Các bài thuốc dưỡng thai an toàn, hiệu quả

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng Bác sĩ chuyên khoa II Phạm Thị Tuyết Mai - Bác sĩ Sản phụ khoa - Khoa Sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Người sắp làm mẹ cần phải chú ý tới việc bảo vệ sức khỏe để đảm bảo em bé chào đời khỏe mạnh. Muốn vậy, các bà bầu nên sử dụng thêm các bài thuốc an thai an toàn, hiệu quả.

Do sự sinh trưởng của thai nhi, bà bầu cần phải hấp thu nhiều dinh dưỡng hơn. Nếu dinh dưỡng không đầy đủ, sự phát triển của thai nhi sẽ bị ảnh hưởng, thậm chí dẫn đến sảy thai, sinh non, khó sinh, thai chết lưu,...

Bên cạnh đó, khi mang thai, mẹ bầu rất dễ gặp các vấn đề sức khỏe như: Thiếu máu do thiếu sắt, ngứa da, đau bụng, đau lưng, sỏi thận, táo bón, tiểu khó, phù thũng,... Những căn bệnh này đều gây ảnh hưởng tới sự phát triển bình thường của thai nhi. Trong khi đó, nếu duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng và khoa học thì mẹ bầu hoàn toàn có thể tránh được những vấn đề trên.

Đó là lý do cần chú trọng tới vấn đề dinh dưỡng cho bà bầu trong suốt thai kỳ. Theo y học cổ truyền, có nhiều bài thuốc an thai đông y được chế biến thành các món ăn được gọi là “dược thiện”. Các vị thuốc an thai được phối hợp với nhau, giúp thúc đẩy sự phát triển của thai nhi, nâng cao sức đề kháng, phòng ngừa bệnh tật cho người mẹ. Những món dược thiện từ các cây thuốc an thai man tính tự nhiên, dễ dùng, an toàn và hiệu quả.

2.1 Gà mái hầm cao gạc hươu và sâm cao ly

Chuẩn bị: 250g thịt gà mái tơ hoặc gà ác + 15g cao gạc hươu cắt vụn + 8g sâm cao ly cắt phiến + gia vị.

Cách làm: Đem gà làm sạch, lọc bỏ mỡ rồi chặt thành từng miếng nhỏ. Sau đó, cho các nguyên liệu vào nồi, hầm cách thủy khoảng 3 - 4 tiếng, nêm gia vị để ăn trong ngày.

Công dụng: Món canh dưỡng thai này thích hợp với những thai phụ gầy yếu, lưng đau, gối mỏi, tinh thần mệt mỏi, động thai ra huyết ít và loãng, thiếu máu, thai nhi phát triển chậm. Lưu ý, không dùng bài thuốc cho thai phụ thể huyết nhiệt (biểu hiện là tâm phiền, lòng bàn tay và chân nóng, mặt đỏ môi hồng, miệng khô họng khát, âm đạo ra huyết màu đỏ tươi hoặc đỏ tía, táo bón, tiểu tiện sẻn đỏ, lưỡi đỏ, ít rêu,...).

2.2 Thịt dê hầm thuốc đông y

Chuẩn bị: 250g thịt dê + 15g ba kích thiên + 12g đỗ trọng + 5 lát gừng tươi + gia vị.

Cách làm: Đem rửa sạch các nguyên liệu, cắt lát rồi cho vào nồi hầm trong 2 - 3 tiếng. Khi món ăn đã chín đủ thời gian thì nêm gia vị, dùng ăn trong ngày.

Công dụng: Bài thuốc an thai này thích hợp với những người tỳ vị hư, thận hư yếu, tinh huyết không đủ dẫn đến tình trạng thai chậm phát triển, mẹ bầu hình thể gầy yếu, ăn kém, mất sức, lưng đau, gối mỏi, tay chân lạnh, đại tiện lỏng, chất lưỡi nhợt.

2.3 Cá chép hầm thuốc đông y

Chuẩn bị: 1 con cá chép nặng 500g + 30g đậu phộng + 24g xích tiểu đậu + 6 lát gừng tươi + gia vị.

Cách làm: Đem cá chép làm sạch, bỏ ruột rồi chiên sơ cho vàng đều. Sau đó, rửa sạch các nguyên liệu, cho vào nồi, chế vào đủ nước dùng, hầm nhỏ lửa trong 2 - 3 giờ rồi nêm gia vị, ăn nóng.

Công dụng: Món dược thiện này dùng cho thai phụ thể chất hư nhược, hay bị khó thở, đầu choáng, mắt hoa, ăn kém, hồi hộp, đánh trống ngực, tiểu tiện bất lợi, phù nhẹ chi dưới. Lưu ý: Không dùng bài thuốc này cho trường hợp rối loạn tiểu tiện, tiểu buốt, tiểu gắt, tiểu đục do thấp nhiệt.

2.4 Thịt bò hầm thuốc đông y

Chuẩn bị: 250g thịt bò (hoặc bê) + 30g đẳng sâm + 15g hoàng tinh + 4 lát gừng tươi + gia vị.

Cách làm: Rửa sạch, cắt miếng các nguyên liệu, cho vào nồi, thêm nước vừa đủ, nấu sôi rồi vặn lửa nhỏ trong khoảng 2 - 3 giờ. Sau đó thêm gia vị cho món ăn, chia ăn vài lần trong ngày.

Công dụng: Bài thuốc dưỡng thai này thích hợp với những thai phụ bị huyết hư (có biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, mệt mỏi, hồi hộp, đánh trống ngực, ngủ kém hay mê man, sắc mặt nhợt nhạt, chất lưỡi nhợt, thai nhi chậm phát triển,...). Lưu ý: Thai phụ bị sốt do ngoại cảm hoặc đi lỏng lỵ do thấp nhiệt không dùng bài thuốc này.

2.5 Cá diếc hầm thuốc đông y

Chuẩn bị: 2 con cá diếc + 15g lá tía tô + 6g sa nhân + 6 lát gừng tươi + gia vị.

Cách làm: Rửa sạch các nguyên liệu, cá làm sạch bỏ ruột rồi cho vào nồi. Sau đó, chế nước vào vừa đủ, hầm trong khoảng 2 - 3 giờ với lửa nhỏ, nêm gia vị vừa ăn và đem dùng nóng trong ngày.

Công dụng: Bài thuốc dùng cho thai phụ tỳ hư khí trệ với biểu hiện buồn nôn, nôn nhiều, khó tiêu, ăn kém, ngực bụng đầy trướng, mệt mỏi, tiểu tiện trong dài, đại tiện lỏng nát, chất lưỡi nhợt.

2.6 Thịt heo chưng sâm và a giao

Chuẩn bị: 100g thịt heo nạc + 10g sâm cao ly + 12g a giao + gia vị.

Cách làm: Rửa sạch, cắt miếng thịt heo và sâm cao ly, cắt vụn a giao. Sau đó, cho các nguyên liệu vào tô, chưng cách thủy trong khoảng 2 - 3 giờ, nêm gia vị và ăn nóng.

Công dụng: Bài thuốc an thai này thích hợp với những thai phụ bị động thai, khí huyết lưỡng hư (biểu hiện gồm: Hình thể gầy yếu, sắc mặt nhợt nhạt, hồi hộp, đánh trống ngực, ngại hoạt động, lưng đau, gối mỏi, âm đạo ra ít huyết sắc nhợt,...). Lưu ý: Không dùng bài thuốc cho các trường hợp đang bị sốt do cảm mạo hoặc có chứng huyết nhiệt.

2.7 Thịt thỏ hầm thuốc đông y

Chuẩn bị: 250g thịt thỏ + 250g củ cải đỏ + 30g đẳng sâm + 6 quả hồng táo + gia vị.

Cách làm: Rửa sạch, cắt miếng thịt thỏ, rửa sạch các nguyên liệu khác, cho vào nồi, thêm nước đủ dùng, nấu với lửa to tới khi sôi thì vặn lửa nhỏ, hầm khoảng 2 - 3 giờ cho nhừ. Sau đó, nêm gia vị và dùng ăn trong ngày.

Công dụng: Món ăn này dùng cho thai phụ có thể chất hư nhược, tiêu hóa kém, tinh thần mệt mỏi, ăn kém, sắc mặt nhợt nhạt, thai nhi kém phát triển. Lưu ý: Không dùng bài thuốc cho trường hợp tỳ vị hư hàn hoặc bị cảm sốt chưa khỏi.

Ngoài các món dược thiện dưỡng thai, bà bầu có thể dùng một số bài thuốc an thai sau:

• Bài 1: An điện nhị thiên thang: 20g bạch truật + 16g biển đậu + 12g đỗ trọng + 12g hoài sơn + 12g thục địa + 8g câu kỷ tử + 12g sâm cao ly + 4g chích thảo + 8g sơn thù + 12g bạch thược. Sắc 1 thang/ngày, chia uống 3 lần/ngày, uống khi thuốc còn ấm, sau khi ăn. Uống khoảng 3 - 7 thang. Bài thuốc có tác dụng kiện tỳ, bổ thận và an thai, điều trị cho phụ nữ có thai bị đau bụng với cảm giác thai trệ xuống, thai động không yên, dọa sảy thai;
• Bài 2: Đỗ hoài an thai: 12g bạch thược +12g đỗ trọng + 12g hoàng kỳ + 12g sinh địa + 12g thỏ ty tử + 12g tục đoạn + 12g bạch truật + 12g đương quy + 12g nhân sâm + 12g tang ký sinh + 12g trữ ma căn. Sắc 1 thang/ngày, chia uống 3 lần/ngày, uống sau khi ăn. Bài thuốc giúp điều trị chứng hoạt thai;
• Bài 3: An thai ẩm: 12g bạch thược + 6g chích thảo +12g hoàng kỳ +12g thục địa + 8g xuyên khung + 12g bạch truật + 12g đương quy + 12g sâm cao ly + 12g tô ngạnh. Sắc 1 thang/ngày, chia uống 3 lần/ngày, uống sau khi ăn. Bài thuốc điều trị cho thai phụ khí huyết kém, thai động không yên;
• Bài 4: An thai hòa khí ẩm: 4g cam thảo + 12g chỉ xác + 8g hoắc hương + 8g hoàng cầm + 8g sa nhân + 4g tô diệp + 8g cát cánh + 4g hậu phác + 6g hồi hương + 8g ích trí nhân + 8g thương truật + 8g trần bì. Bài thuốc có tác dụng an thai hòa khí cho phụ nữ mang thai 2 - 3 tháng bị té ngã, chấn thương làm thai khí không yên, ăn uống kém, nôn ói, thai động, dọa sảy thai;
• Bài 5: An thai thần ứng hoàn: 160g bạch truật (sao hoàng thổ) + 80g biển đậu (sao) + 80g bổ cốt chỉ (sao nước muối) + 120g đỗ trọng (sao nước muối) + 120g đương quy (sao rượu) + 120 sơn thù du + 120g thục địa (chưng rượu) + 80 quả đại táo + 20g mộc hương + 28g nhục quả + 180g sinh khương + 120g hoài sơn (sao) + 160g thần khúc (sao). Đem các nguyên liệu tán bột, làm viên mật ong, mỗi viên nặng 5g, ngày uống 2 lần, mỗi lần 2 viên sau khi ăn sáng và tối, uống cùng nước ấm. Bài thuốc có tác dụng ích hoạt nguyên khí và tiêu âm ế đại bổ tỳ vị, dùng cho thai phụ trị chứng mệnh môn hỏa suy, không vận hóa được thủy cốc, sinh ngũ canh tả làm thay động, dọa sảy thai.

Trước khi sử dụng các bài thuốc an thai, thai phụ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ đông y để đảm bảo dùng thuốc an toàn, hiệu quả.