Mụn trứng cá được biết đến là tình trạng da phổ biến ảnh hưởng đến thẩm mỹ ở nhiều người. Do vậy, hiểu được nguyên nhân gây ra mụn trứng cá sẽ giúp nâng cao hiệu quả việc chăm sóc da tổn thương bằng các biện pháp phù hợp và ngăn chặn được sự tái phát.
1. Một số đặc điểm của mụn trứng cá
Mụn trứng cá thường liên quan đến sự thay đổi nồng độ hormone trong giai đoạn tuổi dậy thì, nhưng có thể bắt đầu ở mọi lứa tuổi. Một số hormone làm cho da tiết bã nhờn nhiều hơn so với bình thường bên cạnh các nang lông trên da (bã nhờn bất thường). Bã nhờn bất thường này làm thay đổi hoạt động của một loại vi khuẩn da thường vô hại có tên là P. acnes, và gây ra tình trạng viêm và mủ.
Các hormone cũng làm dày lớp lót bên trong của nang lông, gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Làm sạch da thông thường không giúp loại bỏ tắc nghẽn này.
Mụn trứng cá thường xuất hiện trên:
- Mặt - xuất hiện ở hầu hết mọi người bị mụn trứng cá
- Lưng - xuất hiện ở hơn một nửa số người bị mụn trứng cá
- Ngực - xuất hiện ở khoảng 15% những người bị mụn trứng cá
Có 6 loại mụn trứng cá chính:
- Mụn đầu đen - mụn nhỏ màu đen hoặc vàng phát triển trên da
- Mụn đầu trắng - có hình dạng tương tự như mụn đầu đen, nhưng có thể cứng hơn và khi ấn có chất màu trắng hoặc vàng, hoặc nặn ra có khối cứng nhỏ hoặc chất dịch hơi nhầy dính.
- Sần - những vết sưng nhỏ màu đỏ có thể cảm thấy đau hoặc đau
- Mụn mủ - tương tự như nốt sần, nhưng có một đầu trắng ở trung tâm, gây ra bởi sự tích tụ mủ.
- U cứng - các cục cứng lớn tích tụ bên dưới bề mặt da và có thể gây đau
- U nang - loại đốm trên bề mặt đa, là tình trạng nghiêm trọng của mụn trứng cá; chúng là những cục mủ lớn trông giống như mụn nhọt và có nguy cơ gây sẹo vĩnh viễn.
2. Nguyên nhân gây mụn trứng cá
Hiện nay đã có nhiều thông tin nói về nguyên nhân gây bệnh trứng cá theo các cách nhìn nhận và quan điểm khác nhau về tình trạng này của da. Ở một khía cạnh tổng quát hơn, nguyên nhân gây ra mụn trứng cá được thể hiện chi tiết sau đây:
2.1. Testosterone
Mụn trứng cá ở tuổi thiếu niên được cho là bởi mức độ gia tăng của một loại hormone gọi là testosterone, xảy ra trong giai đoạn tuổi dậy thì. Hormon này đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích sự tăng trưởng và phát triển của dương vật và tinh hoàn ở bé trai, và duy trì sức mạnh cơ bắp và xương ở bé gái.
Các tuyến bã nhờn đặc biệt nhạy cảm với hormone này. Nhiều chuyên gia cho rằng mức testosterone tăng lên khiến các tuyến sản xuất nhiều bã nhờn hơn so với bình thường, điều này tạo điều kiện cho các tế bào da chết và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông góp phần vào sự phát triển của mụn trên da.
2.2. Mụn trứng cá trong gia đình
Mụn trứng cá có thể xuất hiện ở những người trong cùng một gia đình. Nếu cha mẹ bị mụn trứng cá, có khả năng con của họ cũng sẽ phát triển nó.
Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nếu cả cha mẹ bạn đều bị mụn trứng cá, con có nhiều khả năng bị mụn trứng cá nghiêm trọng hơn.
2.3. Mụn trứng cá ở phụ nữ
Phụ nữ có nhiều khả năng bị mụn trứng cá ở tuổi trưởng thành cao hơn so với nam giới. Người ta nghĩ rằng nhiều trường hợp mụn trứng cá ở người trưởng thành là do sự thay đổi nồng độ hormone ở nhiều phụ nữ có vào những thời điểm nhất định. Những thời gian này bao gồm:
- Chu kỳ kinh nguyệt - một số phụ nữ bị nổi mụn ngay trước thời kỳ của họ
- Mang thai - nhiều phụ nữ có triệu chứng mụn trứng cá vào thời điểm này, thường là trong 3 tháng đầu của thai kỳ
- Hội chứng buồng trứng đa nang - một tình trạng phổ biến có thể gây ra mụn trứng cá, tăng cân và hình thành các nang nhỏ bên trong buồng trứng.
2.4. Một số yếu tố phát triển mụn trứng cá khác
Một số yếu tố khác gây ra tình trạng mụn trứng cá bao gồm:
- Một số mỹ phẩm - điều này ít phổ biến hơn vì hầu hết các sản phẩm hiện đã được thử nghiệm.
- Một số loại thuốc - chẳng hạn như thuốc steroid, lithium (được sử dụng để điều trị trầm cảm) và một số loại thuốc dùng để điều trị bệnh động kinh.
- Thường xuyên mặc đồ bó lên vùng da bị ảnh hưởng.
- Hút thuốc - có thể góp phần gây ra mụn trứng cá ở người lớn tuổi.
- Căng thẳng - Căng thẳng không gây ra mụn trứng cá, nhưng nếu khi đã bị mụn trứng cá, nó có thể gây ra tình trạng căng thẳng.
3. Kết luận
Những lầm tưởng về nguyên nhân gây ra mụn trứng cá là khá phổ biến. Nhiều người tin rằng các thực phẩm như sôcôla hoặc khoai tây chiên sẽ góp phần gây ra mụn trứng cá. Do vậy, việc hiểu và phân biệt được các nguyên nhân gây ra mụn trứng cá sẽ góp phần vào việc lựa chọn được biện pháp chăm sóc, điều trị và ngăn chặn phù hợp. Tuy nhiên, nếu các biện pháp tự chăm sóc không làm sạch mụn trứng cá, mụn vẫn tồn tại hoặc nghiêm trọng hơn, cần phải tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các bác sĩ chuyên về da.
Đối với nhiều phụ nữ, mụn trứng cá có thể tồn tại trong thời kỳ kinh nguyệt. Loại mụn này có xu hướng rõ ràng mà không cần điều trị. Ở người cao tuổi, sự xuất hiện đột ngột của mụn trứng cá nghiêm trọng có thể báo hiệu một căn bệnh tiềm ẩn, cần phải được thăm khám và chăm sóc y tế.
Một số cảnh báo rằng loại kem trị mụn không theo đơn, hoặc sữa rửa mặt và các sản phẩm da khác có thể gây ra dị ứng. Tuy nhiên, những dị ứng này khá hiếm, do vậy không nên nhầm lẫn với những triệu chứng của mụn trứng cá.
Nguồn tham khảo: mayoclinic.org; healthline.com; nhs.uk
