Thể tiết có nguồn gốc từ tế bào gốc từ mô mỡ

Bài viết được viết bởi TS. Đàm Thị Minh Phương - Khối Liệu pháp tế bào, Trung tâm Công nghệ Cao.

Tế bào gốc có nguồn gốc từ adipose (ADSCs) thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu lâm sàng và các bác sĩ phẫu thuật trong lĩnh vực y học tái tạo do chúng dễ dàng tiếp cận, phong phú, tỷ lệ tăng sinh cao và lão hóa thấp hơn so với các loại tế bào gốc khác.

Cơ chế hoạt động của tế bào gốc trung mô chủ yếu là thông qua tín hiệu paracrine (tế bào đến tế bào), vì vậy các nhà nghiên cứu đã chuyển hướng sự chú ý của họ sang thể tiết (EVs), các tín hiệu có nguồn gốc từ màng plasma làm trung gian tác động đến tế bào mục tiêu thông qua các thành phần: microRNA, mRNA, chất béo và protein.

Nói chung, thể tiết thường được chia thành 2 tập hợp bao gồm vi túi (có kích thước từ 50-1000 nm) và exosome (30-100 nm). Mặc dù vậy đến nay vẫn chưa có tiêu chuẩn vàng nào được dùng để phân loại các tập hợp của EV, vì vậy người ta vẫn dùng thuật ngữ chung là thể tiết để mô tả các phần tử này.

Bản chất của các thể tiết này là có khả năng làm giảm độc tính khối u và tính miễn dịch khiến chúng trở thành một liệu pháp điều trị mới trong điều trị bệnh và y học tái tạo. EVs hấp dẫn bởi khả năng tương thích sinh học, ít kích ứng miễn dịch và có thể chỉ cần thu từ một bệnh nhân vì vậy đã thu hút các nhà nghiên cứu vào lĩnh vực này cũng như mở ra khả năng tiếp cận với y học chính xác.

Năm 2009, Bruno và các cộng sự là những người đầu tiên chứng minh được khả năng trị liệu của EVs có nguồn gốc từ tế bào gốc trung mô (MSC) trong việc chữa lành các tế bào ống thận bị tổn thương thông qua các mRNA.

Sau đó một số lượng tương đối lớn các nghiên cứu tiền lâm sàng đã chứng minh được rằng EVs có nguồn gốc từ tế bào gốc từ mô mỡ đóng vai trò trong việc cải thiện bệnh lý, kích thích tăng trưởng và hỗ trợ chữa bệnh.

Các nghiên cứu đã chứng minh khả năng tái tạo mạch của EVs có nguồn gốc từ tế bào gốc trung mô từ mô mỡ (ADSC EVs), và trong điều kiện thiếu oxy thì tỷ lệ tạo mạch càng tăng.

Ngoài ra, ADSC EVs cũng đã được chứng minh có khả năng giải cứu các tế bào khỏi việc chết theo chương trình và giảm lượng các tế bào bị hư hỏng do căng thẳng.

Nghiên cứu này là minh chứng cho khả năng phát triển ADSC EVs trong việc điều trị cho các bệnh Huntington, xơ gan và nhồi máu cơ tim. Tuy nhiên vẫn cần các nghiên cứu sâu hơn nữa để chứng minh tính an toàn và tiềm năng của ADSC EVs trong điều trị.