Cách chọn kem dưỡng ẩm cho da khô nứt nẻ vào mùa đông

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Thu Hằng - Bác sĩ Da liễu - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Da khô nứt nẻ vào mùa đông gây cảm giác ngứa ngáy khó chịu hay thậm chí là đau đớn, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và giảm chất lượng cuộc sống. Vậy có kem dưỡng ẩm cho da khô nứt nẻ không và nên dùng thế nào?

Trước khi tìm hiểu về các loại kem dưỡng ẩm cho da khô nứt nẻ cũng như cách chăm sóc tình trạng da này, chúng ta nên tìm hiểu sơ lược về nguyên nhân khiến da khô nứt nẻ như da rắn.

Về cấu tạo giải phẫu, da trên cơ thể người bao gồm 3 lớp sắp xếp từ ngoài vào trong theo thứ tự như sau:

• Lớp biểu bì: Đây là lớp ngoài cùng và được xem là hàng rào chính bảo vệ cho da. Lớp biểu bì cấu thành từ nước và lipid (hay còn gọi là chất nhũ tương). Màng hydrolipid của biểu bì đóng vai trò duy trì khả năng bài tiết mồ hôi, các bã nhờn giúp da mềm mại, đồng thời chống lại các chủng vi khuẩn và nấm mốc gây hại từ môi trường;
• Lớp trung bì: Các collagen là đơn vị cấu tạo cơ bản của lớp trung bì, do đó có tính chất đàn hồi và liên kết rất tốt nên giúp cho làn da chúng ta được khỏe mạnh và linh hoạt. Các sợi Collagen này liên kết chặt chẽ với 1 chất giống như gel (thành phần có acid hyaluronic) nên mang lại hiệu quả cao trong việc liên kết với phân tử nước để duy trì thể tích da;
• Lớp mỡ dưới da: Cấu tạo từ lipid (liên kết với nhau tạo thành một lớp đệm bảo vệ), các sợi collagen (giữ các cấu trúc lipid gắn kết với nhau) và các mạch máu. Lớp mô dưới da có chức năng tạo ra năng lượng và hoạt động tương tự một tấm đệm cách nhiệt.

Với cấu trúc như vậy, ta có thể tưởng tượng các tế bào biểu bì được xếp chồng lên nhau, kết dính với nhau bằng "chất keo" giàu lipid giúp các tế bào da bằng phẳng, mịn màng. Sự mất nước xảy ra nhanh hơn khi chất keo này bị bong ra dưới tác hại của ánh nắng mặt trời, hóa chất, chất tẩy rửa, chà xát quá mức hoặc do độ ẩm thấp của mùa đông gây da nứt nẻ, khô da, bong tróc.

Như vậy, da cấu tạo từ nhiều lớp tế bào xếp chồng lên nhau và được kết dính với nhau bằng chất keo giàu liquid. Nếu chất keo này vì nguyên nhân nào đó mà bong ra sẽ làm giảm khả năng kết dính, sẽ dẫn đến tình trạng mất nước, da khô nứt nẻ như da rắn và nhiều vấn đề khác.

Theo các chuyên gia, có rất nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến lớp keo giàu nước kết dính các lớp tế bào da và dẫn đến tình trạng da khô, như ánh nắng mặt trời, việc chà xát/ tẩy rửa da quá mức hoặc độ ẩm không khí thấp trong mùa đông. Cụ thể có thể kể đến như sau:

Thời tiết thay đổi được xem là nguyên nhân chính dẫn đến tính trạng da khô nứt nẻ vào mùa đông. Nhiệt độ môi trường đột ngột chuyển từ nóng ẩm sang lạnh khô khiến cấu trúc da chưa kịp thích nghi với nhiệt độ và độ ẩm không khí thấp kèm theo gió lạnh hanh khô, từ đó dẫn đến mất nước và giảm chức năng của chất keo giàu lipid kết dính các lớp da. Da khô nứt nẻ vào mùa đông, đặc biệt là da tay hoặc mặt, hay xảy ra ở những người có làn da nhạy cảm hoặc do không sử dụng kem dưỡng da tay khô nứt nẻ.

Nhiều người cho rằng vào mùa đông, trời nhiều mây và không có nắng nên không có tia cực tím, từ đó dẫn đến tâm lý chủ quan và không có biện pháp bảo vệ làn da khi ra ngoài trời như mùa hè. Trên thực tế, tia cực tím vẫn chiếu xuyên qua mây, vẫn hoạt động mạnh vào mùa đông và hoàn toàn có thể gây hại cho da, đặc biệt là khiến da khô ráp khó chịu nếu không được bảo vệ.

Da khô nứt nẻ như da rắn có thể xuất phát từ việc sử dụng các sản phẩm vệ sinh da hay xà phòng có tính tẩy rửa quá mạnh. Điều này làm mất đi lớp lipid bảo vệ da và do đó khiến da khô ráp.

Việc tắm, rửa mặt, rửa tay chân bằng nước nóng vào mùa đông quá thường xuyên sẽ khiến lớp liquid tự nhiên giữ ẩm cho da bị ảnh hưởng, từ đó dẫn đến da khô nứt nẻ vào mùa đông.

Da bị khô nứt nẻ như da rắn vào mùa đông không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính thẩm mỹ mà còn khiến chúng ta ngứa rát, viêm, đỏ hoặc tổn thương nặng hơn do cào gãi. Vì thế, việc sử dụng kem dưỡng ẩm cho da khô nứt nẻ khi mùa đông đến là rất cần thiết.

Tình trạng da khô nứt nẻ vào mùa đông có những đặc điểm sau đây:

• Cảm giác ngứa ngáy dù da không có bất kỳ tổn thương nào;
• Da khô kèm theo viêm đỏ, nổi mẩn kèm theo vết cào gãi do ngứa;
• Da khô ráp, kèm theo bong ít vảy hoặc bong tróc nhiều;
• Bàn tay và bàn chân khô ráp, xù xì, nổi rõ các nếp hằn trên da, đôi khi là các vết nứt sâu gây đau hoặc chảy máu.

Nếu không được chăm sóc phù hợp, tình trạng da khô có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Viêm da dị ứng (eczema);
• Viêm mô tế bào: Bản chất là một nhiễm trùng mô dưới da do tác nhân vi khuẩn, đôi khi xâm nhập vào hệ bạch huyết và mạch máu và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.

Để khắc phục tình trạng da khô nứt nẻ vào mùa đông, các chuyên gia khuyến cáo 2 phương pháp chính là dưỡng ẩm đầy đủ và hạn chế tiếp xúc các tác nhân kích thích.

Da mặt và da tay khô ráp nứt nẻ phải làm sao? Một trong những cách khắc phục đơn giản và thường mang lại hiệu quả rất cao là sử dụng các loại kem dưỡng ẩm phù hợp với các thành phần chính gồm:

• Chất cấp ẩm: Như Glycerin, Sodium Hyaluronate, Panthenol, Vitamin E, PEG... Những chất cấp ẩm có công dụng hút và giữ nước cho da, đồng thời cải thiện quá trình hydrat hóa xảy ra ở lớp sừng. Tuy nhiên, thành phần cấp ẩm thường hoạt động không quá hiệu quả trong thời tiết lạnh, do cơ chế của chúng là lấy độ ẩm của không khí bổ sung cho da.
• Chất khóa ẩm: như Allantoin, Vaseline, Silicon, Petrolatum... Chất khóa ẩm tạo lớp màng che phủ trên bề mặt da, từ đó giữ nước và hạn chế quá trình bốc hơi. Thành phần này thường kết hợp với các chất giữ ẩm để giúp da hạn chế mất nước vào mùa đông cũng như tăng khả năng dưỡng da. Tuy nhiên, việc sử dụng chất khóa ẩm đơn độc hoặc không phù hợp có thể gây bí da, bít tắc lỗ chân lông và nổi mụn.
• Chất làm mềm da: Một thành phần quan trọng của kem dưỡng ẩm cho da khô nứt nẻ vào mùa đông là các chất làm mềm da với công dụng lấp đầy khoảng trống giữa vảy da và các tế bào. Bản chất của chúng là chất béo (liquid) với đặc tính giữ nước, giữ dầu ở lớp sừng trên da. Vì thế, việc sử dụng chất làm mềm da vào mùa đông rất tốt khi hỗ trợ các lớp biểu bì và liquid kết nối với nhau và hạn chế mất nước.

• Sữa non Colostrum rất giàu Vitamin và khoáng chất như vitamin E và vitamin nhóm B... những dưỡng chất này có tác dụng dưỡng ẩm rất hiệu quả. Bên cạnh đó sữa non Colostrum còn bao gồm một số dưỡng chất khác như các yếu tố tăng trưởng tự nhiên, các kháng thể và cytokine... Khi bôi tại chỗ, các yếu tố kể trên và các thành phần khác trong sữa non có ảnh hưởng đến quá trình sinh tổng hợp collagen, do đó đây hứa hẹn là một phương thức trị liệu trong việc chữa lành vết thương, làm chậm quá trình lão hóa da và trẻ hóa da. Tóm lại có thể thấy kem dưỡng ẩm có chứa sữa non Colostrum mang lại rất nhiều lợi ích tuyệt vời cho làn da.
• Nano bạc: Da khô nứt nẻ rất dễ bị tổn thương, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập gây mụn. Khi đó việc sử dụng nano bạc sẽ đóng vai trò như một chất kháng khuẩn và tạo ra màng bọc bảo vệ da khỏi các tác động xấu của môi trường cũng như góp phần ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập sâu vào bên trong;
• Vitamin và khoáng chất tốt như Vitamin C, Vitamin D, Vitamin A, Vitamin E.

Những tác nhân gây kích ứng sẽ khiến da khô nứt nẻ và mất nước nhiều hơn vào mùa đông. Do đó, bạn cần hạn chế:

• Không tắm rửa quá lâu với nước quá nóng do lớp liquid giữ nước tự nhiên của da sẽ bị phá hủy, dẫn đến mất đi độ ẩm tự nhiên cho da.
• Hạn chế mặc quần áo làm từ vải len hoặc các loại sợi gây kích ứng da.
• Hạn chế sử dụng sản phẩm chăm sóc da có tính tẩy rửa mạnh, thành phần có cồn hoặc các chất gây khô da khác.
• Không lạm dụng và tẩy tế bào da chết quá nhiều lần vì làm tăng nguy cơ khiến da thô ráp, nứt nẻ và thiếu nước vào mùa đông.

Ngoài ra, người có làn da khô nứt nẻ vào mùa đông nên chú ý sử dụng kem chống nắng thường xuyên để bảo vệ làn da tốt nhất dưới tác động của ánh nắng mặt trời, đặc biệt là tia cực tím gây phá hủy và khô khô da. Chúng ta nên bôi kem chống nắng vào buổi sáng sau khi đã dưỡng ẩm, trong đó nên lựa chọn các sản phẩm chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên. Bên cạnh đó, tuyệt đối tránh sử dụng kem chống nắng hoặc các sản phẩm dưỡng da có chứa cồn hay Paraben.