Chẩn đoán và điều trị thuyên tắc mạch phổi

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng ThS.BS Nguyễn Huy Nhật - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Thuyên tắc mạch phổi là tình trạng động mạch trong phổi bị tắc nghẽn. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời để ngăn chặn tình trạng bệnh trở nên tồi tệ hơn là rất cần thiết bởi nếu để lâu, thuyên tắc mạch phổi có thể khiến cho người bệnh tử vong.

Thuyên tắc mạch phổi là tình trạng tắc nghẽn của động mạch phổi hoặc một nhánh của nó gây ra bởi các chất trong cơ thể qua dòng máu đến phổi gây nên sự tắc nghẽn. Điều này khiến cho nồng độ oxy trong máu giảm và tim phải bị suy do bị tăng gánh.

Thuyên tắc mạch phổi xuất phát từ các tĩnh mạch chậu, chi trên hoặc tim phải, tuy nhiên tình trạng này chủ yếu xuất phát từ huyết khối tĩnh mạch chi dưới.

Chẩn đoán thuyên tắc mạch phổi dựa vào dấu hiệu của bệnh, những xét nghiệm được bác sĩ chỉ định:

• Dấu hiệu bệnh: Thuyên tắc mạch phổi thường xuất hiện các triệu chứng như khó thở, đau ngực, ho ra máu, tim đập nhanh, choáng váng, thở khó, thở khò khè, da xanh tái...
• Xét nghiệm:
• Xét nghiệm thường được dùng để tìm nguyên nhân thuyên tắc mạch phổi là chụp cắt lớp CT động mạch phổi: tiêm thuốc nhuộm vào tĩnh mạch của bàn tay hoặc cánh tay, sau đó chụp CT ở ngực để tìm cục máu đông trong phổi.
• Để tìm cục máu đông trong chân, có thể dùng phương pháp siêu âm chân. Để đánh giá mức độ nghiêm trọng của thuyên tắc mạch phổi, bệnh nhân sẽ được siêu âm tim.
• Xét nghiệm máu để tìm ra cục đông máu và tổn thương ở tim hoặc tổn thương ở các cơ quan khác.

Bên cạnh đó, cần phải thực hiện các xét nghiệm để phát hiện huyết khối tĩnh mạch như:

• Xét nghiệm D-dinner trong máu
• Chụp tĩnh mạch có thuốc cản quang
• Chụp cộng hưởng từ
• Siêu âm
• Để phát hiện khuyết tật di truyền trong hệ thống máu đông cần thực hiện xét nghiệm máu.

Tỷ lệ tử vong của bệnh nhân trong nhóm có huyết động không ổn định là khoảng 30%, nếu không được điều trị. Tỷ lệ này sẽ giảm còn 15% nếu được điều trị kịp thời.

Bệnh nhân bị thuyên tắc mạch phổi sẽ được điều trị theo các phương pháp sau:

• Liệu pháp chống đông: thường thì bệnh nhân sẽ được chỉ định dùng thuốc chống đông để phá vỡ cục máu đông. Bên cạnh đó là các loại thuốc ngăn ngừa sự phát triển của cục máu đông, ngăn ngừa sự lan truyền đi xa của huyết khối ( thuốc warfarin, thuốc heparin). Có thể giảm tỷ lệ tử vong do thuyên tắc mạch phổi khi dùng thuốc heparin.
• Phẫu thuật: để loại bỏ cục máu đông có kích thước quá lớn trong phổi, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện phẫu thuật để loại bỏ nó qua ống thông luồn qua mạch máu.

Để định vị bộ lọc trong tĩnh mạch chính, có thể sử dụng ống thông, bộ lọc này sẽ đảm nhận chức năng ngăn chặn các cục máu đông đi vào phổi. Biện pháp này thường được sử dụng khi người bệnh không thể uống thuốc chống đông hoặc thuốc chống đông không phát huy được hiệu quả.

• Thường xuyên vận động để máu không bị ứ đọng

Hiện nay, tại Bệnh Viện Đa khoa Quốc Tế Vinmec đang áp dụng phương pháp tiêu sợi huyết để điều trị cấp cứu bệnh nhân bị tắc mạch phổi. Với trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại cho kết quả CT perfusion trong vòng 7 phút và thực hiện thường quy.

Kỹ thuật được thực hiện bởi đội ngũ y bác sĩ giàu chuyên môn, dày dặn kinh nghiệm tại hệ thống y tế Vinmec trên toàn quốc:

• Bác sĩ Huỳnh Kim Long - Vinmec Đà Nẵng
• Bác sĩ Tôn Thất Trí Dũng - Vinmec Đà Nẵng
• Bác sĩ Nguyễn Thục Vỹ - Vinmec Nha Trang
• Bác sĩ Lương Võ Quang Đăng - Vinmec Phú Quốc