Phân biệt giữa LDL cholesterol và HDL cholesterol

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ Nội tim mạch - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Cholesterol từ lâu đã là nỗi ám ảnh với nhiều người. Với mục đích tìm hiểu rõ hơn về cholesterol, phân biệt sự khác nhau giữa cholesterol tốt và cholesterol xấu, hãy tham khảo trong bài viết dưới đây.

Cholesterol là phần chất béo thiết yếu mà tế bào trong cơ thể chúng ta cần. Cholesterol có hai nguồn gốc, một là được tạo ra từ gan, hai là được hấp thu từ thức ăn, và cholesterol không hoàn toàn là chất có hại.

Cholesterol được vận chuyển trong máu nhờ lipoprotein - chất trung gian vận chuyển. Do đó có hai khái niệm, là LDL cholesterol và HDL cholesterol:

• LDL cholesterol (low density lipoprotein cholesterol): lipoprotein cholesterol tỷ trọng thấp
• HDL cholesterol (high density lipoprotein cholesterol): lipoprotein cholesterol tỷ trọng cao.

Sự khác nhau cơ bản giữa HDL cholesterol và LDL cholesterol là: HDL cholesterol là “Cholesterol tốt”, còn LDL cholesterol là “Cholesterol xấu”.

HDL cholesterol chiếm khoảng 1/4- 1/3 tổng số cholesterol trong máu, được cho là tốt bởi nó vận chuyển cholesterol từ máu về gan, vận chuyển cholesterol khỏi các mảng xơ vữa, do vậy, làm giảm nguy cơ xơ vữa động mạch và biến cố tim mạch nghiêm trọng khác.

LDL cholesterol là thành phần “xấu” của cholesterol, khi LDL cholesterol tăng nhiều trong máu dẫn đến lắng đọng ở thành mạch máu, gây nên các mảng xơ vữa. Mảng xơ vữa dần dần gây hẹp hoặc tắc mạch máu, dẫn đến những bệnh lý nguy hiểm đe dọa tính mạng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ,...

HDL cholesterol là cholesterol tốt, vì thế nồng độ trong máu càng cao càng tốt, giá trị tối ưu là > 60 mg/dL.

LDL cholesterol là cholesterol xấu, nên hạn chế ở mức thấp trong máu, giá trị tối ưu là dưới 100 mg/dL.

LDL cholesterol có thể tăng do các yếu tố liên quan đến chế độ ăn, các thói quen không tốt như hút thuốc lá, ít vận động, hoặc liên quan tới các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường...

HDL cholesterol bị giảm xuống có thể do hút thuốc lá, thừa cân, béo phì,... Do đó, để làm tăng HDL cholesterol, cần bỏ hút thuốc, duy trì cân nặng hợp lý, tăng cường thể dục thể thao...

Để có nồng độ LDL cholesterol và HDL cholesterol đạt giá trị tối ưu không phải điều dễ dàng, nó đòi hỏi sự kiên trì thực hiện lối sống lành mạnh, chế độ ăn lành mạnh và tập luyện hợp lý. Càng bắt đầu cuộc sống lành mạnh sớm bao nhiêu thì kết quả càng tốt bấy nhiêu. Các chuyên gia khuyên:

Thức ăn nên ăn

• Ăn nhiều rau, hoa quả.
• Ăn các loại ngũ cốc.
• Uống sữa không béo.
• Thịt nạc, thịt gia cầm không da.
• Cá béo (nhiều dầu), ít nhất 2 lần/tuần.
• Dầu thực vật không bão hòa (dầu ô liu, dầu hướng dương, dầu đậu nành...).

Thức ăn nên hạn chế

• Bơ thực vật, mỡ động vật, thịt động vật chưa lọc mỡ.
• Sữa béo (nguyên kem).
• Phủ tạng động vật.
• Thức ăn chế biến sẵn: pate, xúc xích, salami...
• Các đồ ăn chiên rán, đồ ăn nhanh (bao gồm cả mì ăn liền).
• Dầu thực vật nhiều chất béo bão hòa: dầu dừa, dầu cọ, dầu hạnh nhân...

Chế độ tập luyện hợp lý

• Tập tối thiểu mỗi ngày 30 phút.
• Tập đều đặn các ngày trong tuần.
• Cường độ tập đủ mạnh, đủ ra mồ hôi (nếu có bệnh lý trong người nên tham khảo các bác sĩ về chế độ tập luyện cụ thể).

Sống lành mạnh, bỏ những thói quen có hại

• Bỏ hút thuốc lá: hút thuốc không chỉ ảnh hưởng đến sự hình thành xơ vữa động mạch, mà còn gây rối loạn lipid máu cũng như nhiều ảnh hưởng bất lợi khác.
• Nếu uống rượu, không nên uống nhiều, tránh lạm dụng rượu. Nếu uống thì nên uống rượu vang đỏ, số lượng không quá 142 ml mỗi ngày.
• Giảm cân nặng nếu thừa cân/béo phì, duy trì chỉ số khối cơ thể (BMI) ở mức lý tưởng (BMI từ 19 – 23).
• Tránh lối sống tĩnh tại, tránh căng thẳng