Vì sao trào ngược dạ dày thực quản lâu khỏi, nhanh tái phát?

Bác sĩ Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Trào ngược dạ dày thực quản là để chỉ sự trào ngược dịch dạ dày lên thực quản. Phần lớn những bệnh nhân bị GERD chỉ có triệu chứng nhẹ, thỉnh thoảng mới xuất hiện nên thường không đi khám bệnh, có thể là sinh lý.

• Trào ngược dạ dày thực quản chẩn đoán chính xác nhất là đo pH trong lòng thực quản, nhưng đây là khảo sát tương đối khó thực hiện và hiện tại không phổ biến ở Việt Nam.
• Việc chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) thường có thể dựa trên các triệu chứng lâm sàng đơn thuần ở những bệnh nhân có các triệu chứng cổ điển như ợ chua và / hoặc nôn.
• Mặc dù 40 đến 90% bệnh nhân có các triệu chứng gợi ý GERD có đáp ứng triệu chứng với thuốc ức chế bơm proton (PPI), nhưng đáp ứng với liệu pháp kháng tiết không phải là tiêu chuẩn chẩn đoán GERD.
• Bệnh nhân không có các triệu chứng cổ điển - Các triệu chứng khác (ví dụ: đau ngực, cảm giác nóng rát, ho mãn tính, khàn giọng, thở khò khè và buồn nôn) có thể gặp trong bệnh cảnh GERD, nhưng không đủ để chẩn đoán lâm sàng GERD nếu không có các triệu chứng cổ điển của chứng ợ nóng và nôn. Các rối loạn khác cần được loại trừ trước khi quy các triệu chứng vào GERD. Ví dụ, đau ngực không rõ nguyên nhân nên được đánh giá bằng điện tâm đồ và kiểm tra gắng sức trước khi đánh giá đường tiêu hóa.

Chẩn đoán phân biệt với bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) bao gồm:

• Viêm thực quản nhiễm trùng
• Viêm thực quản do thuốc
• Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan

Các nguyên nhân khác của chứng khó nuốt bao gồm các cơ vòng thực quản và suy giảm nhu động do rối loạn nhu động thực quản.

• Trào ngược dạ dày có nhiều nguyên nhân trong đó do lối sống là một nguyên nhân hay gặp và khó thay đổi.
• Do việc dùng thuốc không đúng cách.

Khoảng 10 và 40 phần trăm bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có triệu chứng không đáp ứng hoàn toàn hoặc chỉ đáp ứng một phần với thuốc ức chế bơm proton (PPI).

Thời gian và tuân thủ dùng thuốc - Việc tuân thủ thời gian và tuân thủ thuốc ức chế bơm proton (PPI) kém là nguyên nhân quan trọng dẫn đến ức chế axit không đầy đủ và GERD kháng trị. PPI nên được dùng trước bữa ăn sáng 30 đến 60 phút để ức chế tối đa bơm proton.

Trong một nghiên cứu bao gồm 100 bệnh nhân bị GERD, chỉ có 46% bệnh nhân được kê đơn PPI cho GERD đang dùng theo lời khuyên. Sử dụng PPI trước bữa ăn giúp kiểm soát tốt hơn pH trong dạ dày so với khi dùng trong hoặc sau bữa ăn.

Sự khác biệt trong chuyển hóa PPI - PPI được chuyển hóa qua hệ thống cytochrome ở gan, với CYP2C19 có vai trò chủ đạo. Hoạt động của CYP2C19 được xác định ở một mức độ nào đó bởi tính đa hình di truyền.

Khoảng 5 phần trăm bệnh nhân da trắng và > 10 phần trăm người châu Á, là đồng hợp tử về đột biến CYP2C19 (tức là chất chuyển hóa chậm), có khả năng dẫn đến ức chế axit dạ dày nhiều hơn. Tuy nhiên, ở những người đồng hợp tử kiểu hoang dã (những người chuyển hóa nhanh), ảnh hưởng của PPI trên độ axit của dạ dày bị giảm đi và có thể góp phần gây ra thất bại PPI.

Tuân thủ thời gian dùng thuốc: Thời gian sử dụng thuốc thường 4-8 tuần. Đôi khi điều trị 7-10 ngày khỏi, nhưng chuyện tái phát rất nhanh. Vậy nên cần lưu ý những thuốc như PPI nếu sử dụng mà ngưng đột ngột có thể gây tăng tiết axit bộc phát và khiến bệnh trở lại nhanh chóng.

Bệnh nhân chủ quan khi mắc bệnh ở giai đoạn đầu không đi chữa ngay:

• Ăn uống, sinh hoạt không điều độ
• Ăn đồ chua cay, thực phẩm quá nóng hoặc quá lạnh
• Ăn quá muộn, ăn đêm
• Ăn không đúng bữa, hay bỏ bữa
• Vận động mạnh hoặc nằm ngay sau khi ăn
• Thường xuyên thức khuya
• Hút thuốc lá, uống rượu, bia, cà phê
• Thường xuyên lo lắng, căng thẳng thần kinh
• Béo phì cũng là một nguyên nhân
• Các thuốc giảm tiết không có tác dụng lâu dài, nên khi ngừng thuốc trào ngược dễ quay trở lại.
• Ảnh hưởng thời tiết: Thời tiết lạnh cũng là yếu tố dễ bị trào ngược

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại. Bệnh viện cung cấp dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp, không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.