Nội soi trong xương lấy u - Kỹ thuật mới lần đầu được triển khai tại Vinmec Times City

Vừa qua, các chuyên gia tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City đã thực hiện thành công một ca phẫu thuật đặc biệt nội soi trong xương lấy u, loại bỏ toàn bộ khối u xương chậu kích thước lớn chỉ với một đường rạch da nhỏ 3cm thông qua kỹ thuật nội soi trong lòng tủy xương. Được biết, đây là kỹ thuật độc đáo, lần đầu được thực hiện thành công tại Việt Nam

Cách đây 6 năm, Nguyễn Văn P. (32 tuổi, Vĩnh Phúc) thấy xuất hiện tức nặng hông bên trái nhưng vì chủ quan, P. cũng không để tâm tới. Nhưng rồi dần dần, những cơn đau dai dẳng, dần ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc đi lại và sinh hoạt đã khiến P. phải tới bệnh viện kiểm tra. Các bác sĩ kết luận P. có một khối u lớn nằm trong lòng tủy của xương chậu bên trái và bắt buộc phải phẫu thuật nội soi trong xương lấy u. Trải qua 2 lần phẫu thuật nội soi trong xương lấy u và ghép xương đã để lại cho anh P. những đường sẹo lớn trên cơ thể. Tuy nhiên, theo như giải thích của bác sĩ, vì khối u nằm trong những ngóc ngách rất sâu của xương chậu (vốn là một xương có hình dạng phức tạp nhất cơ thể), lại là loại u gây chảy máu rất nhiều, nên không thể loại bỏ hết được và có nguy cơ tái phát cao. Không may, từ những vị trí còn sót lại, một thời gian sau khối u đã trở lại và dần xâm lấn ra thành xương của anh P. Anh P. đã phải trả qua một lần mổ thứ 3, tuy nhiên kết quả cũng không hề khả quan hơn 2 lần trước vì các bác sĩ không cách nào loại bỏ được hoàn toàn khối u nay đã lan rộng xuống phần dưới của xương chậu gần với khớp háng. Đứng trước nguy cơ phải mổ mở lần thứ 4, thậm chí phải cắt bỏ một phần xương chậu, P. và gia đình đã vô cùng lo lắng.

Không từ bỏ hy vọng, đầu tháng 12/2021, anh P. đã tìm tới Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao để tìm giải pháp. Sau khi thăm khám kỹ lưỡng, cũng như tiến hành hội chẩn với liên chuyên khoa Ung thư, Chẩn đoán hình ảnh, Giải phẫu bệnh; các bác sĩ tại trung tâm đã hướng tới chẩn đoán bệnh của anh P. là một khối nang xương phình mạch của xương chậu. Đây là một dạng u xương có tính chất tương đối lành tính, chỉ cần loại bỏ khối u và phục hồi phần khuyết hổng của xương chậu bằng xương sinh học hoặc xương tự thân là bệnh nhân có thể coi là khỏi bệnh. Tuy nhiên, đặc điểm của loại u này là phát triển nhanh gây phá bỏ cấu trúc của xương, khi lấy bỏ u có thể gây chảy máu trong u rất dữ dội, kèm theo việc nếu không lấy được toàn bộ u sẽ sớm gây tái phát tại chỗ.

Trao đổi về tình trạng bệnh của anh P. , GS.TS.BS Trần Trung Dũng, Giám đốc Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao Vinmec cho biết: “Thương tổn của bệnh nhân P rất phức tạp, hiện khối u đã phát triển chiếm gần trọn thể tích của cánh chậu bên trái và đang có xu hướng ăn mòn thành xương để phá vỡ vào trong ổ bụng. Tuy nhiên, qua hình ảnh khối xương ghép lần trước có xu hướng liền tốt và kết quả giải phẫu bệnh trả lời là u lành tính; chúng tôi đánh giá việc loại bỏ khối u và ghép xương vẫn là giải pháp hữu hiệu nhất cần làm cho bệnh nhân. Vấn đề đặt ra là làm sao có thể lấy bỏ được toàn bộ tổ chức u mà vẫn giữ được nguyên cấu trúc xương chậu cho bệnh nhân. Khung chậu là lớp đai bảo vệ nhiều cấu trúc nội tạng quan trọng của ổ bụng, cũng là cầu nối giữa thân mình và 2 chân giúp bệnh nhân đi lại. Do đó, nếu xương chậu bị lấy bỏ dù chỉ một phần thì gần như bệnh nhân sẽ đứng trước nguy cơ tàn phế. Chưa kể, phẫu thuật nội soi trong xương lấy u vùng xương chậu là phẫu thuật cực kỳ nguy hiểm, do các khối u xương chậu có thể chảy máu rất nhiều, thậm chí gây tử vong cho bệnh nhân ngay trên bàn mổ nếu không kiểm soát được các mạch máu. Cuối cùng, bệnh nhân đã trải qua 3 lần mổ mở trước đây, nên việc đi lại theo đường mổ cũ để lấy u không phải một lựa chọn tốt. Chưa kể, các tổ chức phần mềm quanh xương chậu sau nhiều lần phẫu thuật nội soi trong xương lấy u đã bị xơ hóa, khi phẫu tích tiếp cận khối u rất dễ gây ra các biến chứng tổn thương thần kinh, mạch máu lớn.”

Sau khi đánh giá kỹ và cân nhắc mọi tình huống có thể xảy ra, GS Dũng cùng ekip phẫu thuật nội soi trong xương lấy u quyết định thực hiện một phương pháp chưa từng thực hiện trước đây, đó chính là mổ nội soi đi vào trong lòng phần xương xốp nằm sâu trong xương chậu - u ngồi để loại bỏ khối u. Theo chia sẻ của GS. Dũng: "Phương pháp mổ nội soi này đã được thực hiện thành công ở một số nơi thế giới nhiều năm nay. Tuy nhiên, đây là một kỹ thuật cực kỳ khó và chỉ định áp dụng dành riêng cho các khối u lành tính, nằm ở những vị trí khó tiếp cận bằng phương pháp mổ mở thông thường như các vùng gần mặt khớp của xương trẻ em, các xương nằm sâu như xương chậu, rãnh khớp gối, mặt khớp cổ chân,... Khối u ở những vùng này có đặc điểm nếu cố gắng lấy bỏ với phương pháp mổ mở, rất có khả năng gây gãy xương hoặc làm hỏng cả tổ chức lành kế cận của xương khớp, gây các di chứng về sau cho bệnh nhân".

Tại Việt Nam, ekip bác sĩ tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình & Y học thể thao trước đây đã thực hiện thành công kỹ thuật này trong điều trị lấy bỏ các khối u xương nhỏ lành tính ở xương đùi, xương sên; nhưng đối với một khối u lớn nằm ở xương chậu như trường hợp của bệnh nhân P. thì là trường hợp đầu tiên. Trao đổi về quy trình thực hiện ca phẫu thuật nội soi trong xương lấy u, BSCK2. Phạm Trung Hiếu, trưởng khoa phẫu thuật khớp háng và khung chậu thuộc trung tâm cho biết: “Đầu tiên, chúng tôi phải tái tạo lại mô hình 3 chiều của khối u trong xương chậu, cũng như mô phỏng tất cả các cấu trúc mạch máu, thần kinh quanh khối u trên máy vi tính để đánh giá. Tiếp theo đó, từ dữ liệu mô phỏng, chúng tôi cần lựa chọn đường đưa thiết bị nội soi vào trong lòng xương, sao cho đảm bảo có thể thao tác dễ dàng, tiếp cận được mọi ngóc ngách của u nhưng vẫn không gây tổn thương các cấu trúc phần mềm quanh xương chậu."

Song song với quá trình mô phỏng, các bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh sẽ tiến hành nút chọn lọc các mạch máu chính nuôi u, đây là bước quan trọng giúp đảm giảm khối u sẽ “khô ráo” trong suốt quá trình bác sĩ thao tác phẫu thuật nội soi trong xương lấy u. Sau khi đã chuẩn bị kỹ lưỡng, bệnh nhân được tiến hành lấy bỏ khối u hoàn toàn qua đường mổ nội soi chỉ 3cm. Trong quá trình phẫu thuật nội soi trong xương lấy u, các bác sĩ sẽ sử dụng kết hợp cả ống kính nội soi và robot định vị để dẫn đường đi tới từng ngóc ngách trong lòng xương chậu để loại bỏ khối u và thay thế vào đó bằng xương nhân tạo. Với kế hoạch được lập kỹ lưỡng cùng hệ thống định vị chính xác, chỉ sau gần 3 tiếng đồng hồ, tổ chức u đã được loại bỏ hoàn toàn và thay thế thành công bằng xương sinh học mà không có bất kỳ biến chứng nào xảy ra”.

Với phương pháp mổ nội soi ít xâm lấn, không gây tổn thương nhiều tới phần xương lành cùng các cấu trúc phần mềm xung quanh; sau mổ chỉ 12 tiếng, anh P. đã có thể tự đứng dậy và tập đi mà không hề có cảm giác đau đớn, nặng nề như những lần mổ trước. Với lộ trình tập luyện tích cực, cùng kết quả giải phẫu bệnh đã khẳng định khối u lành tính, anh P. sẽ sớm trở lại với cuộc sống thường ngày như trước đây mà không cần quá lo lắng về căn bệnh này nữa. Qua sự thành công của những trường hợp như Anh P. , phương pháp nội soi trong lòng tủy xương đã dần chứng tỏ tính hiệu quả trong việc điều trị các bệnh lý u xương lành tính. Đây sẽ là một lựa chọn phẫu thuật nội soi trong xương lấy u mới cho bệnh nhân với các ưu điểm nhẹ nhàng, thẩm mỹ và đầy hiệu quả, rất thích hợp để loại bỏ các khối u xương lành tính nằm ở những vùng mà trước đây phẫu thuật mổ mở kinh điển không thể chạm tới.