Xử trí cấp cứu phù phổi cấp huyết động

Bài viết được viết bởi bác sĩ Nguyễn Ngọc Phương Nam - Bác sĩ Hồi sức Cấp cứu, Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park

1. Nguyên nhân phù phổi cấp huyết động

Là sự tăng đột ngột áp lực dịch trong lòng mao mạch làm cho huyết tương thoát vào khoảng kẽ và phế nang mà không có tổn thương các phế nang về mặt giải phẫu. Thường do các nguyên nhân sau dẫn đến phù phổi cấp này:

• Bệnh tim mạch
• Bệnh van tim, đặc biệt là bệnh van hai lá và van động mạch chủ. Cơn tăng huyết áp (nhất là do u tuỷ thượng thận).
• Nhồi máu cơ tim
• Viêm cơ tim
• Suy tim nặng
• Bệnh ngoài tim
• Bệnh thận, thường gặp nhất là viêm cầu thận:
• Viêm cầu thận cấp ở trẻ em (do tăng thể tích máu).
• Viêm cầu thận mạn ở người lớn: suy thận giai đoạn cuối hoặc tăng huyết áp.
• Các thủ thuật: chọc tháo màng phổi quá nhanh, truyền dịch quá nhiều và nhanh

2. Dấu hiệu nhận biết

• Cơn khó thở
• Bứt rứt, vật vã, vã mồ hôi
• Bệnh nhân ngồi thở. Nhịp thở nhanh, cánh mũi phập phồng, thở gắng sức, co kéo cơ hô hấp.
• Nếu diễn tiến nặng có thể lơ lơ, nhịp thở chậm.
• Biểu hiện tim mạch
• Ban đầu, bệnh nhân có biểu hiện ho nhiều, ho khan, sau đó khạc ra nhiều bọt hồng.
• Khi bác sĩ nghe phổi có thấy tiếng ran ẩm nhỏ hạt ở hai đáy phổi, về sau ran ẩm to hạt khắp cả hai trường phổi.

3. Cận lâm sàng

Bệnh nhân cần làm một số xét nghiệm bao gồm:

• Công thức máu
• X-quang tim phổi
• Khí máu
• Điện tim (ECG)
• Siêu âm tim để chẩn đoán bệnh tim, đánh giá chức năng co bóp cơ tim
• Tổng phân tích nước tiểu nếu nghi viêm cầu thận cấp
• Các xét nghiệm đánh giá suy tim, chức năng thận...

4. Xử trí

Các biện pháp hỗ trợ ban đầu

• Cung cấp oxy đầy đủ
• Để bệnh nhân ở tư thế nửa ngồi

Dùng thuốc

• Morphine sulphate: Morphine được dùng bằng đường tiêm tĩnh mạch 2-5mg mỗi lần và nhắc lại sau 10-25 phút nếu còn cho đến khi có tác dụng.
• Furosemide: Liều ban đầu từ 20-40 mg tiêm thẳng tĩnh mạch sau đó có thể tăng liều và nhắc lại sau vài phút cho đến khi đáp ứng đầy đủ. Liều có thể tăng đến tối đa là 2000mg.
• Nitroglycerin: Nên dùng đường truyền tĩnh mạch với liều bắt đầu là 10 mg/phút và tăng dần tuỳ theo đáp ứng.
• Nitroprusside:Liều khởi đầu là 0,25 mg/kg/phút.

Các thuốc tăng co bóp cơ tim được chỉ định sau khi đã dùng các biện pháp ban đầu trên và bệnh nhân bị huyết áp thấp hoặc sốc tim.

Thở máy

• Thở máy không xâm lấn (Mask thở) được sử dụng ngay nếu tình trạng khó thở cấp diễn ra nhanh. Thở máy không xâm lấn sẽ giúp cải thiện tình trạng khó thở và giảm nguy cơ đặt nội khí quản. Theo dõi sát tình trạng khó thở của bệnh nhân.
• Đặt nội khí quản thở máy (Thở máy xâm lấn): Sẽ tiến hành ngay nếu tình trạng ban đầu lơ mơ, hôn mê, tím tại. Hoặc thở máy không xâm lấn không thể cải thiện tình trạng suy hô hấp và diễn tiến lâm sàng ngày càng xấu đi.

Chạy thận nhân tạo cấp hoặc siêu lọc máu

• Được chỉ định ở những bệnh nhân có bệnh thận hoặc không đáp ứng với lợi tiểu, thuốc nội khoa.

Theo dõi huyết động

• Đối với tình trạng diễn tiến nặng nguy kịch và theo dõi điều trị bệnh nhân phải được tiến hành theo dõi các chỉ số huyết động bởi máy móc hiện đại hơn để kịp thời điều chỉnh các rối loạn.

Chú ý và giải quyết các nguyên nhân nếu có thể gây ra tình trạng phù phổi huyết động. Các nguyên nhân gây phù phổi cấp huyết động thường gặp là:

• Tăng huyết áp.
• Nhồi máu cơ tim cấp hoặc bệnh mạch vành cấp.
• Hở van tim cấp (do nhồi máu cơ tim, viêm nội tâm mạc...)
• Các bệnh viêm cơ tim, bệnh cơ tim...
• Các rối loạn nhịp tim mới xảy ra hoặc quá tải thể tích (truyền nhiều dịch quá) ở bệnh nhân đã có rối loạn chức năng thất trái.

Phù phổi cấp là một cấp cứu nội khoa đe dọa đến tính mạng bệnh nhân nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Do đó, khi thấy dấu hiệu bất thường, đặc biệt là đối với những bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch, bệnh thận mạn tính,... Cần cho bệnh nhân đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và có phương pháp điều trị kịp thời.

Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ , hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa. Khách hàng khi chọn thực hiện các xét nghiệm tại đây có thể hoàn toàn yên tâm về độ chính xác của kết quả xét nghiệm.

Khách hàng có thể trực tiếp đến hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc để thăm khám hoặc liên hệ hotline tại đây để được hỗ trợ.