Estrogen là một trong hai loại nội tiết tố vô cùng quan trọng (bên cạnh progesterone) ở nữ giới. Nồng độ estrogen hay thay đổi chứ không phải cố định. Vậy sự thay đổi nồng độ estrogen diễn ra như thế nào, có những yếu tố nào có thể tác động tới nồng độ estrogen?
1. Estrogen là gì?
Estrogen là tên của một nhóm các nội tiết tố sinh dục có vai trò quan trọng đối với sự phát triển và duy trì đặc tính nữ giới ở cơ thể con người. Nội tiết tố là hợp chất hóa học được tiết ra trong cơ thể, đi theo con đường dịch thể để tác động tới cơ quan đích. Số lượng và nồng độ của các nội tiết tố không phải cố định mà có sự thay đổi theo giai đoạn, thay đổi hàng ngày, hoặc thậm chí thay đổi ngay trong ngày.
Estrogen bao gồm các dạng sau đây:
- Estrone (E1): Đây là dạng estrogen chỉ xuất hiện ở các phụ nữ sau khi đã mãn kinh. Ở hầu khắp các mô của cơ thể đều hiện diện một lượng nhỏ estrone, và nhiều nhất là ở mô cơ và mô mỡ. Cơ thể có khả năng chuyển hóa estrone thành estradiol và ngược lại, từ estradiol thành estrone.
- Estradiol (E2): Đây là dạng estrogen có hoạt lực cao nhất. Estradiol được hai buồng trứng sản xuất ra. Estradiol được coi là có mối liên hệ với một loạt các vấn đề phụ khoa, chẳng hạn như lạc nội mạc tử cung, u xơ và một số loại ung thư ở nữ giới, đặc biệt là ung thư nội mạc tử cung.
- Estriol (E3): Estriol là dạng estrogen chủ yếu được tạo ra từ nhau thai, do đó sự hiện diện của nó chủ yếu là khi người phụ nữ mang thai. Ngoài ra một lượng cực kì nhỏ estriol là sản phẩm phụ cũng được tạo ra khi cơ thể sử dụng estradiol. Không có con đường nào tạo ra estradiol hoặc estrone từ estriol.
Estrogen là chìa khóa đối với sự hình thành và phát triển các đặc điểm của giới tính nữ, chẳng hạn như phát triển ngực, mọc lông mu và lông nách, cũng như điều hòa hoạt động của hệ sinh sản và chu kỳ kinh nguyệt.
2. Sự thay đổi nồng độ estrogen ở người phụ nữ
Nồng độ estrogen bình thường có thể dao động rất lớn giữa các phụ nữ, kể cả giữa hai phụ nữ có cùng chu kỳ kinh, đang ở ngày kinh giống nhau thì nồng độ estrogen của họ cũng rất khác nhau. Ngay cả ở cùng một người phụ nữ thì nồng độ estrogen cũng thay đổi theo ngày.
Trong thời kì dậy thì, hai buồng trứng ở nữ giới bắt đầu giải phóng nội tiết tố estrogen theo cùng với chu kỳ kinh nguyệt. Trong mỗi kỳ kinh, nồng độ estrogen tăng lên đột ngột vào nửa đầu chu kỳ, kích thích quá trình rụng trứng, và sau khi trứng rụng thì nồng độ estrogen tụt xuống nhanh chóng.
Tiền mãn kinh là giai đoạn chuyển tiếp trước khi người phụ nữ mãn kinh. Sự suy giảm nồng độ estrogen tự nhiên đầu tiên diễn ra ở giai đoạn này, kèm theo sự xuất hiện nhiều thay đổi khác. Khi bắt đầu bước vào giai đoạn tiền mãn kinh người phụ nữ có thể thấy mình tăng cân, kinh nguyệt bất thường, cơn nóng bừng, khô âm đạo,...
Khi đã mãn kinh, nồng độ estrogen ở người phụ nữ sẽ tụt thấp, và đây là một quá trình hết sức tự nhiên. Những phụ nữ trẻ tuổi cũng sẽ có nồng độ estrogen tụt thấp nếu như họ trải qua phẫu thuật loại bỏ cả hai buồng trứng, và hiện tượng này gọi là mãn kinh do phẫu thuật.
3. Các yếu tố gây ảnh hưởng, thay đổi nồng độ estrogen của cơ thể
Nồng độ estrogen ở cơ thể phụ nữ có thể bị tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau, trong đó có một số yếu tố gây giảm nồng độ estrogen, và ngược lại, một số yếu tố khác gây tăng nồng độ estrogen.
Một số tình trạng, lối sống và quá trình nhất định có thể gây tụt giảm nồng độ estrogen trong cơ thể, bao gồm:
- Suy buồng trứng
- Suy giảm chức năng tuyến yên
- Sảy thai
- Hội chứng buồng trứng đa nang (polycystic ovarian syndrome – PCOS)
- Chứng chán ăn tâm thần
- Tập luyện hoặc huấn luyện quá mức
- Một số thuốc điều trị nhất định, chẳng hạn như clomiphene
- Mới sinh con, đang cho con bú
- Quá gầy: Mặc dù hai buồng trứng là nơi sản xuất estrogen chính nhưng không phải là nơi duy nhất, các mô mỡ cũng có thể sản xuất ra một lượng estrogen nhất định. Chính vì lý do đó mà những phụ nữ có ít mỡ trong cơ thể (chẳng hạn như vận động viên, người mẫu, chuyên viên thể dục,...) có thể có nồng độ estrogen thấp, và có khả năng họ sẽ phải đối mặt với các vấn đề do thiếu estrogen vốn thường gặp ở những phụ nữ đã mãn kinh.
Một số yếu tố có thể khiến nồng độ estrogen tăng lên, chẳng hạn như:
- Thừa cân và béo phì
- Tăng huyết áp
- Đái tháo đường
- Mang thai khỏe mạnh
- Các khối u ở buồng trứng hoặc tuyến thượng thận
- Một số thuốc điều trị, chẳng hạn như các steroid, ampicillin, các thuốc có thành phần chứa estrogen, các phenothiazine, và các tetracycline.
4. Mất cân bằng nồng độ estrogen có tác động như thế nào?
Mất cân bằng nồng độ estrogen có thể gây ra những ảnh hưởng như sau:
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt hoặc mất kinh
- Ra huyết nhiều, hoặc ít ra huyết trong chu kỳ kinh nguyệt
- Cơn nóng bừng
- Đổ mồ hôi trộm
- Các khối bất thường lành tính ở vú và tử cung
- Thay đổi cảm xúc
- Rối loạn giấc ngủ
- Tăng cân, chủ yếu tăng kích thước vùng mông, đùi và eo
- Suy giảm ham muốn tình dục
- Mệt mỏi
- Rối loạn lo âu
- Trầm cảm
- Da khô
Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu hoặc biểu hiện bất thường nào, hoặc nghi ngờ bản thân đang bị mất cân bằng nội tiết tố, hãy đi thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh tật, từ đó có kế hoạch điều trị đạt kết quả tối ưu. Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec có các gói Khám sức khỏe tổng quát phù hợp với từng độ tuổi, giới tính và nhu cầu riêng của quý khách hàng với chính sách giá hợp lý.
Kết quả khám của người bệnh sẽ được trả về tận nhà. Sau khi nhận được kết quả khám sức khỏe tổng quát, nếu phát hiện các bệnh lý cần khám và điều trị chuyên sâu, Quý khách có thể sử dụng dịch vụ từ các chuyên khoa khác ngay tại Bệnh viện với chất lượng điều trị và dịch vụ khách hàng vượt trội.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Nguồn tham khảo: webmd.com
