Đau sau zona thần kinh uống thuốc gì?

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Ngọc Phương Hòa - Bác sĩ Nội thần kinh - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.

Đau dây thần kinh sau zona là một hội chứng đau mạn tính sau khi bệnh nhân mắc bệnh zona cấp tính (hay còn gọi là di chứng của zona). Tình trạng bệnh lý này rất khó trị, đôi khi nghiêm trọng gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vậy đau sau zona thần kinh nên uống thuốc gì?

Cho đến nay vẫn chưa tìm ra thuốc điều trị đặc hiệu cho tình trạng đau sau zona. Bác sĩ thường phối hợp nhiều loại thuốc khác nhau để giảm bớt triệu chứng khó chịu. Bệnh nhân có thể sử dụng một số thuốc điều trị đau sau zona thần kinh đường uống như:

• Thuốc chống động kinh: Nhóm thuốc này giúp kiểm soát cơn động kinh và hỗ trợ giảm đau thần kinh hiệu quả. Tác dụng ngoại ý của nhóm thuốc này là buồn ngủ, choáng váng, thất điều, rung giật (rung nhãn cầu). Ví dụ: Gabapentin, Pregabalin,...
• Thuốc chống trầm cảm: Hỗ trợ trong các trường hợp đau mạn tính do nguyên nhân thần kinh như: Amitriptyline, Desipramine, Nortriptyline... Tác dụng phụ của nhóm thuốc này bao gồm gây ngủ, lú lẫn, kháng cholinergic (dẫn đến khô miệng, mờ mắt, táo bón và bí tiểu).
• Thuốc giảm đau tác dụng mạnh là một trong những cách giảm đau sau zona thần kinh: Hydrocodone và Acetaminophen, Hydrocodone tác dụng dài hạn, Hydromorphone, Meperidine, Methadone, Morphine, Oxycodone, Oxycodone và Acetaminophen... Các thuốc này đều thuộc nhóm thuốc giảm đau gây nghiện, bệnh nhân cần thận trọng khi sử dụng và chỉ nên dùng thuốc trong thời gian ngắn. Khi dùng nhóm thuốc này bệnh nhân có thể gặp tác dụng phụ buồn ngủ, buồn nôn, choáng váng, táo bón.

Thuốc chữa đau sau zona thần kinh ở các đường dùng khác ngoài đường uống:

• Thuốc bôi ngoài da điều trị tại chỗ gồm một số kem bôi chứa hoạt chất Capsaicin (chiết từ quả ớt chín khô) hay miếng dán chứa Lidocain (thuốc gây tê phong bế cả sự phát sinh và dẫn truyền của các xung động thần kinh). Thuốc được sử dụng bằng cách thoa tại chỗ 3 – 4 lần mỗi ngày, chỉ bôi thuốc lên vùng da lành và nên bắt đầu với chế phẩm nồng độ thấp, nếu bệnh nhân có thể dung nạp được mới tăng dần đến chế phẩm có nồng độ cao hơn.
• Tiêm Steroid ở vị trí ngoài màng cứng theo các dải phân vùng da – dermatomes để kháng viêm, làm giảm sự nhạy cảm của các sợi thần kinh bị tổn thương, giúp giảm nhanh các cơn đau dai dẳng. Tiêm thuốc ngoài màng cứng khá an toàn và hiệu quả, giúp giải quyết nhanh chóng cơn đau sau zona;
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt chứa Lidocaine 4%: Thuốc bắt đầu có hiệu quả giảm đau sau 15 phút và kéo dài trung bình 36 giờ (từ 8-96 giờ).
• Lidocain (dạng băng dán 5%) dán lên vùng bị đau, có thể sử dụng cùng lúc 3 băng dán trong thời gian tối đa là 12 giờ, chỉ dán lên vùng da lành.
• Trường hợp bệnh nhân đau dây thần kinh sau zona kéo dài và dữ dội có thể tiến hành tiêm vào khoang dưới màng nhện của tủy sống Methylprednisolon acetat giúp giảm đau đáng kể. Tuy nhiên để thực hiện kỹ thuật này cần có bác sĩ chuyên khoa gây mê kết hợp với bác sĩ thần kinh.

Để tiện dụng hơn, các chuyên gia sức khỏe đã nghiên cứu và cho ra đời một giải pháp giảm đau sau zona thần kinh từ thảo dược thiên nhiên với tính ưu việt. Đó chính là sử dụng các sản phẩm có chứa thành phần chiết xuất từ bộ 3 dược liệu gồm cao sơn đậu căn, MSM, kẽm salicylate; kết hợp với các thành phần thảo dược khác như cao tô mộc, cao tam lăng, cao huyền hồ sách.

Việc giảm đau từ thảo dược có chứa các thành phần trên có thể điều trị đau mạn tính theo cả nguyên lý Tây y như sau:

• Đối với tác dụng Tây y: Bộ 3 thành phần sơn đậu căn, MSM, kẽm salicylate có thể giúp giảm đau bằng cách chống oxy hóa vỏ bọc thần kinh, ngăn ngừa những xung điện rò rỉ và chặn những thụ thể cảm nhận cảm giác đau, từ đó làm giảm triệu chứng đau trên bệnh nhân.
• Đối với tác dụng Đông y: Các thành phần thảo dược có khả năng hoạt huyết, tán ứ, tăng cường lưu thông máu và làm giãn cơ.

Nhìn chung, ưu điểm của phương pháp giảm đau thảo dược là hiệu quả, an toàn mà không gây tác dụng phụ nặng. Đặc biệt phương pháp giảm đau thảo dược có thể dùng hàng tháng, dùng kéo dài mà không gây tác dụng phụ, đặc biệt không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản ở phụ nữ.

Một số phương pháp khác dùng để giảm đau thần kinh sau zona bao gồm:

• Điều trị kích thích điện: Kích thích điện dây thần kinh qua da hoặc tiến hành phong bế thần kinh giao cảm bằng cách phong bế hạch rễ sau;
• Thủy châm: Đây là phương pháp tiêm vào huyệt nhằm mục đích chữa bệnh, vừa phát huy tác dụng lên hệ kinh lạc của dung dịch thuốc, vừa phát huy các tác dụng dược lý của thuốc. Thuốc để làm thủy châm là các thuốc có tác dụng tăng cường dinh dưỡng, chống đau thần kinh. Lưu ý tránh thủy châm ở những huyệt đầu ngón chân, ngón tay, hạn chế thực hiện thủy châm ở các huyệt đầu mặt. Không nên làm thủy châm ở huyệt nằm trên đường đi của dây thần kinh chính như: Nội quan, Ngoại quan, huyệt nằm trên những mạch máu lớn và huyệt không nên thực hiện thủy châm quá nhiều trong mỗi lần.

Đau sau zona tuy không có thuốc điều trị đặc hiệu, nhưng hầu hết các thuốc được bác sĩ chỉ định sử dụng sẽ giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn. Để hiệu quả điều trị đạt được tối đa, bệnh nhân cần tuân thủ điều trị theo y lệnh của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng thuốc hoặc nghe theo kinh nghiệm giảm đau dân gian không có cơ sở khoa học, không được kiểm chứng rõ ràng.