Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Tiến sĩ, Bác sĩ Phạm Quốc Thành - Bác sĩ Chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng
Và Thạc sĩ, Bác sĩ Tống Dịu Hường - Bác sĩ chẩn đoán hình ảnh - Khoa Chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Nha Trang.
Những tổn thương trong phổi như bệnh viêm phổi và các bệnh lý khác có thể xác định bằng cách chụp X-quang phổi. Hơn thế nữa, X-quang phổi còn cung cấp những hình ảnh của tim, mạch máu, đường thở và các xương, cột sống. Đây là một xét nghiệm thường quy và rất phổ biến trong chẩn đoán và điều trị bệnh.
1. X-quang phổi là gì?
X-quang phổi là một xét nghiệm dùng một lượng nhỏ tia phóng xạ đi xuyên qua lồng ngực để tạo ra hình ảnh về các cấu trúc phổi và cơ quan trong lồng ngực của bạn. Đây là một công cụ giúp cho bác sĩ thấy được cấu trúc cũng như hình ảnh chức năng của phổi và tim của bạn hoạt động tốt như thế nào. Một số vấn đề về tim có thể gây ra những thay đổi trong phổi và ngược lại. Đồng thời, một số bệnh lý có thể gây ra những thay đổi trong cấu trúc của tim hoặc phổi. Từ đó, bác sĩ có thể xác định được bệnh và có cách điều trị phù hợp.
Nhìn chung, X-quang phổi có thể cung cấp thông tin về các tạng sau đây:
2. Hình ảnh chụp X-quang phổi phát hiện ra những bệnh lý nào?
X-quang phổi là một loại kiểm tra rất phổ biến trong thăm khám sức khỏe thường quy và cũng là một trong những xét nghiệm đầu tiên mà bạn sẽ trải qua nếu bác sĩ nghi ngờ bạn bị bệnh lý về tim hoặc phổi. Đồng thời, một phim X-quang cũng có thể được sử dụng để kiểm tra xem bạn đang đáp ứng với điều trị như thế nào.
Chính vì thế, nhờ có phim X-quang phổi, bác sĩ sẽ biết được các vấn đề, bao gồm cả bệnh lý, bên trong cơ thể bạn, như là:
- Tình trạng của phổi: phát hiện khối u (lành tính hoặc ung thư), nhiễm trùng như bệnh viêm phổi hoặc bất thường trong khoang màng phổi như tràn dịch, tràn khí màng phổi. X-quang cũng có thể cho thấy tình trạng bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như khí phế thũng hoặc xơ nang, cũng như các biến chứng liên quan đến các tình trạng này. Ví dụ một phim x-quang viêm phổi cho thấy những đám mờ rải rác hay khu trúc trong nhu mô phổi.
- Các vấn đề tại phổi có liên quan đến tim. X-quang phổi có thể cho thấy những thay đổi hoặc vấn đề trong phổi của bạn bắt nguồn từ các bệnh lý tại tim. Ví dụ, sự hiện diện của dịch trong phế nang do phù phổi có thể là hệ quả của suy tim sung huyết.
- Kích thước và hình dạng của tim: những thay đổi về kích thước và hình dạng của tim có thể gợi ý đến suy tim, có dịch xung quanh tim (tràn dịch màng tim) hoặc các bệnh lý về van tim.
- Mạch máu. Các mạch máu lớn gần tim như động mạch chủ, động mạch phổi và các tĩnh mạch có thể được nhìn thấy trên phim X quang. Qua đó, bác sĩ phát hiện ra chứng phình động mạch chủ, tăng áp phổi hoặc bệnh tim bẩm sinh.
- Lắng đọng canxi. X-quang phổi có thể phát hiện ra sự hiện diện của canxi trong tim hoặc mạch máu một cách bất thường hay là dấu hiệu của thoái hóa theo thời gian. Sự hiện diện của các mảng vôi hóa có thể là bằng chứng của tổn thương van tim, động mạch vành, cơ tim hoặc màng bao quanh tim. Bên cạnh đó, những đốm canxi trong phổi thường là do nhiễm trùng cũ trước đây.
- Gãy xương. Gãy xương sườn hoặc cột sống cũng như các xương có liên quan và các bệnh lý về xương có thể được nhìn thấy trên X-quang phổi.
- Kiểm tra sau thủ thuật, phẫu thuật. X-quang phổi rất hữu ích để theo dõi và đánh giá quá trình phục hồi của bạn sau khi trải qua các cuộc phẫu thuật ở lồng ngực, chẳng hạn như trên tim, phổi hoặc thực quản. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng cần đến X-quang phổi để đánh giá vị trí của các ống sau thủ thuật đặt vào cơ thể như ống nội khí quản, ống dẫn lưu màng tim, màng phổi...
- Máy tạo nhịp tim, máy khử rung tim. Máy tạo nhịp tim và máy khử rung tim có dây dẫn gắn dưới da và dẫn vào tim để đảm bảo tạo ra nhịp tim và sự dẫn truyền nhịp được bình thường. Lúc này, X-quang ngực thường được chỉ định sau khi đặt các thiết bị y tế như vậy để đảm bảo mọi thứ được đặt đúng vị trí cũng là một cách kiểm tra định kì sau một khoảng thời gian sử dụng nhất định.
3. Làm thế nào để chụp X-quang phổi?
Trước khi chụp X-quang phổi, một bác sĩ chuyên khoa hình ảnh học hay kỹ thuật viên sẽ giải thích các thủ tục cần thiết cho bạn. Lúc này, bạn có thể hỏi bất kỳ các thắc mắc nào có liên quan đến thủ tục.
Nhìn chung, các bước chụp X-quang phổi khá đơn giản và không cần đòi hỏi sự chuẩn bị đặc biệt. Chi tiết các bước này như sau:
- Bạn được giải thích và ký vào giấy đồng ý cho phép chụp X-quang phổi. Hãy đọc cẩn thận và đặt câu hỏi nếu có gì không rõ ràng.
- Bạn thường không cần phải nhịn ăn hoặc uống trước khi chụp X-quang phổi. Bạn cũng sẽ không cần dùng các thuốc an thần để giúp bạn thư giãn, giảm lo âu vì quá trình chụp diễn ra rất nhanh và không gây đau đớn gì.
- Mặc quần áo rộng rãi để bạn có thể dễ dàng cởi ra và thay bằng áo choàng chuyên dụng.
- Tháo toàn bộ trang sức và các dụng cụ cá nhân (nằm ở vùng cổ và ngực) trước khi vào phòng chụp như mắt kính, điện thoại di động, chìa khóa, bút viết...
- Thực hiện tư thế theo sự hướng dẫn của kỹ thuật viên. Thông thường bạn sẽ cần đứng thẳng, hai hay chống vào hông và áp lồng ngực vào phim chụp.
- Khi tư thế đã chuẩn, bạn cần giữ yên vị trí và hít thở chậm, sâu. Kỹ thuật viên sẽ ấn lệnh chụp khi quan sát thấy bạn thở ra hết sức hoặc bạn sẽ cần nín thở theo hiệu lệnh.
- Sau khi chụp X-quang phổi, bạn không cần bất kỳ sự chăm sóc đặc biệt nào và có thể ra về. Kết quả phim sẽ được hẹn gửi trả sau.
4. Những rủi ro khi chụp X-quang phổi là gì?
Bạn có thể trực tiếp hỏi bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán hình ảnh hay các kỹ thuật viên chụp X-quang về lượng phóng xạ được sử dụng trong quá trình chụp. Tuy nhiên, bạn cần nhớ rằng, lượng phóng xạ sử dụng cho một lần chụp là rất thấp. Mặc dù chúng cũng là một yếu tố gây nguy cơ phơi nhiễm bức xạ, khả năng này luôn được giới hạn ở mức tối thiểu.
Đồng thời, rủi ro khi chụp X-quang phổi nếu so sánh với giá trị mà xét nghiệm này đem lại thì không đáng kể. Cụ thể là trong bệnh viêm phổi, việc chụp phim sớm sẽ giúp bác sĩ nhanh chóng đưa ra cách thức, lựa chọn kháng sinh phù hợp và kiểm soát tốt nhiễm trùng.
Tuy vậy, nếu bạn đang mang thai hoặc nghĩ rằng bạn có thể mang thai, việc tiếp xúc với bức xạ trong thai kỳ có thể dẫn đến dị tật bẩm sinh cho thai nhi. Chính vì thế, bạn cần cho bác sĩ biết điều này ngay khi có chỉ định chụp X-quang phổi.
Tóm lại, chụp X-quang phổi cho thấy các vấn đề hay bệnh lý tại các cơ quan trong lồng ngực như bệnh viêm phổi hay suy tim. Đây là một kỹ thuật quan trọng, trước nhất trong việc chẩn đoán hình ảnh nhằm đánh giá chính xác các tổn thương ở phổi. Bằng cách phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương thông qua chụp X-quang phổi, kết hợp với các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ sẽ đưa ra các phương thức điều trị phù hợp và theo dõi cho người bệnh.
Hiện nay, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec cung cấp dịch vụ chụp X-quang phổi với trang thiết bị hiện đại, tiên tiến, mang đến kết quả chụp rõ nét, chính xác và nhanh chóng. Thời gian chụp nhanh chỉ khoảng 5-7 phút và người bệnh sẽ nhận được kết quả sau khi chụp từ 15-30 phút. Bệnh viện, là đơn vị có hệ thống máy chụp X quang hiện đại mang đến những ưu điểm vượt trội và sở hữu phòng chụp đạt tiêu chuẩn của Bộ y tế và hệ thống PACS. Mọi quy trình thăm khám được thực hiện bởi đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm, có trình độ chuyên môn tốt. Đội ngũ y bác sĩ có tâm,tầm giúp việc chẩn đoán và đọc kết quả chính xác nhất.
Để đăng ký chụp X-quang tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý Khách có thể liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Nguồn tham khảo: reference.medscape.com, radiologyassistant.nl, internationaldayofradiology.com, hopkinsmedicine.org, thebreastmilkbaby.com
