Bằng cách kết nối xương đùi với xương cẳng chân, đầu gối đóng một vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ trọng lượng của cơ thể và tạo điều kiện cho cử động chân. Do sự phức tạp trong cấu trúc, khớp gối khá dễ bị một số chấn thương khác nhau. Các chấn thương đầu gối thường gặp bao gồm rách dây chằng, gân và sụn. Bản thân xương bánh chè cũng có thể bị gãy hoặc trật khớp.
1. Do gãy xương
Xương bánh chè có vị trí nằm trước khớp gối, đóng vai trò là một lá chắn cho khớp gối và bảo vệ khỏi bị thương hoặc bị hư hại khi té ngã. Do đó, xương bánh chè có thể bị gãy khi bị ngã do va chạm mạnh hoặc chấn thương khi chơi thể thao.
Theo đó, gãy vỡ xương bánh chè là một trong những chấn thương ở đầu gối phổ biến nhưng có mức độ nghiêm trọng, thường phải bất động trong thời gian dài hoặc trong một số trường hợp phải phẫu thuật để điều chỉnh.
2. Do trật khớp
Trật khớp gối xảy ra khi xương đầu gối bị lệch sau bị tai nạn chấn thương ở đầu gối. Điều này có thể xảy ra với cơ chế té ngã, va chạm xe hơi hoặc đụng xe ở tốc độ cao. Dạng chấn thương ở đầu gối này cũng có thể được gây ra do trẹo đầu gối trong khi một bàn chân được đặt chắc chắn trên mặt đất.
Đôi khi xương bánh chè bị trật khớp có thể sẽ tự điều chỉnh một cách tự nhiên và trở về vị trí thích hợp. Tuy nhiên, các trường hợp khác sẽ cần đến thuốc an thần nhẹ để bác sĩ có thể di chuyển khớp gối mà không gây khó chịu, đau đớn quá nhiều cho bệnh nhân. Dù trường hợp nào, người bệnh cũng thường mất khoảng sáu tuần để hồi phục hoàn toàn từ khớp gối bị trật khớp.
3. Chấn thương dây chằng chéo trước
Dây chằng chéo trước đầu gối là đoạn mô đầu gối kết nối xương trên và xương chân dưới với nhau và giúp giữ cho đầu gối ổn định.
Dây chằng chéo trước có thể bị rách nếu cẳng chân duỗi ra phía trước quá nhiều hoặc nếu chân bị trẹo. Trong các chấn thương đầu gối thường gặp, tổn thương dây chằng chéo trước là một trong những loại chấn thương đầu gối phổ biến nhất và chiếm khoảng 40% tổng số các ca chấn thương liên quan đến thể thao.
Trong các tình huống này, chấn thương dây chằng chéo trước có thể bao gồm từ mức độ một vết rách nhỏ ở dây chằng đến một chấn thương nặng – khi dây chằng bị rách hoàn toàn hoặc bị tách ra khỏi xương.
Việc lựa chọn hình thức điều trị cho chấn thương dây chằng chéo trước là tùy thuộc vào mức độ của chấn thương. Không phải tất cả các vết thương trên dây chằng này đều đòi hỏi cần được phẫu thuật, tuy nhiên, tùy thuộc vào các yếu tố khác nhau bao gồm mức độ nghiêm trọng của vết rách, người bệnh có thể bắt buộc phải phẫu thuật. Bên cạnh đó, việc tham gia các khóa phục hồi thể chất thường được khuyến khích nhằm nhanh chóng hồi phục chức năng sau các chấn thương đầu gối nói chung.
4. Tổn thương dây chằng chéo sau
Dây chằng chéo sau kết nối xương đùi với xương cẳng chân và giữ cho xương cẳng chân không di chuyển quá xa về phía sau. Như tên gọi cho thấy, dây chằng này nằm ở phía sau của đầu gối.
Chấn thương dây chằng chéo sau xảy ra đơn độc hay kết hợp với những chấn thương ở đầu gối khác. Hoàn cảnh điển hình là xảy ra trong thể thao khi người chơi tiếp đất bằng đầu gối cong. Nếu tổn thương chỉ ở dây chằng chéo sau - điều trị thường không phẫu thuật. Tuy vậy, khi có sự kết hợp của chấn thương như trật khớp gối và rách nhiều dây chằng thì có thể phải phẫu thuật.
5. Rách sụn chêm
Sụn chêm là phần sụn nằm giữa khớp gối, giúp hấp thụ các chấn động xảy ra khi chạy hoặc chơi thể thao. Các miếng sụn này giúp tạo lớp đệm khớp và giữ cho khớp ổn định.
Tuy nhiên, thật không may, tổn thương sụn chêm thường xuất hiện trong chấn thương ở đầu gối, nhất là trong các môn thể thao đòi hỏi phải nhảy như bóng chuyền và bóng đá, cũng như các môn thể thao đối kháng như bóng đá. Khi một người thay đổi hướng đột ngột trong khi chạy, chấn thương sụn chêm có thể xảy ra do bị rách áp lực. Lúc này, người bệnh có thể phải phẫu thuật khâu rách sụn chêm khớp gối, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và mức độ nghiêm trọng của vết rách.
6. Rách gân gối
Các gân ở đầu gối hoạt động cùng với cơ đầu gối ở phía trước đùi để giúp duỗi thẳng chân. Trong khi những vết rách ở gân bánh chè thường gặp nhất ở những người trung niên và những người chơi thể thao chạy hoặc nhảy, bất cứ người nào có tham gia hoạt động thể chất như đi lại, chạy nhảy đều cũng có thể bị rách gân.
Vết rách gân gối đơn giản ban đầu hoàn toàn có thể trở thành chấn thương ở đầu gối phức tạp, gây tàn phế và cần phải phẫu thuật để lấy lại chức năng hoàn toàn. Tuy nhiên, hầu hết rách gân gối thường chỉ khu trú một phần và người bệnh cần nghỉ ngơi tuyệt đối, kết hợp vật lý trị liệu để giúp vết thương mau lành.
Tóm lại, là một khớp lớn nhất của cơ thể và cấu trúc phức tạp, đầu gối dễ bị nhiều loại chấn thương - đặc biệt là ở vận động viên. Các chấn thương đầu gối có thể gặp phải như gãy xương, bong gân, rách, trật khớp và các chấn thương khác nếu vận động viên không tập đúng hình thức và kỹ thuật hoặc không đeo thiết bị phù hợp cho môn thể thao của họ. Biết được các chấn thương đầu gối thường gặp trong môn thể thao là một phần quan trọng để bảo vệ bản thân cũng như sớm đưa ra các lựa chọn điều trị phù hợp khi gặp biến cố để trở lại hoạt động sớm nhất có thể.
