Suy giáp là tình trạng cơ thể không tạo đủ hormone tuyến giáp. Hormone tuyến giáp giúp kiểm soát sự phát triển, sửa chữa tế bào và trao đổi chất. Kết quả là những người bị suy giáp có thể cảm thấy mệt mỏi, rụng tóc, tăng cân, cảm thấy lạnh, chán nản,... Chỉ riêng thực phẩm sẽ không chữa được bệnh suy giáp. Tuy nhiên, sự kết hợp của các chất dinh dưỡng và loại thuốc phù hợp có thể giúp phục hồi chức năng tuyến giáp và giảm thiểu các triệu chứng suy giáp. Vậy, bệnh nhân suy giáp nên ăn gì? Hãy cùng giải đáp trong bài viết dưới đây.
1. Suy giáp là gì?
Tuyến giáp là một tuyến nhỏ, hình con bướm, nằm gần cổ của bạn. Nó tạo ra và lưu trữ các hormone tuyến giáp, ảnh hưởng đến gần như mọi tế bào trong cơ thể bạn. Khi tuyến giáp nhận được một tín hiệu gọi là hormone kích thích tuyến giáp (TSH), nó sẽ giải phóng hormone tuyến giáp vào máu. Tín hiệu này được gửi từ tuyến yên, một tuyến nhỏ nằm ở đáy não của bạn, khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp.
Đôi khi, tuyến giáp không tiết ra hormone tuyến giáp, ngay cả khi có nhiều TSH. Đây được gọi là suy giáp nguyên phát và là loại suy giáp phổ biến nhất. Suy giáp ảnh hưởng đến 1 – 2% số người trên toàn thế giới và có nguy cơ ảnh hưởng đến phụ nữ cao gấp 10 lần so với nam giới. Khoảng 90% trường hợp suy giáp nguyên phát là do viêm tuyến giáp Hashimoto, một bệnh tự miễn trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm tuyến giáp của bạn.
Các nguyên nhân khác của suy giáp nguyên phát là thiếu iốt, rối loạn di truyền, dùng một số loại thuốc nhất định và phẫu thuật cắt bỏ một phần tuyến giáp.
Suy giáp do thiếu hormone tuyến giáp (TSH) xảy ra khi tuyến yên không hoạt động bình thường và được gọi là suy giáp thứ phát. Hormone tuyến giáp rất quan trọng. Chúng giúp kiểm soát sự phát triển, sửa chữa tế bào và trao đổi chất - quá trình cơ thể bạn chuyển đổi những gì bạn ăn thành năng lượng.
Sự trao đổi chất của bạn ảnh hưởng đến nhiệt độ cơ thể và tốc độ bạn đốt cháy calo. Đó là lý do tại sao những người bị suy giáp thường cảm thấy lạnh và mệt mỏi và có thể dễ dàng tăng cân.
2. Suy giáp ảnh hưởng đến sự trao đổi chất của bạn như thế nào?
Hormone tuyến giáp giúp kiểm soát tốc độ trao đổi chất của bạn. Sự trao đổi chất của bạn càng nhanh, cơ thể bạn đốt cháy nhiều calo hơn khi nghỉ ngơi. Những người bị suy giáp tạo ra ít hormone tuyến giáp hơn. Điều này có nghĩa là họ có quá trình trao đổi chất chậm hơn và đốt cháy ít calo hơn khi nghỉ ngơi.
Sự trao đổi chất chậm đi kèm với một số nguy cơ sức khỏe. Nó có thể khiến bạn mệt mỏi, tăng lượng cholesterol trong máu và khiến bạn khó giảm cân hơn. Nếu bạn cảm thấy khó duy trì cân nặng của mình khi bị suy giáp, hãy thử luyện tập tim mạch cường độ trung bình hoặc cao, bao gồm các bài tập như đi bộ tốc độ nhanh, chạy, đi bộ đường dài và chèo thuyền.
Nghiên cứu cho thấy rằng, tập thể dục nhịp điệu cường độ trung bình đến cao có thể giúp tăng mức hormone tuyến giáp của bạn. Đổi lại, điều này có thể giúp tăng tốc độ trao đổi chất của bạn. Những người bị suy giáp cũng có thể được hưởng lợi từ việc tăng lượng protein của họ. Nghiên cứu cho thấy rằng, chế độ ăn giàu protein giúp tăng tốc độ trao đổi chất của bạn.
3. Những chất dinh dưỡng nào là quan trọng với bệnh nhân suy giáp?
3.1. Iốt
Iốt là một khoáng chất thiết yếu cần thiết để tạo ra các hormone tuyến giáp. Do đó, những người thiếu iốt có thể có nguy cơ bị suy giáp. Thiếu iốt rất phổ biến và ảnh hưởng đến gần 1/3 dân số thế giới. Tuy nhiên, điều này ít phổ biến hơn ở những người đến từ các nước phát triển như Hoa Kỳ, nơi muối iốt và hải sản giàu iốt được phổ biến rộng rãi.
Nếu bạn bị thiếu i-ốt, hãy cân nhắc thêm muối ăn có i-ốt vào bữa ăn của bạn hoặc ăn nhiều thực phẩm giàu i-ốt hơn như rong biển, cá, sữa và trứng. Thực tế, bổ sung i-ốt là không cần thiết vì bạn đãcó thể nhận được nhiều i-ốt từ chế độ ăn uống sẵn cố của mình. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, hấp thụ quá nhiều khoáng chất này có thể gây hại cho tuyến giáp.
3.2. Selen
Selenium giúp “kích hoạt” các hormone tuyến giáp để chúng có thể được cơ thể sử dụng. Khoáng chất thiết yếu này cũng có lợi ích chống oxy hóa, có nghĩa là nó có thể bảo vệ tuyến giáp khỏi bị tổn thương bởi các phân tử gọi là gốc tự do.
Thêm thực phẩm giàu selen vào chế độ ăn uống của bạn là một cách tuyệt vời để tăng mức selen của bạn. Chẳng hạn như các loại hạt Brazil, cá ngừ, cá mòi, trứng và các loại đậu. Tuy nhiên, tránh dùng chất bổ sung selen trừ khi được bác sĩ của bạn khuyên. Các chất bổ sung thường cung cấp liều lượng lớn và selen có thể độc khi sử dụng một lượng lớn.
3.3. Kẽm
Giống như selen, kẽm giúp cơ thể “kích hoạt” các hormone tuyến giáp. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, kẽm có thể giúp cơ thể điều chỉnh TSH, hormone thông báo cho tuyến giáp giải phóng các loại hormone khác của tuyến giáp.
Tình trạng thiếu kẽm rất hiếm ở các nước phát triển, vì kẽm có nhiều trong nguồn cung cấp thực phẩm. Tuy nhiên, nếu bạn bị suy giáp, bạn nên ăn nhiều thực phẩm giàu kẽm như hàu và các loại động vật có vỏ khác, thịt bò và thịt gà.
Nghiên cứu cho thấy iốt, selen và kẽm đặc biệt có lợi cho những người bị suy giáp. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên tránh các chất bổ sung i-ốt và selen trừ khi bác sĩ khuyên bạn nên dùng chúng.
4. Chất dinh dưỡng nào có hại?
Một số chất dinh dưỡng có thể gây hại cho sức khỏe của những người bị suy giáp. Goitrogens là các hợp chất có thể can thiệp vào chức năng bình thường của tuyến giáp. Đáng ngạc nhiên là nhiều loại thực phẩm thông thường có chứa goitrogens, bao gồm:
- Thực phẩm từ đậu nành: Đậu phụ, tempeh, edamame,...
- Một số loại rau: Bắp cải, bông cải xanh, cải xoăn, súp lơ, rau bina,...
- Cây ăn quả và cây giàu tinh bột: Khoai lang, sắn, đào, dâu tây,...
- Các loại hạt và hạt: Kê, hạt thông, đậu phộng,...
Tuy nhiên, hoạt tính của goitrogens có thể bị mất khi nấu chín và vì thế, đây không phải điều quá đáng lo ngại.
5. Các thực phẩm cần tránh
May mắn thay, bạn không cần phải tránh nhiều loại thực phẩm nếu bạn bị suy giáp. Bạn nên tránh ăn các loại thực phẩm đã qua chế biến kỹ vì chúng thường chứa nhiều calo. Đây có thể là một vấn đề nếu bạn bị suy giáp vì bạn có thể dễ tăng cân.
Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm và chất bổ sung bạn nên tránh:
- Hạt kê.
- Thực phẩm chế biến cao: Xúc xích, bánh ngọt, bánh quy,...
- Chất bổ sung: Bổ sung đầy đủ selen và i-ốt là cần thiết cho sức khỏe tuyến giáp nhưng nếu hấp thụ quá nhiều có thể gây hại. Chỉ bổ sung selen và iốt nếu bác sĩ đã hướng dẫn bạn làm như vậy.
Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm bạn có thể ăn một cách điều độ. Những thực phẩm này chứa goitrogens hoặc được biết đến là chất gây kích ứng nếu tiêu thụ với số lượng lớn.
- Thực phẩm làm từ đậu nành: Đậu phụ, tempeh, đậu edamame, sữa đậu nành,...
- Các loại rau họ cải: Bông cải xanh, cải xoăn, rau bina, bắp cải,...
- Một số loại trái cây: Đào, lê và dâu tây.
- Đồ uống: Cà phê, trà xanh và rượu - những đồ uống này có thể gây kích ứng tuyến giáp của bạn. Những người bị suy giáp nên tránh kê, thực phẩm chế biến sẵn và các chất bổ sung như selen và kẽm (trừ khi bác sĩ khuyên bạn nên dùng chúng). Thực phẩm có chứa goitrogens với lượng vừa phải là tốt, trừ khi chúng gây khó chịu.
6. Thức ăn nên sử dụng
Có rất nhiều lựa chọn thực phẩm cho người bị suy giáp, bao gồm:
- Trứng: Trứng nguyên quả là tốt nhất vì iốt và selen được tìm thấy nhiều trong lòng đỏ, trong khi lòng trắng lại chứa nhiều protein.
- Thịt: Tất cả các loại thịt, bao gồm thịt cừu, thịt bò, thịt gà,...
- Cá: Tất cả các loại hải sản, bao gồm cá hồi, cá ngừ, cá bơn, tôm,...
- Rau: Tất cả các loại rau - các loại rau họ cải đều có thể ăn được với lượng vừa phải, đặc biệt là khi nấu chín.
- Trái cây: Tất cả các loại trái cây, bao gồm quả mọng, chuối, cam, cà chua,...
- Ngũ cốc và hạt không chứa gluten: Gạo, kiều mạch, hạt quinoa, hạt chia và hạt lanh.
- Sữa: Tất cả các sản phẩm từ sữa, bao gồm sữa, pho mát, sữa chua,...
- Đồ uống: Nước và đồ uống không chứa cafein khác
Những người bị suy giáp nên ăn một chế độ ăn kiêng, bao gồm rau, trái cây và thịt nạc. Chúng chứa ít calo và rất no, có thể giúp ngăn ngừa tăng cân. Những người bị suy giáp có nhiều lựa chọn thực phẩm lành mạnh như đã liệt kê ở trên.
7. Mẹo để duy trì cân nặng hợp lý
Bạn rất dễ tăng cân khi bị suy giáp do quá trình trao đổi chất diễn ra chậm. Dưới đây là một số mẹo giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý.
- Nghỉ ngơi nhiều. Cố gắng ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm. Ngủ ít hơn mức này có liên quan đến việc tăng chất béo, đặc biệt là xung quanh vùng bụng.
- Thực hành ăn uống có chánh niệm. Ăn uống “có tinh thần”, cụ thể là chú ý đến những gì bạn đang ăn, lý do bạn ăn và tốc độ ăn của bạn có thể giúp bạn bạn cảm nhận đồ ăn rõ hơn. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, điều này có thể giúp bạn giảm cân.
- Thử tập yoga hoặc thiền. Yoga và thiền có thể giúp bạn giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tổng thể của bạn. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, chúng giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý.
- Hãy thử một chế độ ăn kiêng carb từ thấp đến trung bình. Ăn một lượng carbs thấp đến vừa phải rất hiệu quả để duy trì cân nặng hợp lý. Tuy nhiên, hãy tránh thử chế độ ăn ketogenic vì ăn quá ít carbs có thể làm giảm mức độ hormone tuyến giáp của bạn.
Trên đây là câu trả lời cho câu hỏi Bệnh nhân suy giáp thì nên ăn gì và kiêng gì? Bạn hãy theo dõi trang web: Vinmec.com thường xuyên để cập nhật nhiều thông tin hữu ích khác.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
Bài viết tham khảo: healthline.com
