Oxytocin được các nhà khoa học phát hiện ra năm 1952 với nhiều điều kỳ diệu do thùy sau tuyến yên sản xuất, có vai trò hỗ trợ tiết sữa, co bóp tử cung thúc đẩy quá trình chuyển dạ diễn ra nhanh chóng và thuận lợi.

Oxytocin còn có tác dụng ép các mạch máu cơ tử cung phục vụ cho mục đích cầm máu sau sinh. Gần đây, các nhà khoa học còn phát hiện thấy rất nhiều chức năng khác của oxytocin như kích hoạt một loạt các hiệu ứng vật lý và tâm lý ở cả nữ giới lẫn nam giới. Do vậy, oxytocin còn được biết đến là loại hormon có tên gọi là hormone tình yêu.

Là một hormone với nhiều điều kỳ diệu và có tên gọi hormone tình yêu, oxytocin có những vai trò sau:

Giúp thúc đẩy quá trình chuyển dạ

• Từ những năm đầu thế kỷ trước, khi oxytocin còn chưa được sử dụng trong ngành sản khoa, dựa vào cơ chế hoạt động của nó, con người đã sản xuất ra loại thuốc có tên pitocin để giúp cho phụ nữ sinh đẻ được dễ dàng.

• Ở phụ nữ mang thai, oxytocin tác động lên các thụ thể của nó ở cơ trơn tử cung, kích thích làm cơn co tử cung tăng cả về thời gian, cường độ và tần số. Tính nhạy cảm của oxytocin với cơ tử cung xuất hiện từ tuần 20 của thai kỳ, sau đó tăng từ từ đến tuần thứ 30 và ổn định ở tuần thứ 34 cho đến gần ngày dự kiến sinh. Đến giai đoạn chuyển dạ, oxytocin nhanh chóng tăng gấp đôi, gấp ba và đạt nồng độ tối đa khi sổ thai và co hồi tử cung.

Vai trò của Oxytocin trong bài tiết sữa

Cấu tạo tuyến vú gồm nhiều nang sữa với các tế bào bài tiết sữa. Các nang sữa này được bao quanh bởi các tế bào cơ trơn, khi các tế bào này co thắt sẽ giúp đẩy sữa ra ngoài từ nang sữa theo các ống dẫn sữa ra ngoài. Oxytocin có vai trò kích thích làm các tế bào cơ trơn này co thắt và đẩy sữa ra ngoài.

Oxytocin giúp tăng tình cảm và sự gắn kết giữa người mẹ với con

 Oxytocin được tiết ra sau sinh và trong quá trình cho con bú có tác dụng làm cho mối liên kết của người mẹ với trẻ bền chặt hơn đặc biệt trong 3 tháng đầu của thai kỳ.

Oxytocin giúp giảm stress

•  Trong cơ thể, oxytocin có tác dụng làm giảm lượng cortisol – đây là một loại hormon gây ra những stress, lo lắng và tạo cảm giác gần gũi cho con người.
• Tại Anh, nhiều nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra rằng những con chuột được nuôi dưỡng trong môi trường tách biệt đồng loại rất sợ và stress. Tuy nhiên, sau khi được tiêm oxytocin thì những dấu hiệu này giảm dần.
• Oxytocin còn được biết đến như một loại biệt dược giảm đau đặc biệt những người mắc chứng đau đầu mạn tính. Lý do của việc này là do trước khi tình cảm đạt đến cực khoái, số lượng edophrins – một loại hormon có tác dụng giảm đau sẽ đạt gấp 5 lần bình thường. Trung bình, oxytocin sẽ phát huy tác dụng giảm đau sau 4h đồng và sẽ bị mất tác dụng sau 24h đồng hồ.

Oxytocin giúp cải thiện trí nhớ con người

• Oxytocin còn có tác dụng tích cực với trí nhớ của con người. Đặc biệt là những trí nhớ từ thời xa xưa.
• Các nhà khoa học người Mỹ đã làm một nghiên cứu trên 31 người đàn ông. Những người đàn ông này được hít một dạng hormon oxytocin tổng hợp và kết quả cho thấy những ký ức tuổi thơ, đặc biệt là mối quan hệ mẫu tử xuất hiện về rất nhanh.  Vì vậy oxytocin có tác dụng tích cực trong việc cải thiện trí nhớ cho con người, nhất là ký ức xa.

Oxytocin giúp cải thiện "chuyện ấy" cho đàn ông

• Trong quan hệ tình dục, khi có sự va chạm da thịt, oxytocin sẽ được phát tám ra sau đó theo dòng máu đi khắp cơ thể, tạo cảm giác khoan khoái dễ chịu.
• Oxytocin có tác dụng tốt đối với sức khoẻ tình dục cho đàn ông. Theo một nghiên cứu mới nhất công bố trên tạp chí Journal of Sexual Medicines của Mỹ, các nhà khoa học đã tiêm oxytocin cho những con chuột đực, kết quả thấy sự giảm cương cứng của chúng được cải thiện, đồng thời sự hưng phấn ở cả chuột đực và chuột cái đều được cải thiện.  

Oxytocin giúp con người kéo dài tuổi thọ

Tại Mỹ, các nhà khoa học sau khi làm thí nghiệm tiêm oxytocin cơ bắp bị tổn thương thì thấy chúng được phục hồi trong vòng 9 ngày mà không ảnh hưởng tới những cơ khoẻ mạnh khác. Tại Australia cũng có nhiều nghiên cứu cho ra kết quả tương tự. Điều này đã chỉ ra rằng trong khi quan hệ tình dục hay khi có con bú, hormone oxytocin được sản xuất ra giúp duy trì và phục hồi các cơ bắp bị lão hoá và mở ra triển vọng mới trong điều trị chống lão hoá.

Oxytocin giúp giảm cân, duy trì cân nặng một cách tối ưu, giảm mắc bệnh. Điều này cũng làm cho oxytocin có tác dụng kéo dài tuổi thọ.

Oxytocin giúp giảm cơn nghiện

Oxytocin có tác dụng tich cực trong việc cai nghiện, như nghiện thuốc lá, nghiện rượu, nghiện thuốc phiện, cocain…

Oxytocin giúp hôn nhân bền vững

• Do có tác dụng làm giảm stress nên oxytocin làm giảm căng thẳng trong đời sống gia đình. Giống như tên gọi hormone tình yêu, oxytocin làm cho con người trở lên lãng mạn hơn, từ đó giúp hôn nhân bền chặt. Những người có nồng độ oxytocin trong máu cao có xu hướng gắn bó với vợ chồng hơn. Những đôi vợ chồng nào có chỉ số hormon oxytocin tình yêu oxytocin cao hơn thì sẽ có những biểu hiện tình cảm thân mật nhiều hơn.
• Hàm lượng cao oxytocin trong máu cũng khiến người đàn ông đã kết hôn tìm cách lảng tránh những đối tượng nữ hấp dẫn, điều này dẫn đến một mối quan hệ hôn nhân bền chặt. Cũng thông qua lượng hormon oxytocin trong máu mà người ta có thể dự đoán một mối quan hệ tình cảm là nghiêm túc, lâu dài hay không hay chỉ đơn thuần là tình một đêm.

Oxytocin giúp cải thiện kỹ năng giao tiếp xã hội

• Ngoài những tác dụng nêu trên, oxytocin còn có tác dụng tốt trọng việc cải thiện mối quan hệ xã hội, tăng hòa đồng, cảm thông, giảm sợ hãi cho những người bị mắc chứng tự kỷ.
• Những người mắc chứng tự kỷ thường có lượng hormone oxytocin trong máu thiếu một cách trầm trọng. Do đó, sau khi được dùng oxytocin điều trị, các triệu chứng tự kỷ bị chậm lại và sẽ xuất hiện với tần suất ngày càng ít dần. Những người này cảm thấy dễ chịu và lạc quan hơn.

Oxytocin được tiết ra khi con người cảm thấy hạnh phúc, khi quan hệ tình dục, khi cho con bú và khi sinh đẻ. Phụ nữ bình thường, oxytocin thường tăng cao khi rụng trứng và khi tình cảm ở trạng thái cực đại kể cả vui lẫn buồn.

Ở phụ nữ mang thai, oxytocin tác động lên các thụ thể của nó ở cơ trơn tử cung, kích thích làm cơn co tử cung tăng cả về thời gian, cường độ và tần số. Tính nhạy cảm của oxytocin với cơ tử cung xuất hiện từ tuần 20 của thai kỳ, sau đó tăng từ từ đến tuần thứ 30 và ổn định ở tuần thứ 34 cho đến gần ngày dự kiến sinh. Đến giai đoạn chuyển dạ, oxytocin nhanh chóng tăng gấp đôi, gấp ba và đạt nồng độ tối đa khi sổ thai và co hồi tử cung

• Oxytocin có nhiều vai trò tích cực đối với con người. Vì vậy, đối với những người mắc một số bệnh như suy tuyến yên…, Khi đó, cơ thể không sản xuất đủ oxytocin, những người thường giảm khả năng biểu cảm trên khuôn mặt và thể hiện tình cảm với người khác. Một số nghiên cứu được thực hiện ở đại học Cardiff (Anh) trên những bệnh nhân giảm tiết oxytocin do mắc bệnh đái tháo nhạt do não và suy tuyến yên. Kết quả cho thấy sự giảm tiết oxytocin làm giảm sự đồng cảm và giảm khả năng đọc suy nghĩ của người khác ở những bệnh nhân này.

• Nhiều nghiên cứu trên thế giới cũng đã chỉ ra rằng một cái ôm đơn giản, khoảng 30 phút cho việc massage cơ thể sau một ngày bận rộn, thực hiện những cử chỉ thân mật, lãng mạn, nuôi thú cưng hay làm những việc mình thích đều làm tăng đáng kể lượng oxytocin trong máu. Trên đây là những thông tin hữu ích về vai trò của oxytocin đối với cơ thể người.

Xem thêm:

• Điều gì xảy ra khi cơn chuyển dạ bắt đầu?
• Nhận biết các cơn chuyển dạ tự nhiên khi mang thai ở tuần 39
• Sữa mẹ được "sản xuất" như thế nào?