Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống là gì?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Phạm Thị Mai Nhung - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng

Nghiệm pháp dung nạp glucose là phương pháp dùng để chẩn đoán đái tháo đường, đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai. Giúp phát hiện sớm tiểu đường thai kỳ, tránh những biến chứng ảnh hưởng đến mẹ và bé có thể xảy ra.

Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống là phương pháp được sử dụng để đo khả năng sử dụng đường glucose của cơ thể - đây chính là một nguồn năng lượng chính vô cùng quan trọng của cơ thể. Phương pháp còn có thể được dùng để chẩn đoán bệnh tiền đái tháo đường và đái tháo đường. Trong đó nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống được thực hiện phổ biến để kiểm tra bệnh đái tháo đường thai kỳ.

Việc thực hiện xét nghiệm này được các bác sĩ khuyến khích đối với phụ nữ mang thai trong trường hợp có mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ. Đặc biệt nghiệm pháp glucose được khuyên thực hiện đối với phụ nữ mang thai khi ở 24 - 28 tuần thai kỳ.

Ngoài ra, đối với những người đang nghi ngờ hoặc có những yếu tố nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 2 xét nghiệm này còn được khuyến khích thực hiện với những ai nghi ngờ hoặc có những yếu tố nguy cơ mắc phải bệnh tiểu đường tuýp 2 ở người lớn.

Ngoài ra, xét nghiệm sẽ được chỉ định thực hiện với những ai có mức đường huyết khi đói cao hơn 126mg/dL hoặc xét nghiệm HbA1c lớn hơn 6,5%.

Quy trình thực hiện bao gồm :

• Đầu tiên bác sĩ sẽ lấy mẫu máu để đo nồng độ glucose máu khi đói. Điều này sẽ cung cấp mức cơ sở để bạn đánh giá những giá trị glucose khác sau khi thử nghiệm.
• Sau đó bạn sẽ được yêu cầu sử dụng một lượng glucose nhất định khoảng từ 75g hoặc 100g glucose.
• Tiếp theo bác sĩ sẽ lấy những mẫu máu cách nhau 1, 2, hay 3 tiếng sau khi uống glucose. Mẫu máu sẽ được lấy lại sau 30 phút cho tới 3 tiếng sau khi bạn uống glucose.
• Bạn có thể quay về những hoạt động thường nhất sau khi thử nghiệm. Bác sĩ sẽ cho bạn biết về những bệnh lý bạn mắc phải và đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Đôi khi, bác sĩ yêu cầu phải thực hiện những xét nghiệm bổ sung khác. Bạn hãy luôn nghe theo hướng dẫn của bác sĩ.

Khi tiến hành nghiệm pháp cần chú ý đến những điều sau:

• Chống chỉ định thực hiện nghiệm pháp dung nạp glucose cho những bệnh nhân đã được xác định glucose huyết tăng cũng có các triệu chứng cụ thể của tăng glucose hoặc đã có 2 mẫu glucose huyết lúc đói > 7,0mmol/L, những bệnh nhân có bệnh cấp tính, những người suy dinh dưỡng mạn tính.
• Bệnh nhân cần ăn uống bình thường trong 3 ngày trước khi tiến hành thực hiện nghiệm pháp.
• Tuyệt đối không sử dụng các thuốc thuộc nhóm corticoid, thuốc lợi tiểu, thuốc chẹn beta giao cảm trong vòng ít nhất 3 ngày.
• Bệnh nhân cần phải nghỉ ngơi ít nhất 30 phút trước lúc làm nghiệm pháp.
• Nghiệm pháp dung nạp glucose sẽ được tiến hành vào buổi sáng sau khi nhịn đói từ 10 - 14 giờ. Lấy máu xét nghiệm đường huyết lúc đói, sau đó cho bệnh nhân uống 75g glucose trong 5 phút. Định lượng glucose huyết tại thời điểm 1 và 2 giờ sau khi uống nước đường. Điểm lưu ý là trong thời gian làm nghiệm pháp bệnh nhân có thể ngồi nhưng không được hút thuốc lá, uống cà phê.
• Sau khi thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose qua đường uống, bạn nên ăn một chút khi cảm thấy chóng mặt, buồn nôn. Tuyệt đối tuân thủ theo mọi sự chỉ dẫn của bác sĩ, từ việc vận động đến chế độ ăn uống.

Trong lần khám thai đầu tiên:

• Nếu một trong các giá trị glucose máu lúc đói > 7,0mmol/L, HbA1c > 6,5%, hoặc glucose máu ngẫu nhiên > 11,1 mmol/L thì thai phụ bị đái tháo đường lâm sàng.
• Nếu glucose máu lúc đói nằm trong khoảng từ 5,1 đến 7,0mmol/L thì thai phụ bị đái tháo đường thai kỳ.
• Nếu glucose máu lúc đói dưới 5,1mmol/L, thì bắt buộc phải đợi đến tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ, cho làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống để chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ.

Đối với lần khám ở tuần thứ 24 - 28 của thai kỳ: việc chẩn đoán dựa trên lượng glucose lúc đói ( > 5,1 mmol/L), 1 giờ sau khi uống glucose ( > 10 mmol/L) và 2 giờ sau khi uống glucose ( > 8,5 mmol/L)

• Nếu glucose máu lúc đói > 7,0mmol/L thì thai phụ bị đái tháo đường lâm sàng.
• Đồng thời nếu một hoặc nhiều hơn các thông số ở bảng 2 lớn hơn giá trị nêu trên là đái tháo đường thai kỳ.
• Ở thai phụ bình thường, cả 3 thông số đều nhỏ hơn các giá trị nêu trên.