Bệnh dại là căn bệnh nhiễm trùng nguy hiểm, thường lây lan từ động vật mang virus dại sang người qua các vết cắn, cào xước có dính nước bọt. Cần xét nghiệm virus dại càng sớm càng tốt để chẩn đoán chính xác có mắc bệnh hay không, phục vụ việc điều trị sớm, tránh gây nguy hiểm tới tính mạng của bệnh nhân.
1. Tổng quan về bệnh dại
Dại là bệnh viêm não, tủy cấp tính gây ra bởi virus dại Rhabdovirus thuộc họ Rhabdoviridae, chủng Lyssavirus. Chó và dơi là 2 loại động vật chủ yếu gây bệnh dại ở người qua vết liếm, cắn,... Bệnh dại cũng có thể lây truyền từ người sang người khi tiếp xúc với nước bọt, vết thương của người bệnh dại. Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có khoảng trên 55.000 người tử vong vì bệnh dại.
Thời kỳ ủ bệnh dại thường kéo dài 1 - 3 tháng. Tuy nhiên, bệnh cũng có thể ủ bệnh trong thời gian ngắn (dưới 1 tuần) hoặc thời gian dài (trên 1 năm). Các triệu chứng ban đầu của bệnh dại tương tự bệnh cúm với các biểu hiện gồm chóng mặt, sốt, đau đầu,... Bệnh nhân cũng có thể có các triệu chứng như ngứa ngáy khó chịu ở vị trí bị cắn. Sau đó, người bệnh dễ bị rối loạn chức năng não, bối rối, lo lắng, kích động, tiến triển nặng dẫn đến mê sảng, mất ngủ, ảo giác,... Giai đoạn cấp tính của bệnh thường kéo dài 2 - 10 ngày. Khi bệnh đã biểu hiện triệu chứng lâm sàng thì bệnh nhân gần như sẽ tử vong.
Để phòng ngừa bệnh dại, ngay sau khi bị chó cắn, bệnh nhân nên xử trí vết thương tại chỗ và đến cơ sở y tế để được tiêm phòng. Việc tiêm phòng dại có thể gây ra một số tác dụng phụ như sưng, đỏ, đau và ngứa tại chỗ tiêm; hiếm gặp buồn nôn, chóng mặt.
2. Xét nghiệm virus dại
Ở người, không thể phát hiện được virus dại trong giai đoạn sớm khi các triệu chứng của bệnh chưa xuất hiện. Nhìn chung, xét nghiệm virus dại trên người ít được áp dụng và chủ yếu thực hiện trên những bệnh nhân đã có biểu hiện lâm sàng. Xét nghiệm virus dại bao gồm xét nghiệm trên người và động vật. Cụ thể là:
2.1 Xét nghiệm bệnh dại ở người
Các phương pháp xét nghiệm thường được áp dụng là:
- Xét nghiệm máu: Bạch cầu thường tăng cao, tỷ lệ bạch cầu đa nhân trung tính tăng;
- Xét nghiệm nước tiểu: Tăng protein niệu và bạch cầu niệu;
- Xét nghiệm dịch não tủy: Có kết quả như viêm não, viêm màng não với biểu hiện tăng áp lực nhẹ, chủ yếu là tăng bạch cầu đơn nhân;
- Chẩn đoán hình ảnh: Chụp CT hoặc MRI cho kết quả thay đổi không đặc hiệu.
Ngoài ra, một số xét nghiệm chẩn đoán bệnh ít được áp dụng nhưng cho kết quả chính xác là: Thực hiện xét nghiệm virus dại trong bệnh phẩm (nước bọt, huyết thanh, dịch não tủy và sinh thiết da gáy,...) bằng xét nghiệm kháng thể miễn dịch huỳnh quang trực tiếp (IFA) hoặc phân lập bệnh phẩm tìm virus dại bằng phương pháp nuôi cấy tế bào (hoặc nuôi cấy trên chuột). Xét nghiệm máu và dịch não tủy nhằm mục đích kiểm tra xem cơ thể đã có kháng thể kháng dại hay chưa. Sinh thiết mảnh da gáy nhằm mục đích tìm kháng nguyên của virus dại. Ngày nay, các kỹ thuật mới có thể phát hiện được ARN của virus dại bằng phản ứng PCR hay phản ứng Real Time - PCR.
2.2 Xét nghiệm bệnh dại ở động vật
Chủ yếu thực hiện ở chó. Hiện không có xét nghiệm chính xác bệnh dại ở động vật đang sống. Xét nghiệm virus dại chỉ được thực hiện khi con vật đã chết. Để thực hiện xét nghiệm, cần lấy não của động vật và gửi tới nơi xét nghiệm để nhằm xác định xem một người có nguy cơ tiếp xúc với mầm bệnh dại sau khi bị chó, mèo cắn không. Bệnh nhân nên đến các cơ sở y tế uy tín để được xét nghiệm chẩn đoán chính xác bệnh dại.
Một khi đã phát bệnh thì bệnh dại không thể điều trị, người bệnh chắc chắn sẽ tử vong. Vì vậy, xét nghiệm virus dại đóng vai trò quan trọng đối với những người mới bị động vật cắn, có nguy cơ lây nhiễm bệnh cao, giúp điều trị phòng ngừa hiệu quả, tránh để bệnh phát không thể điều trị.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec hiện đang cung cấp dịch vụ tiêm vắc-xin phòng bệnh dại. Lý do nên tiêm vắc-xin tại Vinmec:
- Khách hàng được khám sàng lọc sức khỏe trước tiêm, tư vấn về vắc-xin phòng bệnh, phác đồ tiêm theo đúng lứa tuổi, được hướng dẫn cách theo dõi và chăm sóc sức khỏe sau tiêm theo đúng khuyến cáo của Bộ Y tế và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO);
- Có đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng giàu kinh nghiệm, áp dụng các biện pháp giảm đau hiệu quả khi tiêm chủng;
- 100% khách hàng được theo dõi sức khỏe sau tiêm 30 phút và được đánh giá lại sức khỏe trước khi ra về;
- Có ekip cấp cứu chuyên nghiệp, phòng sau tiêm chủng trang bị đầy đủ các thiết bị y tế hiện đại, kịp thời xử trí đúng phác đồ trong trường hợp xảy ra sự cố sốc phản vệ, suy hô hấp - ngừng tuần hoàn sau tiêm chủng;
- Phòng tiêm chủng thoáng mát, có khu vui chơi cho trẻ em, giúp khách hàng có cảm giác thoải mái và tâm lý tốt trước và sau tiêm;
- Vắc-xin được nhập khẩu và bảo quản tại hệ thống kho lạnh hiện đại với dây chuyền bảo quản lạnh đạt tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo chất lượng;
- Với khách hàng là trẻ em, hệ thống của Vinmec sẽ gửi tin nhắn nhắc lịch tiêm trước ngày tiêm, đồng thời thông tin tiêm chủng của trẻ sẽ được đồng bộ với hệ thống thông tin tiêm chủng của quốc gia.
Để đặt lịch khám và tiêm chủng tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, Quý khách có thể liên hệ TẠI ĐÂY.
Video đề xuất:
Khám sức khỏe định kỳ tại Vinmec: Bảo vệ bạn trước khi quá muộn!
XEM THÊM:
