Chẩn đoán và điều trị vô sinh nguyên phát

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Thị Hiên - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Vô sinh nguyên phát là tình trạng vô sinh khi người vợ chưa có thai lần nào, sau 1 năm chung sống không có thai dù giao hợp bình thường và không sử dụng phương pháp tránh thai.

Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO, vô sinh là tình trạng hai vợ chồng không thể có con sau 1 năm chung sống dù không sử dụng biện pháp tránh thai và giao hợp bình thường. Với những người vợ trên 35 tuổi, thời gian “thả” sau 6 tháng mà không có thai đã được đánh giá là vô sinh. Tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh vào khoảng 7,7%, tức có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh.

Vô sinh được phân làm 2 dạng: Vô sinh nguyên phát và Vô sinh thứ phát.

Nếu như vô sinh thứ phát là tình trạng cặp vợ chồng đã có thai, nhưng sau đó không thể có thai nữa, thì vô sinh nguyên phát là tình trạng hai vợ chồng không thể có thai dù chưa từng thụ thai. Vô sinh nguyên phát phổ biến hơn nguyên sinh thứ phát với tỷ lệ 70% các trường hợp vô sinh. Để điều trị vô sinh nguyên phát, cần phụ thuộc vào nguyên nhân ở cả hai vợ chồng, sau đó bác sĩ mới có phương pháp điều trị phù hợp.

Các phương pháp chẩn đoán vô sinh nguyên phát cho phụ nữ:

Đầu tiên, bác sĩ sẽ khám lâm sàng và tiến hành các xét nghiệm để tìm ra vấn đề trong quá trình rụng trứng ở phụ nữ. Các xét nghiệm chẩn đoán vô sinh nguyên phát ở phụ nữ bao gồm:

• Chụp buồng tử cung;
• Kiểm tra khả năng dự trữ của buồng trứng;
• Xét nghiệm hormone;
• Siêu âm vùng chậu;
• Kiểm tra sự rụng trứng.

Các phương pháp chẩn đoán vô sinh nguyên phát cho nam giới:

Tương tự như phụ nữ, nam giới sẽ được các bác sĩ khám lâm sàng, sau đó tiến hành các xét nghiệm để tìm ra vấn đề trong quá trình xuất tinh và sản xuất tinh trùng. Các xét nghiệm chẩn đoán vô sinh nguyên phát ở nam giới bao gồm:

• Xét nghiệm tinh dịch đồ;
• Xét nghiệm hormone;
• Siêu âm bìu;
• Xét nghiệm di truyền;
• Sinh thiết tinh hoàn.

Nguyên tắc điều trị vô sinh nguyên phát cần dựa vào nguyên nhân gây bệnh. Đây là cơ sở để bác sĩ có thể đưa ra phương pháp thích hợp nhất. Các phương pháp điều trị vô sinh nguyên phát dựa vào nguyên nhân gây bệnh bao gồm:

Thay đổi lối sống:

Các cặp vợ chồng có thể kiểm soát tình trạng vô sinh nguyên phát bằng các thay đổi thói quen sinh hoạt lành mạnh. Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, chất cồn; Tập thể dục đều đặn. Cải thiện tình trạng quá gầy hoặc quá béo; Không hút thuốc lá, uống rượu bia; Bổ sung các thực phẩm có lợi cho sức khỏe để cải thiện chất lượng tinh trùng, không để ảnh hưởng tới sự rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt.

Nam giới cần có thói quen sinh hoạt lành mạnh, hạn chế các chất có cồn, ăn uống các thực phẩm có lợi cho sức khỏe để cải thiện chất lượng của tinh trùng.

Video đề xuất:

Các phương pháp điều trị vô sinh: Hi vọng cho những cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn

Sử dụng thuốc

Những trường hợp vô sinh nguyên phát do bệnh lý sẽ được bác sĩ chỉ định sử dụng thuốc hoặc phẫu thuật dựa theo tình trạng bệnh. Các thuốc điều trị vô sinh nguyên phát theo nguyên nhân bao gồm: Sử dụng thuốc giúp thụ thai để kích thích sự rụng trứng cho phụ nữ bị vô sinh do rối loạn rụng trứng; Thuốc điều trị các vấn đề ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của nam giới như rối loạn chức năng cương dương, mất cân bằng hormone... Thuốc chống oxy hóa hoặc thuốc đặc trị để nâng cao chất lượng tinh trùng; Thuốc kháng sinh để điều trị tình trạng viêm, tiêu diệt vi khuẩn, tạo điều kiện cho tinh trùng khỏe mạnh và di chuyển dễ dàng hơn.

Phẫu thuật

Phẫu thuật được chỉ định trong các trường hợp:

Ở nữ giới: Phẫu thuật giải quyết các vấn đề ở tử cung như Polyp nội mạc tử cung; mô sẹo trong tử cung; vách ngăn tử cung...

Ở nam giới: Phẫu thuật điều trị tắc nghẽn ống dẫn tinh; Phẫu thuật giãn tĩnh mạch ở tinh hoàn...

Các phương pháp hỗ trợ sinh sản

Trong trường hợp đã áp dụng các phương pháp sử dụng thuốc, phẫu thuật, thay đổi lối sống...nhưng không có kết quả, các cặp vợ chồng có thể tìm đến phương pháp hỗ trợ sinh sản. Một số phương pháp hỗ trợ sinh sản chính bao gồm:

• Thụ tinh trong ống nghiệm IVF: Ở phương pháp này, thay vì tinh trùng và trứng kết hợp với nhau trong vòi tử cung của phụ nữ sẽ được kết hợp trong ống nghiệm. Sau khi phôi thai được tạo thành thành công sẽ được chuyển lại vào buồng tử cung để phôi làm tổ, phát triển thành thai nhi.
• Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI): Một tinh trùng chất lượng tốt được chọn lựa để tiêm trực tiếp vào noãn nhằm làm tăng khả năng thụ tinh. Sau khi thụ tinh thành công, phôi sẽ được nuôi cấy đến ngày thứ 3 hoặc thứ 5 rồi chuyển vào buồng tử cung của người mẹ để làm tổ, phát triển thành thai nhi khỏe mạnh.
• Hỗ trợ phôi thoát màng (AH): Là phương pháp làm mỏng hoặc mở lớp màng ngoài của phôi, làm tăng khả năng bám dính của phôi vào niêm mạc tử cung, nhờ đó làm tăng khả năng làm tổ của phôi.
• Chuyển phôi giai đoạn phôi nang (phôi ngày 5): Chuyển phôi giai đoạn phôi nang (ngày thứ 5 sau ngày chọc hút trứng) giúp tăng khả năng làm tổ, tăng tỷ lệ có thai, đồng thời hạn chế nguy cơ đa thai do số lượng phôi cần chuyển ít hơn so với số lượng phôi chuyển ngày 2 hoặc 3.
• Phương pháp trưởng thành noãn trong ống nghiệm: Sau khi chọc hút noãn, những noãn chưa trưởng thành có thể được nuôi cấy tiếp trong labo thụ tinh ống nghiệm khoảng 24 – 48 giờ để đạt tới trạng thái trưởng thành. Chỉ những noãn trưởng thành mới có khả năng thụ tinh với tinh trùng và phát triển thành phôi.
• Bơm tinh trùng vào tử cung (IUI): Là phương pháp tinh trùng được lọc rửa, chọn lọc những tinh trùng khỏe để bơm trực tiếp vào tử cung của người phụ nữ để tăng khả năng thụ thai.
• Lấy tinh trùng bằng thủ thuật trong trường hợp vô sinh nam
• Cho nhận noãn, tinh trùng và phôi...
• Trữ lạnh phôi, tinh trùng và noãn

Video đề xuất:

Vinmec ứng dụng AI nuôi cấy phôi thụ tinh ống nghiệm, cơ hội cho gia đình hiếm muộn