biệt, và ít hiệu quả về chi phí nhất so với các phương thức khác .

Kết luận

Chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch tiếp tục là một thách thức dai dẳng mặc dù có những tiến bộ trong cả kỹ thuật dược lý và nội soi. Một số phương thức mới cũng như những sửa đổi đối với phương thức điều trị truyền thống đã cho thấy rõ ràng hứa hẹn trong việc cải thiện kết quả cho dù được sử dụng như liệu pháp đơn trị liệu, liệu pháp bổ trợ hay liệu pháp cứu hộ để quản lý chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch. Do có nhiều nguyên nhân gây bệnh chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch , các chỉ định, hiệu quả và độ an toàn của các kỹ thuật nội soi mới nổi tiếp tục được xác định. Các nghiên cứu bổ sung được đảm bảo để xác định rõ hơn vai trò của các phương thức này đối với thuật toán điều trị của chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch và để xác định phương thức điều trị tối ưu cho bệnh lý chảy máu đường tiêu hóa trên không do giãn tĩnh mạch cụ thể

Vinmec có trang bị hệ thống máy nội soi tiêu hóa hiện đại nhất của hãng Olympus, một trong những hãng máy tốt nhất hiện nay. Trong đó có các máy đang được phục vụ điều trị như dàn máy nội soi Olympus CLV 190, hai dây soi dạ dày HQ190 và H190, hai dây soi đại tràng HQ190. Ưu điểm của các máy nội soi là có dại tần ánh sáng hẹp (NBI), hình ảnh nội soi NBI có độ phân giải và độ tương phản cao nên dễ dàng hơn phát hiện và sàng lọc và chẩn đoán ung thư tiêu hóa ở giai đoạn sớm.

Không chỉ vậy, nhằm đảm bảo vô trùng các máy nội soi bệnh viện còn trang bị thêm máy rửa dây soi tự động và hệ thống lọc nước RO.

• Dịch vụ đa dạng, đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám và điều trị của khách hàng
• Nội soi dạ dày, thực quản cấp cứu chảy máu tiêu hóa cao
• Nội soi can thiệp - cắt 1 polyp ống tiêu hóa < 1cm
• Nội soi can thiệp - cắt polyp ống tiêu hóa > 1cm hoặc nhiều polyp
• Nội soi thực quản - dạ dày - tá tràng dải tần hẹp (NBI)
• Nội soi đại trực tràng toàn bộ dải tần hẹp (NBI)
• Test thở C13 tìm Helicobacter pylori

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện hàng đầu cả nước về thăm khám, chẩn đoán và điều trị các bệnh về tiêu hóa. Để được thăm khám, tư vấn và điều trị hiệu quả, quý khách hàng có thể liên hệ Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đăng ký trực tuyến trên Website để được phục vụ tốt nhất.

Với gần 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nội soi tiêu hóa, Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương đã thực hiện thành công nhiều trường hợp can thiệp nội soi phức tạp, phát hiện nhiều tổn thương ung thư tiêu hóa ở giai đoạn sớm, đem lại sức khỏe và sự an tâm cho nhiều bệnh nhân.