Xét nghiệm gen cho hội chứng Joubert

Bài viết của Thạc sĩ, Bác sĩ Bùi Thị Phương Hoa - Bác sĩ Tư vấn di truyền - Viện nghiên cứu Tế bào gốc và Công nghệ gen Vinmec

Xét nghiệm gen là quá trình phân tích các gen gây ra bệnh về di truyền, các đột biến gen hay nguy cơ của sự phát triển rối loạn gen trong di truyền,... Do đó dự thay đổi trong gen, nhiễm sắc thể và protein... trong cơ thể có thể xác định được nhờ xét nghiệm gen.

Hội chứng Joubert (JS, MIM 213300) là một bệnh di truyền lặn có đặc điểm là dị dạng não giữa-sau cụ thể, có thể nhận biết được trên hình ảnh cộng hưởng từ não, được gọi là “dấu hiệu răng hàm”, giảm trương lực và chậm phát triển. Ciliopathies là một nhóm các rối loạn di truyền gây ra bởi sự hình thành hoặc chức năng bất thường các lông mao chính của tế bào trong nhiều cơ quan của cơ thể con người.

Cho đến nay, hơn 35 gen được biết là gây ra hội chứng joubert, di truyền lặn trên nhiễm sắc thể thường và một gen gây ra hội chứng joubert liên kết nhiễm sắc thể giới tính X.

Các đặc điểm lâm sàng điển hình của hội chứng joubert bao gồm:

• Giảm trương lực cơ ở trẻ sơ sinh
• Kiểu thở và chuyển động mắt bất thường
• Mất điều hòa và chậm phát triển.

Ngoài ra, bệnh nhân hội chứng joubert cũng có các đặc điểm lâm sàng liên quan khác nhau, bao gồm:

• Loạn dưỡng võng mạc
• U đại tràng ở mắt
• Bệnh tim bẩm sinh
• Bệnh thận vi nang
• Xơ hóa gan
• Đa nang
• Sứt môi và vòm miệng.

Gen TMEM67 (MIM * 609884) mã hóa thụ thể Wnt giống Frizzled, một protein xuyên màng (meckelin) điều chỉnh đường truyền tín hiệu Wnt/ β-catenin chuẩn trong tiểu não đang phát triển. Chuột đột biến Tmem67 - / - có biểu hiện giảm sản/ bất sản tiểu não, các khuyết tật hố mắt sâu và hố sau tương thích với kiểu hình Joubert. Các biến thể kép trên gen TMEM67 gây ra một loạt các đặc điểm lâm sàng được quan sát thấy ở các bệnh lý liên quan đến đa cơ quan và các kết quả lâm sàng khác nhau, bao gồm Joubert (MIM 610688); hội chứng Meckel-Gruber (MIM 607361); hội chứng COACH (giảm sản tiểu não, Oligophrenia, mất điều hòa, Coloboma và xơ gan) (MIM 216360); hội chứng RHYNS (viêm võng mạc sắc tố, suy tuyến yên, bệnh thận hư, loạn sản xương); bệnh thận đa nang; bệnh ciliopathy liên quan đến chứng thận hư (MIM 613550).

Hơn nữa, những bệnh nhân bị đột biến TMEM67 với hội chứng Joubert cũng có nguy cơ cao phát triển bệnh gan phức tạp do tăng áp lực tĩnh mạch cửa có thể xảy ra trong thập kỷ thứ hai hoặc thứ ba của cuộc đời. Mối tương quan kiểu gen-kiểu hình phù hợp nhất đã được thiết lập giữa các biến thể trình tự TMEM67 và các kiểu phụ của hội chứng Joubert mắc bệnh gan. Để xác định nguyên nhân di truyền của hội chứng Joubert, xét nghiệm giải trình tự các gen liên quan sẽ được chỉ định.

Khối Di truyền Y học cung cấp gói xét nghiệm gen phổ rộng với 6700 gen sẽ là phương pháp hữu ích cho xét nghiệm di truyền bệnh nhân bại não chưa rõ nguyên nhân, đặc biệt là có các dấu hiệu nghi ngờ hội chứng Joubert.