Những điều cần biết về sản dịch và kinh non sau sinh

Bài viết bởi Bác sĩ Nguyễn Thị Lệ - Khoa Sản Phụ Khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Sản dịch bình thường sẽ không có mùi hôi, chỉ có mùi tanh nhẹ, thường kéo dài trong khoảng 01 tháng, một số ít sản phụ có thể kéo dài từ 40-45 ngày và lượng cũng sẽ giảm đi rõ rệt, sản dịch sẽ chuyển màu từ đỏ tươi rồi dần dần chuyển sang vàng trong. Như vậy sản dịch sẽ ít dần về số lượng, nhạt dần về màu sắc qua từng ngày sau sinh.

Sản dịch sau sinh là chất dịch chảy ra ngoài âm hộ trong thời kỳ đầu của thời kỳ hậu sản.

Thành phần: gồm những mảnh vụn của màng rụng (lớp nội mạc tử cung), máu cục và máu loãng, các tế bào và dịch tiết ra từ âm đạo

Tính chất: vô trùng, mùi tanh nồng, pH kiềm, 2-3 ngày đầu sản dịch có màu đỏ tươi về sau đỏ sẫm. Từ ngày 4-8 sản dịch loãng hơn lẫn nhầy lờ lờ máu cá. Từ ngày 8-12 sản dịch chỉ là chất nhầy, trong

Số lượng: ngày 1 và ngày 2 ra nhiều, thường sau khoảng 2 tuần sẽ hết hẳn.

Tình trạng sản dịch sau sinh thường kéo dài từ 2 - 4 tuần. Điều này còn tùy thuộc vào cơ địa từng người. Sản phụ sinh con so hoặc cho con bú thì sản dịch sẽ nhanh hết hơn do việc co hồi của tử cung nhanh hơn

Sau đây là một vài dấu hiệu bất thường của sản dịch sau sinh:

• Dịch âm đạo có mùi hôi, mùi khó chịu
• Sản dịch bình thường sẽ không có mủ nhưng khi chảy qua âm đạo, sản dịch mất tính chất vô khuẩn và có thể sẽ bị các vi khuẩn gây bệnh như tụ cầu, trực khuẩn, liên cầu... Khi đó, sản dịch sẽ có mùi tanh và độ pH kiềm. Sản dịch sẽ có mùi hôi khi bị nhiễm khuẩn.

• Sản dịch có màu đỏ tươi và nhiều như tuần đầu tiên sau sinh
• Sản dịch kéo dài hoặc hết màu đỏ sẫm lại ra máu cần theo dõi sót rau sau khi sinh
• Chảy máu nhiều hơn
• Khi được nghỉ ngơi đầy đủ, máu vẫn chảy nhiều hơn và màu đỏ tươi sau 4 ngày sinh
• Xuất hiện nhiều cục máu
• Khi ấn vào đáy tử cung, sản dịch có màu đen kèm theo mùi hôi
• Khi ấn vào bụng thấy có cục ở trong và bụng cứng
• Phụ nữ sau sinh có những dấu hiệu kèm theo như: nhịp tim không đều, bị sốt nhẹ hoặc cảm thấy ớn lạnh, cảm thấy chóng mặt, người mệt mỏi.

• Không sử dụng tampon quá sớm: Không nên sử dụng trong 6 tuần đầu tiên vì có thể sẽ vô tình đưa vi khuẩn vào tử cung. Phương án tốt nhất vẫn là sử dụng băng vệ sinh.
• Luôn giữ vệ sinh sạch sẽ: Mỗi ngày nên tắm rửa và làm sạch cơ thể. Thường xuyên thay băng vệ sinh mỗi 4-6 giờ.
• Nên lựa chọn quần áo rộng rãi, nếu những vết sản dịch không được giặt sạch thì nên bỏ đi, không nên dùng lại.
• Khi thấy dấu hiệu chậm hết dịch và bị sốt, cần nghĩ ngay đến hiện tượng bế sản dịch. Cần để ý tới các dấu hiệu bất thường và khám ở các cơ sở y tế chuyên khoa khi cần thiết.

Sau khi hết sản dịch cũng là lúc niêm mạc tử cung phục hồi, theo sinh lý thì khoảng ngày thứ 21 sau sinh là thời điểm niêm mạc tử cung đã hồi phục và có thể bong ra gây chảy máu hay còn gọi là kinh non.

Kinh non bao gồm máu, lớp màng tử cung, chất nhầy và tế bào bạch cầu, thường kéo dài 3-5 ngày.

Hiện tượng ra kinh non sau sinh là rất bình thường và phổ biến mà hầu như phụ nữ nào cũng gặp phải. Nó xảy ra bình thường như kinh nguyệt và là dấu hiệu cho thấy tử cung của người phụ nữ đang trong quá trình hồi phục và sẽ hoạt động bình thường như trước khi mang thai.

• Có kèm theo mùi hôi khó chịu, ngứa ngáy và đau bụng. Đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng tử cung, các phần phụ như ống dẫn trứng, buồng trứng hoặc nhiễm trùng âm đạo.
• Kèm sốt cao hoặc cơ thể ớn lạnh.
• Máu vẫn đỏ tươi và chảy nhiều hơn 1 tuần.
• Hoa mắt, chóng mặt hoặc cảm thấy cơ thể yếu dần.

Đây đều là biểu hiện của nhiều bệnh lý phụ khoa khác nhau, nên khi có những bất thường này, các mẹ nên đi khám.

Trong khoảng thời gian có kinh non sau khi sinh, mẹ nên giữ vệ sinh vùng kín sạch sẽ, thay băng vệ sinh thường xuyên, 4 tiếng/lần, tránh nhiễm khuẩn sinh dục vì môi trường âm đạo ẩm ướt dễ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi, gây bệnh.

Chú ý chế độ ăn uống đủ chất, ăn nhiều rau xanh, uống nhiều nước.

Nghỉ ngơi, thư giãn tinh thần, tránh căng thẳng, mệt mỏi.

Vận động nhẹ nhàng, sinh hoạt bình thường.

Sau khi có kinh non có thể mang thai (tuy tỷ lệ này không cao nhưng vẫn có thể xảy ra vì buồng trứng và niêm mạc tử cung đã phục hồi). Vì vậy, mẹ cần có biện pháp tránh thai an toàn có thể dùng bao cao su. Hơn nữa, quan hệ vào khoảng thời gian có kinh non sẽ làm tăng nguy cơ viêm nhiễm. Vì vậy, cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước và sau khi quan hệ.