Áp xe gan vì sao cần điều trị càng sớm càng tốt?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa I Trần Quốc Vĩnh - Bác sĩ Cấp cứu - Khoa Hồi sức - Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.

Áp xe gan là một tình trạng hiếm gặp nhưng nguy hiểm, bệnh có thể do nhiều nguyên nhân gây ra như do vi khuẩn, nấm, amip. Áp xe gan nếu không được điều trị sớm và kịp thời sẽ dẫn tới nhiều biến chứng và tăng nguy cơ tử vong.

Áp xe gan là tình trạng hình thành ổ mủ bên trong nhu mô gan, có thể do nhiều nguyên nhân như amip, vi khuẩn hay nấm gây ra. Ổ áp xe trong gan có thể một hay nhiều ổ, to hay nhỏ và có thể ở bất kỳ vị trí nào, tuy nhiên đa số là ở thùy gan phải.

“Áp xe gan có nguy hiểm không?”. Trên thực tế, áp xe gan là một bệnh nguy hiểm. Các triệu chứng của bệnh không xuất hiện ngay nhưng khi xuất hiện sẽ diễn ra ồ ạt với các biểu hiện rất nặng. Những nguyên nhân dẫn tới áp xe gan bao gồm:

• Do amip: Ở những nước đang phát triển thì đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới áp xe gan, amip qua vết thương tổn tại niêm mạc đại tràng vào máu tĩnh mạch, tới tĩnh mạch cửa và gây bệnh tại gan. Áp xe gan do amip thường gặp ở nam giới trong độ tuổi từ 20 đến 50 tuổi.
• Do vi khuẩn: Những đất nước phát triển thì tỷ lệ cao nhất, nhưng nước ta thì đây không phải nguyên nhân chủ yếu. Tuy nhiên, đây là nguyên nhân nguy hiểm dẫn tới biến chứng nặng nề và tỷ lệ tử vong cao. Vi khuẩn theo những ổ nhiễm khuẩn trong ổ bụng gây ra áp xe gan thứ phát, thường gặp ở những người sức đề kháng suy yếu, cao tuổi, mắc bệnh tiểu đường...
• Đôi khi áp xe gan cũng do vi nấm gây ra, chiếm tỷ lệ thấp hơn.

Việc chẩn đoán áp xe gan cần phải dựa vào các yếu tố lâm sàng và cận lâm sàng.

3.1 Dấu hiệu lâm sàng áp xe gan amip

Thường thì dấu hiệu áp xe gan không rõ ràng để phân biệt với các nguyên nhân khác, diễn biến có thể khác nhau tùy từng trường hợp và từng nguyên nhân gây bệnh. Có thể gặp với những biểu hiện sau:

• Đau tại vùng gan (hạ sườn phải) là một dấu hiệu nổi bật của áp xe gan, gặp trong đa số các trường hợp.
• Sốt: Thường xảy ra khá đột ngột với tình trạng sốt cao và có thể kèm rét run nhiệt độ từ 39 – 400C. Đôi khi một số trường hợp không điển hình có thể không biểu hiện sốt hoặc sốt nhẹ.
• Rối loạn tiêu hóa: Nôn và buồn nôn, chán ăn, giảm cân. Những triệu chứng này chiếm tỷ cao trong bệnh áp xe gan..
• Khó thở do khối áp xe kích thích vào vùng cơ hoành.
• Vàng da có thể xảy ra. Đặc biệt trong trường hợp nhiễm vi khuẩn thì đa số vàng da còn amip thì hiếm thấy.
• Khi sờ vùng gan có thể thấy gan có khối bất thường.

3.2 Dấu hiệu cận lâm sàng

• Xét nghiệm máu: Tăng bạch cầu, thiếu máu đẳng sắc nhẹ, tốc độ máu lắng tăng.
• Sinh hóa máu: Bất thường chức năng gan như tăng ALP, ALT, AST, giảm albumin, tăng bilirubin.
• Cấy máu: Có thể dương tính nhất là nhiễm vi khuẩn.
• Trường hợp nghi nhiễm amip: Xét nghiệm phân tìm kháng nguyên của E.histolytica là xét nghiệm có độ nhạy và độ đặc hiệu cao và xét nghiệm tìm kháng nguyên amip trong huyết thanh bằng kỹ thuật Elisa.
• X-quang ngực thẳng: Có tới một nửa số người gặp phải bất thường trên phim x quang. Vòm hoành bên phải nâng cao, có thể có xẹp phổi bên phải hoặc tràn dịch màng phổi.
• Áp xe gan trên siêu âm ổ bụng: Thấy hình ảnh ổ áp-xe, có thể cho phép chọc hút qua da và dẫn lưu dưới hướng dẫn của siêu âm. Trên siêu âm thấy ổ áp xe có bờ thường rõ, bên trong giảm âm.
• CT scan ổ bụng: Đây là biện pháp có độ nhạy rất cao giúp phát hiện áp-xe trường hợp siêu âm không rõ hay nghi ngờ, cho phép chọc hút, dẫn lưu. Còn giúp phát hiện các ổ áp-xe khác trong bụng hoặc các bệnh khác. CT scan còn có thể giúp phát hiện những áp-xe nhỏ mà khó có thể phát hiện trên siêu âm thông thường.
• Chọc hút ổ áp xe: Thường thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm hay CT scanner. Đây là biện pháp dùng để chẩn đoán và điều trị bệnh.

Việc chẩn đoán chính xác áp xe gan được thực hiện nhờ các biện pháp cận lâm sàng, không chỉ vậy điều quan trọng là cần chẩn đoán được nguyên nhân gây bệnh từ đó giúp điều trị chính xác và tiên lượng bệnh tốt hơn.

Áp xe gan là bệnh nguy hiểm có thể gây ra nhiều biến chứng, cho nên ngay khi được chẩn đoán cần tiến hành điều trị ngay lập tức. Nếu không điều trị sớm và đúng cách thì nguy cơ gây tử vong cao do bệnh nhân đến muộn.

4.1 Biến chứng do vỡ ổ áp xe

Biến chứng do vỡ ổ áp xe: Do điều trị muộn ổ áp xe phát triển và gây ra vỡ.

• Vỡ vào phổi và màng phổi: Do ổ áp xe ở đỉnh của gan phải, gây thủng cơ hoành và vỡ thẳng vào phổi gây ộc mủ hoặc khạc ra mủ. Nhiễm khuẩn màng phổi, tràn dịch màng phổi.
• Vỡ vào màng ngoài tim: Gây triệu chứng giống như bệnh suy tim hay ép tim cấp rất nguy hiểm, nếu không can thiệp kịp thời có thể gây tử vong nhanh chóng do ép tim cấp.
• Vỡ vào ổ bụng gây viêm phúc mạc toàn thể: Biến chứng này khá hay gặp gây ra sốc nhiễm khuẩn nhiễm độc, nếu không can thiệp kịp thời bệnh nhân có thể tử vong do tình trạng sốc nhiễm khuẩn
• Vỡ vào ống tiêu hoá: Vào dạ dày gây ra nôn ra mủ, ra máu, vào đại tràng gây đi ngoài mủ, máu kéo dài.
• Vỡ vào thành bụng gây rò dịch mủ ra ngoài thành bụng: Tình trạng này ít gặp hơn.

4.2 Biến chứng do nung mủ trong ổ áp xe kéo dài và bội nhiễm

Hiện nay ít gặp hơn, vì các phương tiện chẩn đoán cho phép phát hiện áp-xe gan từ giai đoạn rất sớm. Nhưng nếu gặp thì sẽ rất nguy hiểm, thường gặp ở những người điều trị muộn, vậy nên cần khám và điều trị sớm.

Như vậy, việc phát hiện và chẩn đoán sớm nhờ các xét nghiệm cận lâm sàng rất quan trọng giúp người bệnh được tiến hành điều trị sớm nhất có thể. Bởi nếu điều trị muộn thì sẽ tăng nguy cơ tử vong cho người bệnh.

=>> Lời khuyên từ Bác sĩ chuyên khoa I Trần Quốc Vĩnh - Bác sĩ Cấp cứu - Khoa Hồi sức - Cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang: Khi có biểu hiện đau bụng vùng hạ sườn phải, nhất là kèm theo các triệu chứng như: vàng da, vàng mắt, sốt, chán ăn..cần phải vào bệnh viện kiểm ta ngay lập tức. Việc phát hiện và điều trị chậm trễ thì nguy cơ tử vong sẽ rất cao do bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm