Vai trò của vitamin A trong tăng cường miễn dịch và tăng trưởng ở trẻ em

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Bác sĩ Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Vitamin A là một loại vitamin tan trong dầu có vai trò quan trọng tham gia vào nhiều chức năng trong cơ thể. Tác dụng chính của vitamin A là bảo vệ mắt, chống quáng gà và đặc biệt giúp tăng cường hệ miễn dịch và tăng trưởng ở trẻ em.

Vitamin A là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể con người, tồn tại dưới dạng nhiều hợp chất, và tan trong dầu. Trong thực phẩm có nguồn gốc động vật, dạng chính của vitamin A dưới dạng rượu là retinol, hoặc dưới dạng andehyt là retinal, hay dạng acid là acid retinoic. Các tiền chất của vitamin A tồn tại trong thực phẩm có nguồn gốc thực vật bao gồm ba loại đó là α,β,γ - caroten có trong một vài loài cây trong họ Hoa tán.

Tất cả các dạng vitamin A đều có chuỗi isoprenoit gắn vào vòng beta-ionon. Cấu trúc này là thiết yếu cho độ hoạt động sinh hóa của vitamin A

• Retinol: là dạng động vật của vitamin A, có màu vàng, hòa tan trong dầu. Vitamin A rất cần thiết cho thị lực và sự tăng trưởng trẻ em.
• Các retinol khác: là một lớp các hóa chất có liên quan tới vitamin A về mặt hóa học và được sử dụng trong y học.

Trong cơ thể con người, vitamin A tham gia vào hoạt động thị giác. Cấu tạo võng mạc mắt bao gồm hai loại tế bào, đó là tế bào hình nón và tế bào hình que. Trong điều kiện ánh sáng rõ, tế bào hình nón với sắc tố cảm thụ ánh sáng và Iodopsin giúp cho mắt nhìn và phân biệt màu sắc. Trong điều kiện ánh sáng yếu tế bào hình que với sắc tố Rhodopsin giúp đôi mắt có khả năng nhìn thấy trong điều kiện ánh sáng yếu, đây chính là chức năng của tế bào biểu mô trụ. Sắc tố Rhodopsin được tạo nên từ hợp chất protein và carotenoit. Trong đó, carotenoit là dẫn chất của vitamin A, vì vậy khi thiếu vitamin A khả năng nhìn của mắt trong điều kiện ánh sáng yếu sẽ bị giảm.

Hiện tượng này được gọi là quáng gà thường xuất hiện vào lúc trời nhá nhem tối. Quáng gà chính là biểu hiện lâm sàng sớm của những trường hợp thiếu Vitamin A.

Bên cạnh đó, vitamin A còn giữ vai trò quan trọng trong tăng cường hệ miễn dịch và tăng trưởng ở trẻ em. Nếu thiếu vitamin A sẽ gây ra các vấn đề như:

• Các bệnh về mắt: khô mắt, khô giác mạc, nhuyễn giác mạc dẫn đến hậu quả sẹo giác mạc và mù vĩnh viễn
• Da niêm mạc: thoái hoá, sừng hoá các tế bào biểu mô
• Giảm chức năng miễn dịch: giảm chức năng bảo vệ cơ thể, giảm khả năng miễn dịch.
• Ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của trẻ em: tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em, làm cho trẻ chậm tăng cân, tăng chiều cao. Thiếu vitamin A sớm sẽ làm ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ của trẻ trong độ tuổi đi học.

Vai trò của vitamin A trong tăng cường hệ miễn dịch và tăng trưởng ở trẻ em bao gồm:

• Tạo máu: Cơ chế trong vai trò tạo máu của vitamin A hiện nay vẫn còn chưa rõ. Tuy nhiên, việc thiếu vitamin A có liên quan chặt chẽ với bệnh thiếu máu do thiếu sắt, có thể thiếu vitamin A đã gây cản trở hấp thụ, vận chuyển, và dự trữ sắt.
• Tăng trưởng và phát triển ở trẻ em: Retinoic acid đóng vai trò như một hormone trong điều chỉnh sự lớn và phát triển của các mô trong hệ cơ xương, giúp trẻ tăng trưởng và phát triển.
• Bảo vệ biểu mô: Vitamin A cần thiết cho sự bảo vệ toàn vẹn của biểu mô giác mạc và các loại biểu mô khác như: biểu mô dưới da, các tuyến nước bọt, khí quản, ruột non,... Khi thiếu vitamin A, sẽ làm giảm sản xuất các niêm dịch, dẫn tới da bị khô, nứt nẻ và xuất hiện sừng hóa. Biểu hiện này thường thấy ở mắt, ban đầu là khô kết mạc, sau đó tổn thương đến giác mạc. Các tế bào biểu mô bị tổn thương kết hợp sự giảm sút sức đề kháng đã tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể.
• Miễn dịch cơ thể: Vitamin A và nhiễm trùng có mối quan hệ mật thiết với nhau, trong đó vitamin A tham gia vào quá trình đáp ứng miễn dịch cơ thể. Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu nhằm phát hiện thêm những giá trị quan trọng của vitamin A đối với sức khỏe của con người.
• Đáp ứng miễn dịch: vitamin A tham gia tích cực vào sức chống chịu bệnh tật của con người do hoạt động đặc hiệu lên các tế bào của cơ thể.
• Chống lão hóa: Vitamin A làm ngăn chặn sự phát triển của các gốc tự do và kéo dài quá trình lão hoá.
• Chống ung thư: Các thành phần tiền chất vitamin A trong rau củ, và trái cây có chức năng hoạt động kìm hãm các gốc tự do dẫn đến ngăn chặn được một số bệnh ung thư. Vitamin A trong dầu cá không có khả năng phòng bệnh và ngăn ngừa ung thư.

Tóm lại, vitamin A là một chất dinh dưỡng thiết yếu, tồn tại dưới nhiều dạng hợp chất, tan trong dầu và có vai trò quan trọng tham gia vào nhiều chức năng trong cơ thể, có tác dụng bảo vệ mắt, chống quáng gà và đặc biệt là tăng cường hệ miễn dịch và tăng trưởng ở trẻ em. Nếu thiếu vitamin A sẽ gây các bệnh lý về mắt, giảm chức năng bảo vệ cơ thể, giảm khả năng miễn dịch. Đối với trẻ nhỏ làm cho trẻ chậm tăng cân, tăng chiều cao.

Thiếu vitamin A sớm sẽ làm ảnh hưởng tới sự phát triển trí tuệ của trẻ trong độ tuổi đi học, và tăng tỷ lệ bệnh tật và tử vong ở trẻ em. Vì vậy, cần bổ sung vitamin A đầy đủ đặc biệt là ở trẻ nhỏ từ các thực phẩm chứa nhiều vitamin A.

Trong trường hợp trẻ nhỏ hoặc người trưởng thành bị thiếu vitamin A gây nên các vấn đề về sức khỏe thì nên đến các trung tâm y tế để được bác sĩ kiểm tra và có những tư vấn chuyên sâu.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện là một địa chỉ thăm khám sức khỏe tin cậy với mọi đối tượng từ trẻ nhỏ, người trưởng thành cho tới người già. Quy trình thăm khám tại Vinmec luôn đạt tiêu chuẩn quốc tế với đội ngũ bác sĩ giàu chuyên môn, trình độ học vấn tốt được tu nghiệp tại môi trường trong và ngoài nước.

Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị máy móc hiện đại, phục vụ quá trình thăm khám và điều trị bệnh diễn ra tốt. Do đó, khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm khi tới khám tại viện.