Chu vi vòng bụng thai nhi to có sao không?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Trịnh Thị Thanh Huyền - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Chu vi vòng bụng của thai nhi là phép đo quan trọng nhất cần thực hiện vào cuối thai kỳ. Nó phản ánh một bức tranh rõ ràng hơn về kích thước và cân nặng của thai nhi hơn là tuổi tác. Các phép đo chu vi bụng không nên được sử dụng để xác định tuổi thai nhi, mà là để ước tính kích thước và trọng lượng.

Chỉ số chu vi vòng bụng của thai nhi (AC) là phép đo được thực hiện khi siêu âm thai nhằm đo chu vi bụng của em bé. Chỉ số chu vi vòng bụng cho biết liệu thai nhi có phát triển bình thường bên trong tử cung hay không.

Để đo chu vi vòng bụng của thai nhi, bác sĩ sẽ đặt một băng đo ở đầu xương mu của bạn và chạy băng đến đỉnh bụng đang phát triển của bạn. Số đo đó, tính bằng cm, phải bằng với tuần thai hiện tại của bạn. Ví dụ, nếu bạn mang thai được 24 tuần, bạn sẽ đo được khoảng 24 cm.

Trong việc dự đoán cân nặng của thai nhi vào năm 1975, chu vi vòng bụng rất hữu ích trong việc theo dõi sự phát triển bình thường của thai nhi và phát hiện các rối loạn tăng trưởng, chẳng hạn như hạn chế tăng trưởng trong tử cung (IUGR) và bệnh macrosomia.

Vòng bụng của thai nhi nên được đo theo mặt phẳng ngang ngang mức gan, nơi các nhánh tĩnh mạch rốn đổ vào xoang cửa trái. Trong mặt phẳng này, tĩnh mạch rốn và tĩnh mạch cửa tạo thành. Phần bụng phải có hình tròn hơn hình bầu dục vì hình bầu dục có thể chỉ ra một vết cắt xiên dẫn đến ước tính sai về kích thước. Thận thai nhi thường không được nhìn thấy khi chụp ảnh mặt phẳng thích hợp.

Chu vi vòng bụng của thai nhi có thể thay đổi hình dạng do hoạt động thở của thai nhi, sự chèn ép của đầu dò, đa thai hoặc thứ phát do vị trí của thai nhi. Khi có sự khác biệt trong phép đo AC, nên thực hiện nhiều phép đo và lấy giá trị trung bình để đảm bảo độ chính xác. Điều này cũng đúng với các phép đo khác của thai nhi.

AC có thể được đo và tính toán bằng các dụng cụ tương tự để đo chu vi đầu (HC) ngang. Các thước cặp nên được đặt dọc theo chu vi bên ngoài của bụng thai nhi, bao gồm các mô mềm dưới da. Công thức sau có thể được sử dụng để tính AC: AC = (AD1+AD2) x 1.57

Trong phương trình này, AD1 là đường kính từ đường da sau cột sống của thai nhi đến đường da ngoài của thành bụng trước, AD2 ​​là đường kính ngang vuông góc với AD1. Không giống như ở đầu thai nhi (HC), không có mối quan hệ nhất quán giữa đường kính trước và ngang của AC. Các kỹ thuật viên siêu âm phải chắc chắn đo AC ở đường da và không để âm vang xương sườn, cột sống, phúc mạc rõ ràng hơn.

Trong 4 phép đo tuổi thai cơ bản, AC có mức độ thay đổi được báo cáo lớn nhất và bị ảnh hưởng bởi rối loạn tăng trưởng nhiều hơn các thông số cơ bản khác. Ở giai đoạn sau của thai kỳ, chỉ số AC tương quan chặt chẽ với trọng lượng của thai nhi hơn là với tuổi.

Trong thời kỳ mang thai, nhiều phép đo siêu âm khác nhau có thể được thực hiện. Các phép đo siêu âm thai có thể bao gồm chiều dài đỉnh đầu (CRL), đường kính hai đỉnh (BPD), chiều dài xương đùi (FL), chu vi đầu (HC), đường kính chẩm (OFD), chu vi bụng (AC) và chiều dài xương đùi (HL), cũng như tính toán trọng lượng ước tính của thai nhi (EFW).

Cân nặng của bé và chu vi vòng bụng thai nhi có liên quan chặt chẽ với nhau. Vì vậy, khi AC lớn rất nhiều so với mức ở 3 tháng giữa thai kỳ và đặc biệt hơn nữa là 3 tháng cuối thai kỳ. Có nghĩa là: cân nặng của thai nhi cũng sẽ nặng hơn so với khi em bé cùng tuổi thai. Điều này đã được các nhà khoa học chứng minh là có liên quan đến bệnh đái tháo đường thai kỳ ở các bà mẹ mang thai.

Khi các bà mẹ siêu âm thai nhi trước khi sinh, nếu chỉ số AC quá to có nhiều khả năng là các bà mẹ mang thai lớn với cân nặng của thai nhi khi sinh ra hơn 4kg. Điều này không phải chỉ mỗi liên quan của bệnh đái tháo đường thai kỳ mà còn liên quan đến cả hội chứng đa ối.

Cân nặng thai nhi quá to còn làm tăng các nguy cơ sinh mổ của các bà mẹ. Sự liên quan của chu vi vòng bụng và chu vi vòng đầu (HC) có ý nghĩa lâm sàng quan trọng trong việc tiên lượng các biến chứng kẹt vai xảy ra khi sinh qua âm đạo, đây là tai biến nghiêm trọng và nặng nề trong sản khoa hiện nay.

Do đó, các bà mẹ khi sinh cần được khám kỹ và được tư vấn các biến chứng xảy ra khi sinh mổ càng ngày càng nhiều, hội chứng đa ối, hội chứng macrosomia, bệnh đái tháo đường thai kỳ khi phát hiện ra AC của thai nhi quá lớn.

Trong siêu âm, nếu chu vi vòng bụng của thai nhi ở 3 tháng cuối mà nhỏ cho dù cân nặng được ước tính thì vẫn có khả năng cân nặng lúc em bé chào đời nhỏ hơn so với mức trung bình. Nếu cả 2 chỉ số này đều nằm trong khoảng thấp thì nguy cơ sinh ra em bé thai nhỏ là rất cao. Có nghĩa là, trẻ sơ sinh có chỉ số AC thai nhi nhỏ thường đi kèm với cân nặng là mức trung bình dù là sinh non hay sinh đủ tháng.

Ở những trường hợp này, bác sĩ phải khám và tiên lượng đánh giá khả năng mức độ tăng trưởng của thai nhi để xem em bé có bị ảnh hưởng hạn chế phát triển trong tử cung hay không.

Khi chỉ số AC nhỏ, không có hạn chế trong sự phát triển tăng trưởng của thai nhi thì nguy cơ trẻ sinh ra mắc bệnh và tử vong là thấp. Có một số nghiên cứu đã chứng minh và cho thấy: AC của thai nhi nhỏ làm tăng các ca sinh non. Điều này có nghĩa là khi siêu âm vào 3 tháng cuối của thai kỳ, chu vi vòng bụng nhỏ, cân nặng bình thường làm thúc đẩy bà mẹ sinh sớm hơn, phải mổ lấy thai trước 37 tuần của tuổi thai kỳ.

Xem thêm : Hướng dẫn chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ