Mục đích của khảo sát dẫn truyền thần kinh

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

Thăm khám thần kinh được tiến hành rất tỉ mỉ và khảo sát dẫn truyền dây thần kinh giúp kiểm tra xem các dây thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện có tốt và có nhanh hay không.

Khảo sát dẫn truyền thần kinh thực chất là kiểm tra xem các dây thần kinh dẫn truyền các tín hiệu điện có tốt không, tốc độ dẫn truyền nhanh hay chậm. Khảo sát này có thể được thực hiện đối với nhiều loại bệnh lý khác nhau của hệ thần kinh ngoại biên. Khảo sát áp dụng được cho hầu hết các dây và rễ thần kinh ngoại biên.

Các dây thần kinh hoạt động tương tự như dây cáp dẫn điện. Các dây thần kinh sẽ dùng các xung động điện để dẫn truyền thông tin giữa não và các phần khác của cơ thể. Não gửi tín hiệu dưới hình thức xung điện đi qua tủy sống, đến hệ thần kinh ngoại biên. Những dây thần kinh ngoại biên có thể là dây vận động, truyền tín hiệu đến cơ và gây co cơ. Hoặc có thể là dây cảm giác, truyền các tín hiệu cảm giác từ những thụ thể cảm giác về não, để nhận diện các cảm giác nóng - lạnh, áp lực, cảm giác sờ... Hoặc có thể là dây thần kinh hỗn hợp, vừa có cả thành phần vận động và có cả thành phần cảm giác. Dây thần kinh vận động dùng các tín hiệu điện để làm co cơ, dây thần kinh cảm giác gửi thông tin từ môi trường xung quanh đến não thông qua các xung điện.

Hầu hết các dây thần kinh được bao bọc bởi bao myelin. Bao myelin giúp các xung điện dẫn truyền nhanh hơn và hiệu quả hơn . Nếu mất bao myelin, các tín hiệu điện sẽ dẫn truyền chậm hơn. Tóm lại, tốc độ dẫn truyền của các xung điện có thể thăm dò được bằng khảo sát dẫn truyền thần kinh.

• Khám thần kinh đánh giá tổn thương dây thần kinh do chấn thương.
• Kiểm tra tổn thương dây thần kinh do bệnh lý (đái tháo đường...)
• Đánh giá các bệnh lý có tác động đến hệ thần kinh ngoại biên.
• Kiểm tra dây thần kinh bị chèn ép (hội chứng ống cổ tay...)

Dây thần kinh sẽ được kích thích bằng một xung điện nhỏ tạo bởi một điện cực dán lên da. Những xung điện nhỏ được tạo ra bởi máy giống với các tín hiệu điện từ dây thần kinh, nếu là thần kinh vận động, cơ sẽ co do đáp ứng với tín hiệu điện.

Đối với thần kinh cảm giác, các điện cực kích thích thường được gắn ở ngón tay hay ngón chân, còn điện cực ghi được đặt ở cổ tay hoặc mắt cá chân (tuỳ theo các dây thần kinh khác nhau, vị trí cụ thể của điện cực sẽ được đặt ở các vị trí khác nhau)... Khi các xung điện từ điện cực kích thích, kích thích vào các ngón tay, ngón chân, các dây thần kinh cảm giác sẽ đem các tín hiệu điện này dẫn truyền dọc theo dây thần kinh đến điện cực ghi và được thiết bị đo ghi nhận. Đo thời gian xung điện truyền trong dây thần kinh từ điện cực kích thích đến điện cực ghi ta sẽ được thời gian dẫn truyền, kết hợp với đo khoảng cách giữa 2 điện cực sẽ tính ra được tốc độ dẫn truyền của dây thần kinh cảm giác (V=S/T).

Một số điện cực được gắn lên da bằng băng dính hay một loại bột nhão đặc biệt. Các xung điện kích thích tạo cảm giác giống như bị chích vào da, hầu hết mọi người cảm thấy không quá khó chịu. Khảo sát dẫn truyền thần kinh kéo dài từ 14 phút đến 1 giờ hoặc lâu hơn tùy số lượng dây thần kinh và cơ cần khảo sát.

Nếu người bệnh đang uống một loại thuốc, ví dụ thuốc giãn cơ hoặc các thuốc kháng cholinergic, bác sĩ sẽ yêu cầu ngưng thuốc vài ngày trước khi tiến hành khảo sát. Người bệnh cần giữ ấm tay chân vì nếu tay chân lạnh, tốc độ các xung điện sẽ giảm. Không bôi kem hay chất giữ ẩm lên tay. Mặc quần áo rộng để vén áo quần lên trên khuỷu tay và đầu gối dễ dàng. Tháo vòng tay, nhẫn, đồng hồ khi khảo sát ở tay, tháo tất và dây nịt khi khảo sát ở chân.