Các nhiễm trùng khoang dưới hàm

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ Răng - Hàm - Mặt - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng

Nhiễm trùng khoang hàm mặt là bệnh lý thường gặp và ảnh hưởng đến chức năng nhai cũng như cuộc sống của người bệnh. Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến nhiễm trùng. Nếu không được điều trị dứt điểm, bệnh sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

Vùng hàm mặt là nơi tập trung nhiều mạch máu và có hệ thống thần kinh phức tạp. Đây cũng là vùng có liên quan mật thiết đến não, đặc biệt là nền sọ trước. Các mạch máu nuôi dưỡng khu vực khoang dưới hàm chủ yếu là các nhánh của động mạch cảnh ngoài, tuy nhiên, những mạch máu này lại vòng nối với động mạch cảnh trong thông qua động mạch gốc mắt trong. Chính do sự liên quan giữa mạch máu khoang dưới hàm và nền sọ trước, những tổn thương ở khoang này có thể lan lên nền sọ gây ra viêm não hoặc viêm màng não vô cùng nguy hiểm cho người bệnh.

Nhiễm trùng khoang dưới hàm được hiểu đơn giản là những nhiễm trùng viêm tấy của mô mềm ở bên dưới miệng. Đây là tổn thương thường gặp nhất bởi nhiều nguyên nhân khác nhau và thường tiến triển theo mùa, trong đó mùa nóng ẩm thường gặp nhiều hơn so với mùa hanh khô.

Mặc dù nhiễm trùng khoang dưới hàm không nguy hiểm đến tính mạng người bệnh ngay lập tức nhưng nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như gây ngạt thở, nhiễm trùng trung thất, nhiễm trùng huyết...

Một thông tin đáng mừng là nhiễm trùng khoang dưới hàm những năm gần đây có xu hướng giảm vì được dự phòng tốt và sự phối hợp điều trị tích cực của nhiều tuyến. Một nguyên nhân khác do y học ngày càng phát triển, nhiều loại kháng sinh được nghiên cứu sản xuất, người bệnh có thể tự mua và sử dụng sớm, ngăn chặn nhiễm trùng lan tràn.

2.1 Nhiễm trùng khoang dưới hàm đặc hiệu

Nhiễm trùng khoang dưới hàm đặc hiệu chủ yếu gây ra bởi các nguyên nhân sau:

• Mầm bệnh gây ra bao gồm nấm actinomyces, candida và xạ khuẩn;
• Vi khuẩn lao;
• Vi khuẩn giang mai.

Đối với nhiễm trùng khoang dưới do các loại nấm gây ra, bệnh nhân sẽ được chỉ định sử dụng kháng sinh chống nấm, kháng sinh chống bội nhiễm, sử dụng các dung dịch súc miệng chống viêm...

Trường hợp bệnh nhân nhiễm trùng khoang dưới hàm do bệnh lao, bác sĩ sẽ chỉ định dùng kháng sinh chống lao toàn thân theo phác đồ phù hợp nhất với bệnh nhân, phẫu thuật loại bỏ hạch lao.

Đối với nhiễm khuẩn do mắc bệnh giang mai thì sử dụng kháng sinh và điều trị dứt điểm căn bệnh này.

2.2 Nhiễm trùng khoang dưới hàm không đặc hiệu

Đây là nguyên nhân thường gặp nhất trong nhiễm trùng khoang dưới hàm, chủ yếu do vi khuẩn thông thường gây ra như tụ cầu khuẩn vàng và trắng, liên cầu khuẩn tán huyết, liên cầu khuẩn gram âm, trực khuẩn perfringens... Các vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể người thông qua các con đường như vết xây xát do chấn thương, vết thương hay nhiễm trùng qua nang chân lông, tuyến bã nhờn, thông qua các ổ nhiễm trùng tủy răng, nhiễm trùng vùng quanh răng, các nhiễm trùng sâu trong các cơ quan tổ chức...

2.2.1 Viêm nhiễm phần mềm vùng mặt

Hai nhóm nguyên nhân gây ra nhiễm trùng bao gồm:

• Nguyên nhân do răng: Biến chứng mọc răng khôn, nhiễm trùng tủy răng, viêm chóp quanh răng, các ổ áp xe tràn vào vùng quanh xương hàm.
• Nguyên nhân không do răng: Nhiễm trùng qua vết thương phần mềm, nhiễm trùng nang lông, tuyến bã, viêm hạch bạch huyết áp xe hóa...

Các dạng đặc biệt của viêm nhiễm phần mềm bao gồm:

• Viêm tấy lan tỏa: Chủ yếu do vi khuẩn tụ cầu vàng gây ra, sức đề kháng kém là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn phát triển nhanh chóng.
• Đinh râu: Là một dạng viêm tấy lan tỏa vùng hàm mặt, xuất phát từ nang chân lông và rất dễ nhiễm trùng nếu người bệnh dùng tay nặn, tạo điều kiện cho viêm nhiễm lan tỏa.

2.2.2 Viêm xương tủy xương vùng hàm mặt

Nguyên nhân hình thành viêm xương tủy vùng hàm mặt cũng bao gồm nguyên nhân do răng và không do răng:

• Nguyên nhân do răng: Các bệnh lý ở răng như sâu răng, bệnh lý vùng quanh răng lan tràn vào xương, viêm tổ chức liên kết góc hàm do nhổ răng không đúng thời điểm khiến xương bị tổn thương và dẫn đến tình trạng viêm xương.
• Nguyên nhân không do răng: Do các chấn thương ở vùng hàm mặt, nhiễm trùng do các loại u trong xương hàm hoặc viêm xương tủy hàm đường dưới.

Điều trị tại chỗ bằng cách chỉ định chống nhiễm trùng bằng kháng sinh được thực hiện tùy theo mức độ nặng nhẹ của người bệnh. Tiến hành trích rạch tháo mủ với mục đích loại bỏ ổ mủ, đường rạch phải đảm bảo được hai yếu tố là dẫn lưu được hết mủ trong khoang ra ngoài và đảm bảo được thẩm mỹ cho khuôn mặt sau này.

Sau khi điều trị các vấn đề nhiễm trùng, bác sĩ sẽ tiến hành điều trị nguyên nhân hình thành nhiễm trùng. Chỉ khi điều trị dứt điểm nguyên nhân gây ra thì bệnh mới không có nguy cơ tái phát.

Nhiễm trùng khoang dưới hàm hoàn toàn có thể phòng tránh được, đặc biệt là các trường hợp nhiễm trùng với nguyên nhân chủ yếu do các bệnh về răng gây ra.

Cần tuyên truyền cho mọi người dân biết về mối nguy hại của việc không vệ sinh răng miệng hằng ngày đồng thời phổ biến các phương pháp vệ sinh như đánh răng ít nhất 2 lần/ ngày, súc miệng bằng nước muối hoặc nước súc miệng, vệ sinh lưỡi bằng dụng cụ chuyên dụng.

Nên đi khám định kỳ răng miệng 6 tháng một lần để sớm phát hiện những vấn đề như sâu răng, viêm lợi, viêm tủy răng, viêm nha chu...Để thăm khám và điều trị các vấn đề răng miệng, quý khách có thể đến chuyên khoa Răng Hàm Mặt - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec.

Hiện nay, Vinmec là một trong những bệnh viện uy tín được đông đảo người bệnh tin tưởng thăm khám và điều trị bệnh. Không chỉ có hệ thống cơ vật chất, trang thiết bị hiện đại: 6 phòng siêu âm, 4 phòng chụp X- quang DR (1 máy chụp toàn trục, 1 máy tăng sáng, 1 máy tổng hợp và 1 máy chụp nhũ ảnh), 2 máy chụp Xquang di động DR, 2 phòng chụp cắt lớp vi tính đa dãy đầu thu (1 máy 128 dãy và 1 máy 16 dãy), 2 phòng chụp Cộng hưởng từ (1 máy 3 Tesla và 1 máy 1.5 Tesla), 1 phòng chụp mạch máu can thiệp 2 bình diện và 1 phòng đo mật độ khoáng xương....Vinmec còn là nơi quy tụ đội ngũ các y, bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ hỗ trợ phần nhiều trong việc chẩn đoán và phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường của cơ thể người bệnh. Đặc biệt, với không gian được thiết kế rộng rãi, Vinmec đảm bảo sẽ mang đến cho người bệnh sự thoải mái, thân thiện, yên tâm nhất.