Tiêu chảy cấp ở trẻ em là căn bệnh không hiếm gặp và thường có triệu chứng ồ ạt, đặc biệt trong 2 - 3 ngày đầu. Bệnh có thể để lại biến chứng nguy hiểm và có nguy cơ tử vong cao chỉ sau nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. Do đó các bậc cha mẹ cần hết sức lưu ý để xử trí kịp thời trong một số trường hợp khẩn cấp.
1. Biểu hiện của bệnh tiêu chảy cấp trẻ em
Tiêu chảy cấp ở trẻ là tình trạng đi đại tiện nhiều hơn bình thường, đặc biệt phân có thể thay đổi theo dạng lỏng, nước, một số trường hợp có máu và kéo dài khoảng 14 ngày.
Nếu ở trẻ bú mẹ có thể đi tiêu 5-7 lần/ngày, phân sệt, lợn cợn màu xanh mùi chua. Trong trường hợp này trẻ vẫn ăn ngủ bình thường và chơi đùa vui vẻ thì không có vấn đề gì lo lắng.
Tuy nhiên, nếu trẻ có các triệu chứng của bệnh tiêu chảy cấp thì cần sớm đưa trẻ đến các trung tâm y tế để thăm khám.
Một số dấu hiệu cụ thể về bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em như sau:
- Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi, đặc biệt là trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi có có tần suất đi tiêu nhiều lần trong ngày, trung bình khoảng từ 3 - 10 lần/ ngày, hoặc nhiều hơn. Phân có thể sệt, lỏng, nhiều màu vàng, xanh, hoặc nâu.
- Trẻ bú sữa mẹ có thể dễ sản xuất phân nhiều lần hơn và phân có nước nhiều hơn so với trẻ uống sữa công thức. Trẻ từ 1 tuổi trở lên, thông thường có khoảng 1 - 2 lần đi tiêu một ngày.
- Dấu hiệu phân trong bệnh tiêu chảy cấp là lỏng nhiều, có nước kèm mùi hôi tanh. Bên cạnh đó trẻ có thể xuất hiện các triệu chứng như quấy khóc, buồn nôn và nôn, đau bụng.
2. Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ
Nguyên nhân chính gây ra bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ là do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Ngoài ra, việc sử dụng kháng sinh một cách tùy tiện kéo dài hoặc tình trạng rối loạn tiêu hóa hấp thu ở ruột khi đổi sữa cũng là nguyên nhân gây ra bệnh.
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc tiêu chảy ở trẻ em có thể phòng tránh như sau:
- Trẻ trong độ tuổi bắt đầu ăn dặm dễ mắc bệnh tiêu chảy cấp do làm quen với nguồn dinh dưỡng mới.
- Trẻ bị suy dinh dưỡng
- Trẻ bị suy giảm miễn dịch
- Do trẻ có tập quán không tốt như bú bình, ăn dặm không đúng cách, sử dụng nước ô nhiễm, không chế biến thực phẩm vệ sinh.
Ngoài ra, điều kiện thời tiết tại nước ta cũng khiến trẻ dễ mắc bệnh tiêu chảy cấp do vi khuẩn, đặc biệt là rotavirus hay tấn công trẻ vào mùa khô lạnh.
3. Cha mẹ cần làm gì khi trẻ bị tiêu chảy cấp?
Bệnh tiêu chảy cấp có thể để lại biến chứng nguy hiểm nếu như không được thăm khám và điều trị kịp thời. Vì thế các bậc cha mẹ cần chú ý trang bị cho mình thêm kiến thức chăm sóc khi trẻ bị tiêu chảy.
- Cho trẻ uống nhiều nước hơn bình thường tránh tình trạng mất nước: Đối với trẻ bú mẹ cần cho trẻ bú thường xuyên hơn và lâu hơn, bởi lúc này trẻ cần năng lượng để hoạt động và tăng trưởng, đồng thời gia tăng thêm sức đề kháng.
- Cho trẻ uống dung dịch ORS: Hòa một gói dung dịch ORS pha 1 lít nước đun sôi và cho trẻ uống 50-100ml sau mỗi lần tiêu tiêu chảy ở trẻ < 2 tuổi, 100-200ml ở trẻ > 2 tuổi, cho trẻ uống từng muỗng hoặc uống từng ngụm nhỏ. Ngoài các, nên cho trẻ uống thêm nước cháo hoặc nước đun sôi để nguội.
- Cho trẻ uống viên kẽm theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Thực tế, có rất nhiều các bậc cha mẹ thường giữ tâm lý khi trẻ bị tiêu chảy cấp không cho trẻ ăn hoặc hạn chế cho trẻ ăn dẫn đến tình trạng trẻ bị suy dinh dưỡng, thiếu sức đề kháng, điều này càng làm bệnh tiêu chảy cấp trở nên nguy hiểm. Vì thế, các bậc cha mẹ nên cho trẻ ăn bình thường, hạn chế kiêng cữ và nên chia nhỏ các bữa ăn để trẻ hấp thụ tốt và có cảm giác ngon miệng hơn.
Trong trường hợp trẻ bị tiêu chảy cấp nhưng không có các dấu hiệu mất nước và trẻ vẫn ăn, ngủ chơi và bú bình thường thì mẹ có thể điều trị cho trẻ tại nhà theo hướng dẫn của các bác sĩ mà không cần sử dụng kháng sinh.
Tuy nhiên, nếu thấy trẻ có các biểu hiện mất nước như khát nước, môi khô, khóc không có nước mắt, li bì, hôn mê, có máu trong phân, tiêu chảy và nôn ói nhiều thì cần nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và sớm có hướng điều trị.
4. Một số lưu ý khi điều trị tiêu chảy cấp ở trẻ
Để đảm bảo tối đa an toàn, khi trẻ mắc bệnh tiêu chảy cấp, cha mẹ không nên tự ý sử dụng dung dịch điện giải khi chưa có chỉ định của bác sĩ, kể cả trong trường hợp điều trị tại nhà cho trẻ. Bởi việc tự ý sử dụng dung dịch điện giải có thể khiến trẻ mệt mỏi và làm giảm lượng bú sữa mẹ hoặc sữa công thức. Với một số trẻ lớn hơn, việc sử dụng dung dịch điện giải có thể kiểm soát.
Ngoài ra, các bậc cha mẹ cũng nên chú ý không nên cho trẻ uống nước trái cây nguyên chất vì sẽ làm cho bệnh tiêu chảy có thể có diễn biến nặng hơn, vì hầu hết nước trái cây chứa khá nhiều đường. Nếu trong trường hợp trẻ vẫn uống uống thì nên pha loãng cùng với nước đun sôi.
Để phòng ngừa bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ, các bác sĩ khuyến cáo nên nuôi con bằng sữa mẹ, sử dụng nguồn nước sạch vệ sinh ăn uống, đồng thời thực hiện ăn chín uống sôi, rửa tay thường xuyên với xà phòng. Đặc biệt các bậc cha mẹ nên chích ngừa đầy đủ các loại vắc-xin phòng bệnh tả, thương hàn và cho trẻ uống rota phòng bệnh tiêu chảy do Rotavirus theo đúng lịch. Phương pháp này được coi là phương pháp tối ưu nhất để phòng bệnh tiêu chảy do virus Rota gây ra.
Hiện nay Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec đã và đang triển khai dịch vụ tiêm chủng với nhiều loại vắc-xin đa dạng cho các đối tượng khác nhau, trong đó có vắc-xin phòng bệnh tiêu chảy do virus Rota gây ra. Tại Vinmec có đầy đủ cơ sở vật chất y tế hiện đại đạt chuẩn để bảo quản vắc-xin cũng như có không gian vui chơi thoải mái cho trẻ trước và sau quá trình theo dõi tiêm. Đặc biệt, khách hàng sẽ được thăm khám, sàng lọc đầy đủ các vấn đề về thể trạng và sức khỏe, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh và phác đồ tiêm, cách theo dõi và chăm sóc trẻ sau tiêm chủng trước khi ra chỉ định tiêm vắc-xin theo khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế & Tổ chức Y tế thế giới.
Để đăng ký tiêm phòng cho trẻ và người thân trong gia đình, Quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc hoặc đặt hẹn TẠI ĐÂY.
