Các loại u tuyến tụy và mức độ nguy hiểm

Tụy là một cơ quan nhỏ có hình dạng tương tự như chiếc búa nhỏ gồm phần đầu, thân và đuôi. Kích thước của tụy khá nhỏ với chiều dài là 15cm, chiều cao là 6cm, chiều dày là 3cm và nặng khoảng 80g. Theo cấu trúc giải phẫu thì vị trí của tụy là nằm phía dưới dạ dày, phía trước cột sống. Vai trò tiết hormone quan trọng cho hoạt động tiêu hóa và nhiều cơ quan trong cơ thể.

U tuyến tụy là một danh từ chung chỉ những bệnh lý thuộc dạng “u” của tuyến tụy. U tuyến tụy đa dạng bao gồm u nang, u đặc, u lành, u ác, u bẩm sinh hoặc mắc phải. Vị trí hình thành các khối u có thể ở đầu, thân hay ở đuôi tụy. Mỗi dạng khối u cũng như vị trí của nó thường có nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng lâm sàng và phương thức điều trị khác nhau.

Để chẩn đoán và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp thì bác sĩ điều trị cần xác định kích thước u, tính chất u, triệu chứng, biến chứng, tình trạng sức khỏe của từng người cụ thể... Phân loại u tuyến tụy cụ thể như sau:

2.1. Tụy lạc chỗ

• Tụy lạc chỗ là những khối u có cấu trúc như truyến tụy nguyên nhân do hậu quả của sự rối loạn phát triển của mầm tụy.
• Khối u nằm ở những vị trí khác nhau trong ổ bụng, thường ở lớp hạ niêm mạc của đường tiêu hóa không có mối liên quan về giải phẫu với tuyến tụy chính trong cơ thể.
• Khi tụy lạc chỗ ở bụng thì khi nhìn hoặc sờ thấy khối u này tương tự như những hạch lympho ở bờ ruột với vị trí, kích thước và khối lượng khác nhau.

2.2. U nang tuyến tụy

U nang tuyến tụy là xuất hiện túi nang tương tự như chất lỏng trên hoặc bên trong tuyến tụy. Bác sĩ điều trị có thể chỉ định mẫu chất dịch u nang tuyến tụy để xác định xem tế bào ung thư có mặt. Nếu u nang hoặc có thể trở thành ung thư, điều trị bao gồm phẫu thuật cắt bỏ.

Nguyên nhân mắc u nang tuyến tụy do quá trình giãn rộng các nhú tụy kiểu nang hoặc các đường ống dẫn dịch tụy.

Tùy nguyên nhân gây giãn mà người ta có thể chia u nang tuyến tụy thành các dạng cụ thể như sau:

• Nang ứ trệ: nguyên nhân do chèn ép từ bên trong hoặc từ bên ngoài hệ thống dẫn dịch tụy.
• U tụy bẩm sinh.
• Các tổ chức tân sinh phát triển: Các loại u nang này trên vi thể thấy xuất hiện một lớp biểu mô lót thực sự trong lòng các nang tuyến tụy. Sự phát triển các u nang này có thể dẫn tới ác tính.
• Nang ung thư: thường hay gặp nang tuyến tụy ở vị trí thân và đuôi tụy có kèm theo triệu chứng như đau bụng và đau lưng.

2.3. Nhẫn tụy

Nhẫn tụy không thuộc dạng u tụy, tuy nhiên trên lâm sàng, phim chụp XQ và siêu âm thấy sự bất thường của đầu tụy tạo nên một vòng tương tự như chiếc nhẫn ôm lấy khúc II tá tràng, trông như một khối u. Nhẫn tụy có thể là một nhẫn tròn khép kín hoặc không kín, ôm lấy tá tràng gây chít hẹp, gây ra hội chứng tắc ruột hoặc kèm tắc mật.

Khi bị u nang đầu tụy thường gây ra tình trạng chèn ép dẫn đến vàng da tắc mật đầu tiên và điển hình nhất với các triệu chứng gồm:

• Vàng da, vàng niêm mạc mắt kèm theo ngứa da;
• Đi ngoài phân mỡ;
• Tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng;
• Phân bạc màu;
• Cảm giác đau ở vùng thượng vị do u đầu tụy chèn ép dịch mật và các dây thần kinh liên quan, đặc biệt khi tế bào ung thư xâm lấn xa.
• Chảy máu tiêu hóa trên kèm theo nôn mửa khi u đầu tụy lớn, xâm lấn và chèn ép tá tràng.

Bệnh u nang đầu tụy là bệnh lý nguy hiểm đến sức khỏe người bệnh, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống và còn đe dọa đến tính mạng người bệnh. Biến chứng nặng nề là khối u tụy nội tiết và là u ung thư. Ngoài ra, bệnh có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào loại u cũng như giai đoạn của bệnh.

U nang đầu tụy nội tiết gây bệnh nội tiết nghiêm trọng, có thể dẫn đến những cơn hạ đường huyết kéo dài gây ra tổn thương hệ thần kinh trung ương vĩnh viễn với các di chứng tâm thần kinh nặng và tàn phế đối với trẻ nhỏ.

U nang đầu tụy thể lành tính rất hiếm gặp, hầu hết trường hợp là ung thư nguy hiểm. Tiên lượng sống trên 5 năm sau chẩn đoán tương đương với tiên lượng chữa khỏi bệnh ung thư cho ung thư tuyến tụy khá thấp.

Do vậy, phát hiện sớm các loại u tuyến tụy cũng rất quan trọng để điều trị khỏi bệnh. Các khối u điều trị lành tính hay ác tính thì cũng cần điều trị sớm với phương pháp thích hợp. Trong hầu hết trường hợp u nang đầu tụy là ung thư được phát hiện muộn do triệu chứng mờ nhạt, khó phát hiện ở giai đoạn sớm. Điều này gây ra nhiều khó khăn cho điều trị cũng như kiểm soát ung thư, cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.