Hiểu thế nào về xét nghiệm viêm gan B âm tính?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Nhật - Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Ở nước ta tỉ lệ người bị nhiễm virus viêm gan B (HBV) chiếm tỷ lệ rất cao, khoảng 10-15 triệu người. Hiện nay, chưa có thuốc điều trị khỏi hoàn toàn viêm gan virus B. Mục tiêu cao nhất của việc điều trị là đưa các xét nghiệm liên quan đến virus về tình trạng âm tính, duy trì cuộc sống bình thường cho người bệnh.

1.1 HbsAg (-) âm tính

HbsAg là xét nghiệm chẩn đoán viêm gan B, nếu dương tính có nghĩa là bạn đã bị nhiễm viêm gan B. Và nếu cho trường hợp kết quả HbsAg (-) âm tính có nghĩa là bạn không bị viêm gan B.

Nhưng vẫn có nhiều trường hợp cho kết quả âm tính giả do nhiều nguyên nhân như lỗi kỹ thuật hoặc do sử dụng các test có độ nhạy thấp, nên không có khả năng phát hiện những bệnh nhân có nồng độ viêm gan B thấp.

1.2 HBV-DNA (-) âm tính

Đây là phương pháp tầm soát virus ở ngưỡng nhất định. Khi kết quả xét nghiệm HBV-DNA âm tính có nghĩa là xét nghiệm này không thể thấy được virus viêm gan B trong cơ thể. Đây là một hiện tượng tốt đối với viêm gan B cấp tính nhưng đối với người bệnh mãn tính thì chỉ có thể cho thấy số lượng virus trong cơ thể không nhiều.

Kết quả định lượng HBV-DNA âm tính cũng phản ánh được quá trình điều trị đang phát triển theo chiều hướng tốt vì chỉ số này cho biết tính truyền nhiễm của virus đã kém đi. Nhưng điều này không có nghĩa là virus đã bị tiêu diệt hoàn toàn mà chỉ là giảm xuống dưới ngưỡng phát hiện ở mức thấp nhất.

Do đó, mục tiêu điều trị bệnh không chỉ nằm ở chỉ số định lượng HBV-DNA mà còn nằm ở chỉ số HbsAg. Bệnh nhân lúc này cần theo dõi sức khỏe tiếp tục hoặc ngưng điều trị theo sự chỉ định của bác sĩ, vì nếu virus tái phát thì việc điều trị sẽ rất khó khăn.

HbeAg âm tính: Đây là xét nghiệm để kiểm soát sự hoạt động của virus đang nhân lên hoặc ngưng hoạt động, nếu cho kết quả HbeAg âm tính ở người bệnh thuộc thể viêm gan B cấp tính, cho thấy virus không còn trong cơ thể nữa nên không còn khả năng lây nhiễm bệnh cho người khác.

Nhưng có nhiều trường hợp, virus chỉ đang trong giai đoạn nằm yên và không tấn công các tế bào gan. Tuy nhiên những người xung quanh cần nên chích ngừa viêm gan B để tránh sự lây nhiễm bệnh. Ngoài ra, khi HbeAg âm tính có thể giúp xác định được các khả năng sau: Virus đã bị loại trừ hoàn toàn khỏi cơ thể, virus đã ngừng hoạt động hoặc đột biến.

Khi HbsAg (-) chuyển sang âm tính đây cũng được cho là mục tiêu cao nhất đạt được trong điều trị bệnh, vì lúc này người bệnh có thể đã hồi phục sức khỏe của mình và dừng thuốc điều trị bệnh. Tuy nhiên mặc dù đã điều trị về âm tính nhưng do người bệnh chưa xuất hiện kháng thể cho nên virus chưa thể hết hoàn toàn và có thể tái hoạt động bất cứ lúc nào.

Chính vì vậy, người bệnh viêm gan B mặc dù đã điều trị về âm tính bác sĩ vẫn khuyên họ tái khám định kỳ và xây dựng lối sống lành mạnh, ăn uống nghỉ ngơi hợp lý, đặc biệt loại bỏ các yếu tố gây hại tránh cho gan bị tổn thương và suy yếu nhằm phòng virus B có cơ hội trỗi dậy.

Thực tế, phần lớn những người bị nhiễm viêm gan virus B ở thể ngủ có tâm lý chủ quan. Việc duy trì thói quen ăn uống không có lợi như ăn thức ăn nhiều dầu mỡ; sử dụng bia, rượu; lười kiểm tra sức khỏe thường xuyên... có thể sẽ phải đối mặt với nguy cơ virus tái hoạt động mạnh mẽ gây tổn thương đến gan.

Viêm gan virus B là một căn bệnh có diễn tiến phức tạp thay đổi theo thời gian, không có triệu chứng rõ ràng và khi gan bị tổn thương có nguy cơ dẫn tới xơ gan, ung thư gan. Vì vậy, những người lành mang virus hay người viêm gan virus mạn tính thể không hoạt động vẫn cần có những biện pháp phòng bệnh, tránh để virus hoạt động trở lại.

Người lành mang HBV tạm thời virus không hoạt động, không làm ảnh hưởng đến hoạt động của gan, không cần điều trị bất kỳ một loại thuốc nào. Hiện nay, thuốc tây y chỉ có tác dụng ức chế HBV phát triển ồ ạt với viêm gan B cấp và mạn.

Vì thế, việc duy trì sức khỏe tốt để ngăn chặn sự bùng phát của virus viêm gan B đòi hỏi người mang virus phải hết sức lưu ý, không được chủ quan. Đầu tiên là giữ sức khỏe tốt, tăng cường sức đề kháng, không để virus có cơ hội nhân lên. Tuyệt đối kiêng bia rượu và các loại nước giải khát có cồn; Không hút thuốc lá, đồng thời hạn chế mỡ động vật. Tham gia các môn thể thao như: thể dục nhịp điệu, đi bộ, bơi hoặc chơi cầu lông.

Để phòng chống lây nhiễm cho người thân và cộng đồng, người mang virus khi sinh hoạt tình dục cần sử dụng bao cao-su, không hiến máu, không sử dụng chung các dụng cụ như dao cạo râu, bơm kim tiêm...

Nên kiểm tra sức khỏe và làm các xét nghiệm định kỳ sáu tháng một lần có liên quan đến HBV như: HBsAg, HBeAg, HBVDNA và xét nghiệm men gan để được theo dõi thật chặt chẽ đề phòng HBV tái hoạt động. Ngoài phương pháp tây y, người bệnh hãy tìm kiếm phương pháp hỗ trợ điều trị viêm gan B từ thảo dược cũng rất hữu ích.

Với người viêm gan B thể hoạt động thì 3-6 tháng, tùy tình trạng hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Việc hỗ trợ cải thiện sớm và kiểm soát tốt khi viêm gan B mạn tính sẽ giúp giảm thiểu tổn thương cho gan, hỗ trợ ngăn chặn nguy cơ tiến triển thành những biến chứng xơ gan, ung thư gan.

Viêm gan B lây qua đường máu, đường tình dục và từ mẹ sang con. Hiện nay, chúng ta đã có vaccine phòng ngừa hiệu quả căn bệnh này. Bởi vậy, việc làm đầu tiên và quan trọng nhất để giảm tác hại của viêm gan B đến mỗi người là tiêm phòng. Đặc biệt là tiêm phòng ngay, đủ cho những người sống chung quanh người bệnh. Làm tốt công tác tiêm chủng là đã khống chế được căn bệnh này không tăng lên về số người mắc.

Thạc sĩ. Bác sĩ. Nguyễn Thị Nhật đã có hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thận nhân tạo, và trong lĩnh vực truyền nhiễm, khám và quản lý các bệnh nhân mắc bệnh thận và các bệnh truyền nhiễm. Hiện đang là Bác sĩ Chuyên khoa truyền nhiễm Khoa Nội tổng hợp Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng